سه‌شنبه‌شب گذشته، کارگزاری آگاه به دلیل آنچه خود سوختگی یکی از سخت‌افزارهای ذخیره‌سازی مرکز داده اعلام کرد، از دسترس سهامداران خارج شد و پس از آنکه این سهامداران یک روز معاملاتی خود را از دست دادند، این کارگزاری تنها به یک پوزش بسنده کرد.
سوسن یحیی‌پور:اما در روز پنج‌شنبه که یک روز غیر کاری محسوب می‌شود، این سایت دوباره در دسترس قرار گرفت تا نگرانی‌ها بابت انجام معاملات در روز شنبه برطرف شود. با این‌حال، جمعه‌شب بار دیگر ورود به این سایت غیرممکن شد تا مشخص شود اختلالات به‌وجود آمده بیش از آن است که با یک پوزش حل شود. بر این اساس، مشتریانی که طی روزهای چهارشنبه و شنبه (در روز شنبه بعد از پایان معاملات اختلال برطرف شد.) دچار زیان‌های احتمالی شدند، خواستار ورود پلیس فتا و قوه قضائیه به این ماجرا هستند. البته آن دسته از مشتریانی هم که دچار زیان نشدند، به هر حال نتوانستند طبق تصمیمات خود عمل کنند که این امر حق مالکیت آنها بر سرمایه خود را از بین می‌برد. در این میان، البته شایعاتی مبنی بر هک‌شدن این کارگزاری و یا خطاهای انسانی مطرح شده که به‌رغم اینکه کارگزاری مورد اشاره چنین شایعاتی را به جد رد می‌کند، اما انتظار می‌رود سازمان بورس با ورود خود به این ماجرا مستندات خود را به صورت مستدل ارائه دهد. هرچند اگر ادعای کارگزاری آگاه مبنی بر اینکه اختلالات به دلیل سوختگی یکی از سخت‌افزارها ایجاد شده است، ثابت شود، این کارگزاری موظف است خسارات ناشی از این اختلالات را جبران کند که ازجمله می‌توان به بازماندن تعداد بسیاری از کاربران آگاه از عرضه اولیه «وپویا» اشاره کرد. این کارگزاری که خود را به‌عنوان بزرگترین و برترین کارگزاری‌های کشور معرفی مى‌کند و همواره در تبلیغات خود به این موضوع اشاره دارد، اکنون در حال از دست‌دادن مشتریان خود است. شاید بتوان این ماجرا را آغازی برای سقوط آگاه تعبیر کرد. البته نمی‌توان سازمان بورس را در این قضیه بی‌تقصیر دانست و تمام تقصیر‌ها را بر گردن این کارگزاری انداخت. چراکه آخرین مجوز تاسیس کارگزاری در سال ۸۴ داده شده است و در ۱۵ سال اخیر شاهد یک انحصار در این زمینه بوده‌ایم. این موضوع تنها در خصوص کارگزاری آگاه مشاهده نشده و دیروز تعدادی از مشتریان کارگزاری مفید هم در تماس با «آرمان‌ملی» از اختلال در سیستم این کارگزاری خبر دادند. بر این اساس، اگر مشکلات به‌وجود آمده طی چند روز اخیر هم برطرف شود، سهامداران بورسی جایگزین بهتری از آگاه و مفید ندارند و تضمینی هم وجود ندارد که دیگر این اتفاقات تکرار نشود. در نتیجه امروز بزرگترین خواسته معامله‌گران بورسی شکست انحصار، شفافیت و مصونیت سرمایه آنهاست.
مدیرعامل آگاه چه گفت؟
مدیرعامل کارگزاری آگاه در مصاحبه چهارشنبه گذشته خود، ضمن تکذیب شایعه هک‌شدن سایت، مشکل را سوختگی یکی از سخت‌افزارهای ذخیره‌سازی مرکز داده دانسته بود. محمدرضا سرافراز به تجارت‌نیوز گفته بود: سامانه در حال سرویس‌دهی است ولی اختلال داریم، تمام تلاش ما این است که اختلالات را به حداقل برسانیم. او افزوده بود: همکاران من در بخش فنی به صورت شبانه‌روزی کار کردند تا تحت هر شرایطی در بازار مشتریان بتوانند معاملات خود را انجام دهند، همچنین هر یک از مشتریان که با مشکل مواجه هستند می‌توانند به دفاتر ما مراجعه کنند و سفارشات خود را حضوری دهند. سرافراز در واکنش به این موضوع که برخی از مشتریان کارگزاری آگاه در حال تغییر کارگزاری هستند، عنوان کرده بود: سیاست چندین ساله ما این است که بتوانیم بهترین سرویس را به مشتریان بدهیم، سرمایه‌گذاری هنگفتی را در زیرساخت‌ها، نرم‌افزار و سخت‌افزار انجام دادیم ولی واقعیت این است که رشد بازار خیلی بیشتر از توسعه شرکت‌های کارگزاری است. مدیرعامل کارگزاری آگاه تصریح کرده بود: ظرفیت ما در یکی دو سال اخیر چند برابر شده، ولی بازار رشد زیادی کرده است، در عرضه اولیه مردم را علاقمند به حضور در بازار می‌کند، از سوی دیگر سهام عدالت و صندوق‌های دولتی را داریم که همه این موارد استقبال عجیب و غریبی را در بازار به وجود آورده و وظیفه ما این است که در بازار سرویس‌دهی را بیشتر کنیم. او همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا این مشکل برای کارگزاری‌های دیگر نیز رخ خواهد داد؟ گفته بود: به طور کلی استقبالی که از بازار شده خیلی بیشتر از توان بازار است، تمام ارکان بازار بیشتر از ظرفیت بازار کار می‌کنند، خیلی از کارگزاری‌ها با اختلال و مشکل مواجه هستند اما من فکر می‌کنم همکاران من در دیگر کارگزاری‌ها نیز مثل ما تلاششان این است که سرویس‌دهی خوبی داشته باشند. او همچنین دیروز هم در گفت‌وگو با خبرگزاری صداوسیما اظهار کردکه مزایایی برای آسیب مالی مشتریانی که موفق به خرید عرضه اولیه نشده‌اند، در نظر گرفته شده است.
دستور وزیر اقتصاد برای رفع انحصار
ایجاد اختلال در کارگزاری‌های بورسی زخم کهنه‌ای است که لازم است دولت و سازمان بورس بیش از گذشته به چرایی آن بپردازند. در سال‌جاری دولت تلاش بسیاری برای هدایت سرمایه‌های مردم به سمت بازار سرمایه انجام داده و تبلیغات زیادی در این زمینه صورت گرفته است، هرچند برخی بر این باورند که این تبلیغات صرفا برای پوشش کسری بودجه دولت است که به دلیل اعمال تحریم‌ها و البته شیوع ویروس کرونا تشدید شده است. البته تعدادی از کارشناسان بورسی می‌گویند اگر دولت با همین هدف هم به سوی بازار سرمایه آمده باشد، اقدام مناسبی است چرا که تامین کسری بودجه از این محل تورم‌زا نخواهد بود. با این حال، اگر قرار باشد بار دیگر شاهد اختلال در کارگزاری‌های بورسی باشیم، ممکن است دولت رونق این بازار را نیز از دست بدهد. البته، در واکنش به اظهارات مطرح‌شده در فضای مجازی، رئیس مرکز ملی مطالعات پایش و بهبود محیط کسب و کار وزارت اقتصاد از دستور وزیر اقتصاد برای بررسی انحصار مجوز کارگزاری‌های بورس به شورای عالی بورس، رئیس سازمان بورس و هیات مقررات‌زدایی خبر داده است. علی فیروزی، در مورد بررسی مجوز کارگزاری‌های بورسی در هیات مقررات‌زدایی، اظهار کرد: اخیرا در فضای مجازی موضوع انحصاری‌بودن مجوز کارگزاری بورسی مطرح شده و حتی قیمت‌های سرسام‌آوری برای خرید و فروش آن مطرح می‌شود. او تصریح کرد: یکی از الزامات و ضروریات پرداختن به بررسی مجوز کارگزاری‌ها شبهه انحصار است که در این زمینه در هیات مقررات‌زدایی هفته جاری ورود خواهد کرد و جلسات آن در کمیته‌های تخصصی شروع می‌شود. فیروزی تاکید کرد: در نظام بانکی، بانک مرکزی تصمیم می‌گیرد که چه تعداد بانک و با چه سطحی از کیفیت و نظارت وجود داشته باشد، بنابراین ضرورت دارد درباره کارگزاری‌ها نظارت و کنترل وجود داشته باشد.
