کرونا از نخستین روزهای بروز در گیلان میدان دار شد و سبک زندگی دیگر گشت؛ اما امروز نحوه برگزاری سی و دومین جشنواره تئاتر گیلان و قابلیت تماشای آن از کران تا به کران نشان داد جادوی هنر ابزاری است توانمند در دست هنرمندانی که می کوشند به نگریستن، معنای تازه ای ببخشند.
کرونا در گیلان از همان نخستین روزهای نمود و بروزش در کشور میدان داری کرد؛ اگر چه محدودیت ها برای مقابله با آن نیز زودتر از سایر نقاط اعمال شد اما آثار فردی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و هنری این مردمان همچنان درگیر این ویروس است بطوریکه جشنواره یادشده پس از سه هفته تعویق به دلیل محدودیت‌های کرونایی بدون حضور تماشگر و برای نخستین بار به صورت آنلاین و از طریق https://www.aparat.com/gilan.farhang.gov.ir/live بر صحنه نمایش جهانی در حال اجراست.
سخنان یادشده برگرفته از مصاحبه ای است که از سوی خبرنگار ایرنا با معاون هنری و امور سینمایی گیلان در حاشیه برگزاری سی و دومین جشنواره تئاتر استان و اجرای زنده نمایش ” تذکره سپید بانو و غلام سیاه” به نویسندگی پوریا پرتو و کارگردانی مجید پتکی همزمان با پخش در گستره فضای جهانی شکل گرفت.
سید امیر مصباح در این گفت و گو با بیان اینکه برگزیدگان سی و دومین جشنواره تئاتر گیلان به سی و نهمین جشنواره تئاتر فجر معرفی می شوند، یادآور شد: اگر چه تئاتر گیلان نسبت به سال ۹۲ با ۲۲۸ نمایش رشد ۷۵ درصدی را تجربه کرد اما متاسفانه تعطیلات کرونا آسیب‌های اقتصادی جبران ناپذیری به فعالان عرصه های مختلف وارد کرد که هنرمندان تئاتر نیز از این آسیب‌ها در امان نمانده اند.
مصباح با بیان اینکه هیات بازبینی جشنواره امسال به شکل خاصی طراحی و تلاش شد از همه نسل‌ها و ایده‌ها در هیات داوران حضور داشته باشند، اظهار داشت: اگرچه بحران کرونا عالمگیر شد و اجرای مقررات قرنطینه در بیشتر کشورهای جهان و سرزمینمان بازار هنر را با چالش جدی روبرو کرد اما خوشبختانه امروز به سبب تلاش فعالان پویای عرصه هنر برای نخستین بار تئاتر گیلان با پیشینه بیش از یک قرن علاقمندان به هنر تئاتر را به اجرایی نوین دعوت کرده است.
پیش از آنکه کرونا کرکره اقتصادی بسیاری از مشاغل را پائین بکشد، تئاتر از شاخه های هنری بود که چرخه اقتصادی کنشگرانش بدرستی نمی‌چرخید؛ اکنون که بحران کرونا نفس اقتصاد را تنگ کرده، تئاتر نیز به لطمه سختی دچار و فعالانش با مشکلات جدی مواجه شدند و نگرانی‌های زیادی را ایجاد کرد و همچنان مشخص نیست تا چه زمانی این روند ادامه می یابد.
بیم و امید هنرمندان تئاتر گیلان
محمد علی صادق حسنی رئیس انجمن هنرهای نمایشی گیلان تماشای نمایش کورتراژیک به کارگردانی مهرنوش ثابت نیا را به اتمام رسانده که در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: این جشنواره حاصل تلاش سخت چندین ماهه هنرمندان تئاتر استان است که در شرایط سخت کرونا و فضایی رقابتی به مرحله اجرا در ارائه ای جدید رسیده است.
وی اظهار داشت : در بحبوحه کرونا ۲۰ آموزشگاه هنری، تماشاخانه های خصوصی و ۳۵ گروه نمایشی فعالیتشان در گیلان دچار وقفه شد؛ پس از اجازه اجرا نیز متاسفانه بدلیل خوف کرونا با کاهش چشمگیر تماشاگر روبرو شدند؛ هنرمندان تئاتر اگرچه حمایت هایی نیز شامل حالشان شد اما شرایط دشواری را می گذرانند.
وی ابراز امیدواری کرد: هر چه زودتر مصائب کرونا پایان یابد و هنرمندان تئاتر به فضای کم دغدغه تولید اثر بازگردند؛ همه تلاش این انجمن، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و مرکز هنرهای نمایشی بر این است تا از طریق راه های گوناگون چون کمک های بلاعوض، خرید حمایتی و تسهیلات کم بهره، فضای سخت ایجاد شده ناشی از خوف کرونا را التیام بخشند.
صادق حسنی با بیان اینکه نحوه ارائه برخط سی و دومین جشنواره تئاتر گیلان در همه استان ها اطلاع رسانی شده، از همه رسانه ها خواست تا بیش از همیشه در کنار فعالان عرصه فرهنگ و هنر بویژه هنرمندان تئاتر باشند.
برآیند کلام هنرمندان استان در واگویه دغدغه شان با رسانه، امیدواری است؛ علاوه بر پایان بحران کرونا بر حمایت متولیان فرهنگی دل بسته و در انتظار دمان ناب فرهنگ و هنر استان شاید اندکی به نوآوری های مجازی دل خوش کرده اند تا سایه پلیدی و بیماری از جامعه بگذرد و بار دیگر تکرار پر بسامد شعر، موسیقی، تئاتر و اکران در فراز و فرود دمان گیلان نوستالژی صف های طولانی را زنده کند.
فضایی برای ایجاد انگیزه
علی حاج علی عسگری یکی از داوران بازبین سی و دومین جشنواره تئاتر استانی گیلان نیز توضیح داد: جشنواره ها فضایی برای ایجاد انگیزه در هنرمندان است و در برپایی این جشنواره تلاش شد تا از تنش‌ها و حواشی سال‌های گذشته کم شود و حقی از کسی ضایع نشود؛ البته همیشه انتقاد و اعتراض وجود دارد و قابل احترام است.
وی با اشاره به تلاش همه گروه‌هایی که آثار خود را به دبیرخانه جشنواره ارسال کرده بودند، گفت: برای حضور در مرحله پایانی بر اساس قانون و در مقام مقایسه بدون در نظر گرفتن اولویت آثاری انتخاب شد که بتوانند نمایانگر توانمندی تئاتر استان باشند.
علی عسگری با تأکید بر ضرورت برگزاری جشنواره‌ها به ویژه تئاتر گفت: نباید به دلیل کمبود مالی و امکانات، این جشنواره تعطیل شود زیرا برگزاری سبب افزایش انگیزه هنرمندان می‌شود همین که در ایام کرونا ۲۱ اثر ارسال شده بسیار حائز اهمیت و نشان دهنده انگیزه بالای هنرمندان برای کار است.
تئاتر و کرونا
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان در حاشیه گشایش جشنواره یاد شده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: در این دوره از جشنواره ۹ اثر نمایشی (روزانه سه اجرا) در دو نوبت صبح و عصر به داوری نادر برهانی مرند، اتابک نادری و سید وحید فخرموسوی اجرا می شوند.
فیروز فاضلی بیان کرد: جشنواره تئاتر استانی هر ساله با همکاری انجمن هنرهای نمایشی گیلان و با هدف رشد، گسترش و ساماندهی هنر تئاتر برگزار می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه جشنواره امسال به دلیل شرایط خاص حاکم بر جامعه ناشی از شیوع ویروس کرونا بدون حضور تماشاگر و تنها با حضور تعداد محدودی از اعضای گروه‌های شرکت کننده و تیم اجرایی برگزار خواهد شد، اظهار کرد: امکان تماشای آنلاین اجراهای جشنواره فرصت نوینی به علاقمندان هنر تئاتر گیلان در گوشه گوشه جهان بخشیده است.
وی تصریح کرد: پخش زنده اجراها از تارنمای اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان و همچنین نشانی اینترنتی https://www.aparat.com/gilan.farhang.gov.ir/live برای عموم مردم و علاقه‌مندان قابل مشاهده است.
وی در بخش دیگری از سخنانش به پرداخت تسهیلات حمایتی کرونا به کسب و کارهای آسیب‌دیده از این بحران اشاره و بیان کرد: این تسهیلات ۱۲ درصدی در سه سقف به صاحبان کسب و کارهای فرهنگی، هنری و رسانه‌ای که در سامانه کارا ثبت‌نام کرده اند، تعلق می‌گیرد.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی از جذب ۵۴ درصدی تسهیلات کرونا توسط اهالی فرهنگ و هنر گیلان خبر داد و افزود: روسای ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان‌ها با همکاری فرمانداری با رفع نواقص پرونده متقاضیان، جذب صددرصدی تسهیلات را پیگیر باشند.
فاضلی به درخواست برخی هنرمندان در صدور شهرستانی مجوز تئاتر اشاره و بیان کرد: تجربه خوبی در این تفویض اختیار نداریم و باید در تعامل با معاونت هنری و رفع چالش‌ها مجوز صادر شود.
امروز استان گیلان به بیش از یکصد سال سابقه تئاتر در کشور بالنده است؛ ” اکبر رادی ” نمادی در نمایشنامه نویسی کشور و خالق تئاتر هویت، برخاسته از این سرزمین است؛ هم اکنون ۲۴ سالن و چهار پلاتو اجرای نمایش با ظرفیت شش هزار و ۶۲۱ صندلی در استان وجود دارد؛ در بخش آموزش نیز ۲۰ آموزشگاه آزاد هنرهای نمایشی در گیلان مجوز فعالیت دارند.
«آنجا که طبیعت توقف می کند، هنر آغاز می شود» سخن ویل دورانت، فیلسوف و تاریخ نگار جهانی است؛ اما هنرمندان تئاتر گیلان پس از گذر از روزگارانی سخت و توقفی طولانی در آستانه سوز زمستان با تبلور صداهایی تازه در اندیشه هایی نو و رویشی ققنوس وار به میدان آمدند تا چونان همیشه تئاتر، بارقه امید بر صحنه نمایش بر ذهن مخاطبان وفادارشان خلق کنند.
می گویند نمی توان برگشت و آغاز خوبی داشت اما می توان شروع کرد و پایان خوبی داشت؛ این روزها اگر چه تکرار پر بسامد شعر و موسیقی و تئاتر در هجوم هیولایی خوفناک، شور نمی انگیزد اما باید تاب آورد و بر اساس دانش و منطق گام برداشت تا از پسِ گذر از این روزهای ترس آور؛ نیروهای تازه جان یابد.
