ساخت و تولید نخستین شناور دروگر سنبل آبی با دانش و توان داخلی برای زدودن گیاهان مهاجم از تالاب‌ها و احیای این زیستگاه‌ها، نمادی از تحقق شعار سال و دور زدن تحریم‌ها در حوزه محیط زیست است به طوری که ایران را به جرگه تولیدکنندگان شناورهای دروگر در جهان ملحق کرده‌است.
تالاب ها از زیستگاه های مهم جانوران، سرمایه های طبیعی و مناطق گردشگری هستند و دوم فوریه برابر با ۱۳ بهمن‌ماه روز جهانی تالاب‌ها نام‌گذاری شده است و در چنین روزی در سال ۱۹۷۱ میلادی برابر با ۱۳۴۹ خورشیدی در شهر رامسر ایران معاهده‌ای جهانی برای حفاظت از تالاب‌ها به تصویب رسید و به «کنوانسیون رامسر» مشهور شد.
تالاب ها از زیستگاه های مهم جانوران، سرمایه های طبیعی و مناطق گردشگری هستند و دوم فوریه برابر با ۱۳ بهمن‌ماه، روز جهانی تالاب‌ها نام‌گذاری شده است.
ایران در شکل گیری این کنوانسیون به عنوان قدیمی‌ترین معاهده بین‌المللی دنیا با موضوع حفاظت طبیعت و تنوع‌زیستی تالابی، نقش کلیدی ایفا کرد و این کنوانسیون به عنوان مهمترین و شناخته‌شده‌ترین مرجع، تعریفی عمومی از تالاب‌ها را به این شکل ارائه کرد «مناطق مردابی، آبگیر، تورب‌زار (پیت‌زار)، آبی طبیعی، مصنوعی، دائم یا موقت با آب ساکن، جاری شیرین، لب شور یا شور مشتمل بر آن دسته از آب‌های دریایی که عمق آب در پایین ترین نقطه از ۶ متر تجاوز نکند، تالاب می‌گویند.»
تالاب های متعددی در ایران وجود دارد و استان گیلان در شمال ایران و حاشیه دریای خزر دارای ۳۱ هزار هکتار پهنه تالابی است و افزون بر ۲۴ هزار هکتار آن در قالب سه تالاب انزلی، امیرکلایه و بوجاق تحت عنوان کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده و علاوه بر آنها تالاب استیل آستارا و اراضی آبگیر و تالابی شهرستان های رودسر و صومعه سرا نیز جزو زیستگاه های ارزشمند است اما این سالها گیاه مهاجم سنبل آبی از مهمترین دشمنان تالاب ها و آبگیرها به جان آنها افتاده اند.
سنبل آبی چیست و چه بلایی سر تالاب ها می آورد؟
گیاه سنبل آبی (water Hyacinth) یا ارکیده آبی با نام علمی (Eichhornia Crassipes) گیاهی آبزی و شناور از خانواده غلافیان بومی مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی است و در آب‌های شیرین رشد کرده و در خارج از زیستگاه خود به عنوان گیاهی مهاجم شناخته می‌شود.
طبق گزارش محیط زیست سازمان ملل متحد، سنبل آبی مهمترین گیاه مهاجم آبزی دنیاست و تنوع زیستی بسیاری از کشورهای دنیا را با خطر مواجه کرده و با برگ‌های گسترده، ضخیم، براق و تخم مرغی شکل ۱۰ تا ۲۰ سانتی متری که به اندازه یک متر در ارتفاع بالاتر از سطح آب رشد می‌کند، دارای ریشه‌های ارغوانی سیاه و ساقه ایستاده بوده و هشت تا ۱۵ گل جذاب بر خود دارد.
به گفته کارشناسان محیط زیست، قدرت نابودی و مرگ آوری این گیاه آبزی از سرخس آزولا که بسیاری از محیط های آبی و تالابی استان های شمالی را فرا گرفته، به مراتب بیشتر است.
سنبل آبی در محدوده تهاجمی خود اجازه رشد و نمو را به گیاه آبزی دیگری نمی دهد و محیط های آبی را کاملاً در تسلط خود می گیرد و ترکیب سبز و یاسی زیبای آن، رهگذران را فریب می دهد اما کارشناسان با توجه به خطرات و آسیب های آن با هرگونه خرید، فروش و نگهداری آن مخالف هستند.
طبق گزارش محیط زیست سازمان ملل متحد، سنبل آبی مهمترین گیاه مهاجم آبزی دنیاست و تنوع زیستی بسیاری از کشورهای دنیا را با خطر مواجه کرده است؛ به عنوان گونه زینتی وارد اکوسیستم آبی ایران شده و به دلیل تکثیر و رشد بالا، به شدت سطح آب را می پوشاند و مانع ورود نور و اکسیژن به داخل آب می‌شود و به دلیل تولید لجن آلی، پهنه‌های آب را خشک می کند.
کارشناسان محیط زیست، سنبل آبی را یکی از ۱۰ گونه گیاه مهاجم دنیا می دانند که وقتی وارد اکوسیستم آبی می‌شود در مدت ۲ هفته جمعیت خود را به میزان ۲ برابر افزایش می دهد و یک بوته آن با ۲۰ گل تا سه هزار دانه تولید می کند و هر دانه آن بین پنج تا ۲۷ سال می‌تواند زنده بماند.
سالهاست این گیاه مهاجم به عنوان گونه زینتی وارد اکوسیستم آبی کشور شده و به دلیل تکثیر و رشد بالا به شدت سطح آب را می پوشاند و مانع ورود نور و اکسیژن به داخل آب می‌شود و به دلیل تولید لجن آلی، پهنه‌های آب را خشک می کند.
ساسان کفایی مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان در معرفی این گیاه می گوید: گیاه غیربومی و مهاجم سنبل آبی در سال ۱۳۹۰ وارد بوم‌سازگان‌های آبی (اکوسیستم های آبی) این استان شده و ۱۸ پهنه آبی در ۱۱ شهرستان با مساحتی بالغ بر ۶ هزار و ۶۷ هکتار را تهدید یا آلوده کرده است و بیم آن می‌رود زیستگاه‌های آبی بیشتری در این استان به این گیاه مهاجم آلوده شود.
به گفته سید فرشید فلاح سرپرست اداره حفاظت محیط زیست شهرستان بندر انزلی، سنبل آبی نخستین بار در سال ۱۳۹۴ در تالاب بین المللی انزلی مشاهده شد و تهدید جدی برای بوم‌سازگان آبی به ویژه تالاب‌های گیلان است.
در گیلان به طور معمول با مشارکت فرمانداری، بسیج، ذینفعان تالاب، یگان حفاظت محیط زیست و دوستداران طبیعت به جمع آوری این گیاه از تالاب ها اقدام می شود اما برچیدن آن با دست و وسایلی نظیر بیل و بیلچه، هرگز چاره کار نبوده و گاهی تهدیدات زیست محیطی این گیاه به جلسات ستاد مدیریت بحران استان و شهرستان ها کشیده شده است.
