صنعت نفت یکی از صنایعی است که طی ۴۰ سال گذشته و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در هر شرایطی از جنگ تا تحریم سرپا مانده و نه‌تنها به حیات خود ادامه داده، بلکه روند صعودی نیز در پی گرفته است.
به گزارش اقتصاد شمال ،این توسعه از صنعت گاز آغاز شده و حوزه‌های مختلف دیگر مانند پتروشیمی، بنزین، میعانات گازی و… را نیز در بر می‌گیرد.
آمار و ارقام در مدار صنعت نفت طی چهار دهه گذشته سیر صعودی داشته است. ملموس‌ترین حوزه پیشرفت این صنعت، افزایش تولید گاز طبیعی در کشور و گازرسانی شهری و روستایی بوده است.
در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی، استفاده از گاز طبیعی در بخش خانگی و تجاری و حتی صنایع بسیار محدود بوده و مجموع مشترکین این شرکت‌ها، به ۵۰ هزار مورد نمی‌رسید.
مصرف‌کنندگان داخلی گاز طبیعی تا قبل از انقلاب اسلامی، یک واحد پتروشیمی و تعدادی شهر و یک روستا بوده است. بهره‌برداری از پالایشگاه بید بلند هم در سال ۴۹ با دریافت گاز از واحدهای گاز و گاز مایع حوزه آغاجاری آغاز شد.
در زمان انقلاب اسلامی حوزه گاز مستقل نبوده و حتی چیزی تحت عنوان صنعت گاز وجود نداشته است. ظرفیت تولید گاز در کشور در آن سال‌ها بسیار کم و در حد ٣٦میلیون مترمکعب در روز بود که توسط پالایشگاه بید بلند انجام می‌شد. در حال حاضر میزان تولید این پالایشگاه ۱۰۶۰ میلیون مترمکعب در روز است.
میزان انشعابات در سال ١٣٥٧، ٥٢ هزار بود که این میزان در حال حاضر، ١١.٥میلیون است. طی ۴۰ سال و با توسعه میادین گازی و همچنین بهره‌برداری از میدان گازی پارس جنوبی، بزرگ‌ترین میدان گازی جهان که بین ایران و قطر مشترک است تولید گاز طبیعی در کشور افزایش یافته و متعاقب آن مشترکان بیشتری تحت پوشش گاز طبیعی قرار گرفتند.
در این راستا پوشش گازرسانی در سال ۱۳۵۷ نزدیک به صفر بود اما در حال حاضر ٩٢ درصد جمعیت از گاز طبیعی بهره‌مند هستند. همچنین در سال ۱۳۵۷، یک روستا گازرسانی شده بود که در حال حاضر این تعداد به ٢٧ هزار روستا رسیده است.
جزئیات تولید میعانات گازی، بنزین و پتروشیمی
بخش دیگر توسعه صنعت نفت مربوط به تولید میعانات گازی است. بر این اساس تولید میعانات گازی در سال ۱۳۵۷ صفر بود که این میزان در حال حاضر روزانه، ٧٥٠ هزار بشکه است. پالایش نفت در سال ۱۳۵۷، یک دهم میلیون بشکه بود که در حال حاضر به ٢.٢میلیون بشکه رسیده است.
میزان تولید بنزین نیز از ١٤میلیون بشکه در روز به ١٠٥ میلیون بشکه در روز رسیده است. آمار حاکی است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، ۶۳ واحد پتروشیمی در ایران به بهره‌برداری رسیده و به تبع آن، تولید و صادرات محصولات متنوع پتروشیمی نیز رشد یافته است.
در این راستا، تولید محصولات پتروشیمی در سال ۱۳۵۷ معادل ۱.۶ میلیون تن بوده که ظرفیت تولید این محصولات در پایان سال ۱۳۹۶ به ۶۴ میلیون تن افزایش یافته است.
البته روند تولید نفت خام برعکس سایر حوزه‌ها بوده و طی این سال‌ها به دلایل مختلف روند کاهشی داشته است. آمارها حاکی از آن است که ظرفیت تولید نفت خام در اوایل انقلاب، پنج میلیون بشکه در روز بود که این میزان در حال حاضر چهار میلیون بشکه است.
افزایش ذخایر قابل استحصال کشور
اما نکته قابل توجه ذخایر قابل استحصال نفت و گاز کشور است. در سال ۱۳۵۷ مجموع ذخایر قابل استحصال ٨٨ میلیارد بشکه بوده و با این‌که طی ٤٠ سال، ٥٠ میلیارد بشکه برداشت شده است میزان ذخایر در حال حاضر ١٦٠میلیارد بشکه نفت خام است. همچنین این میزان از ٩ تریلیون ذخایر گازی به ٣٣ تریلیون رسیده است.
میزان تزریق گاز به میادین نفتی هم در سال ۱۳۵۷، ٢.٧ میلیون مترمکعب بوده که این میزان در حال حاضر ٧٧ میلیون مترمکعب است.
ایسنا
