اتاق بازرگانی و آنچه باید بدانیم

به گزارش اقتصاد شمالاما با توجه به شرایط کنونی اقتصاد کشور، این دوره انتخابات پارلمان بخش خصوصی حساسیت بیشتری پیدا کرده است. شاید تا چند سال گذشته کمتر کسی از برگزاری انتخابات اتاق‌های بازرگانی مطلع می‌شد اما اخیرا با توجه به نقش پر‌رنگ فضای مجازی در زندگی مردم، شاهد پست‌ها و اخبار زیادی در مورد انتخابات اتاق‌های بازرگانی و معرفی کاندیداهای دوره نهم انتخابات هستیم؛ موضوعی که اگرچه برای عموم مردم اهمیت چندانی ندارد اما می‌تواند در زندگی و معیشت آنها تاثیر‌گذار باشد. آن هم در شرایطی که سیاست‌های نسنجیده داخلی و تحریم‌های خارجی شرایط اقتصادی را برای مردم بسیار دشوار کرده و آنطور که کارشناسان می‌گویند، اگر دولت سیاست‌های خود را تغییر ندهد، سال آینده سال بسیار سخت تری به لحاظ معیشتی برای مردم خواهد بود. از این رو انتخاب افراد شایسته و کاردان در اتاق‌های بازرگانی سراسر کشور که نمایندگان تمام فعالان اقتصادی هستند، می‌تواند از اهمیت زیادی برخوردار باشد، چرا‌که اگر نمایندگان صنعتگران، بازرگانان، معدنکاران و کشاورزان معضلات و چالش‌های موجود در این حوزه‌ها را با صدای رسا به گوش دولت برسانند، می‌توان نسبت به حل مشکلات و بهبود شرایط امیدوار بود. از طرفی باید این نکته را مد‌نظر داشت که تنها بخش خصوصی است که می‌تواند پیش از وقوع بحران‌های جدید در فضای اقتصادی کشور، به دولت همفکری دهد و او را از عاقبت تصمیم‌گیری‌هایش آگاه کند. همانطور که در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا شاهد نقش قابل توجه فعالان بخش خصوصی در اقتصاد آنها هستیم.
البته مدت‌هاست که توجه به نظرات و پیشنهادات بخش خصوصی مورد غفلت دولت‌های مختلف واقع شده و طی سال‌های اخیر شاهد این هستیم که دولتمردان اگرچه وعده حمایت از بخش خصوصی را سر می‌دهند اما در عمل این بخش را بازی نمی‌دهند و هر جا که منفعت اقتصادی باشد، به عنوان رقیب بخش خصوصی ظاهر می‌شوند. در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد اقتصاد کشور در دست دولتی‌ها و خصولتی‌ها قرار دارد و هر روز شاهد کمرنگ شدن نقش بخش خصوصی در اقتصاد کشور هستیم. با این حال، نمی‌توان از نقش تاثیرگذار بخش خصوصی در اقتصاد غافل شد و باید شرایط را برای عرض اندام نمایندگان واقعی مردم در پارلمان بخش خصوصی کشور فراهم کرد. از این رو قرار است نمایندگان جدیدی در نهمین دوره هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سراسر کشور حضور پیدا کنند تا معضلات فعالان اقتصادی کل کشور را با در نظر گرفتن منافع ملی کشور به گوش دولتمردان برسانند. این روزها در کارزار انتخابات اتاق‌های بازرگانی شور شعار فضای کشور را فرا گرفته به طوری که اصلاح فضای کسب‌و‌کار‌ در صدر شعارهای گروه‌ها و ائتلاف‌های شرکت‌کننده در انتخابات اتاق‌های بازرگانی قرار دارد چرا که اصلاح فضای کسب‌و‌کار‌ نه تنها می‌تواند باعث توسعه اقتصادی شود بلکه کاهش نرخ تورم، رشد اقتصادی، بهبود اوضاع معیشتی، خروج از رکود و‌… را به دنبال خواهد داشت.
حواشی
این دوره از انتخابات اتاق‌های بازرگانی نیز به دور از حاشیه نیست به طوری که طی روزهای اخیر شاهد اظهارنظرهای تخریب‌کننده در بدنه بخش خصوصی بودیم. به گفته برخی از فعالان بخش خصوصی که سال‌ها در اتاق بازرگانی حضور داشتند، در حال حاضر بخش خصوصی واقعی در اتاق بازرگانی وجود ندارد و افرادی که در اتاق حضور دارند، به جای در میان گذاشتن معضلات عموم فعالان اقتصادی کشور با مسوولان، به دنبال منافع شخصی و گروهی خود هستند که بعضا اسم آن را صبحانه کاری یا نشست با وزرا و دولتمردان می‌گذارند. در حالی که این دورهمی‌ها نتیجه خاصی برای تجار و فعالان اقتصادی کشور به دنبال نداشته است. در این رابطه برخی کارشناسان نیز نظری همسو با این موضوع دارند. بر همین اساس به تازگی معاون اسبق وزارت صنعت با بیان اینکه با صبحانه خوردن مشکلی حل نمی‌شود، به «جهان صنعت» گفت: باید بعد از صبحانه‌های کاری اتاق بازرگانی شاهد اثر مثبتی برای بازرگانان و تولیدکنندگان کشور باشیم. به گفته واعظی‌آشتیانی، اتاق بازرگانی تا‌کنون عملکرد قابل دفاعی نداشته است و نتوانسته اثربخشی لازم را داشته باشد که این موضوع نشان می‌دهد کشور در بدنه کارشناسی خود با چالش مواجه است.
همچنین عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در این خصوص بیان کرد: به نظر می‌رسد ما در شرایط فعلی بخش خصوصی مستقل در ایران نداریم که به دنبال جامعه آزاد رقابتی و فعالیت در چارچوب قانون باشد. محمدقلی یوسفی با تاکید بر اینکه در حال حاضر جنگ قدرت در کشور برقرار شده است، گفت: حتی در اتاق بازرگانی نیز شاهد روی کار آمدن افرادی هستیم که سال‌هاست در اتاق سمت دارند یا اینکه به نوعی دولتی به حساب می‌آیند در حالی که اتاق بازرگانی نیز به عنوان مقر فعالان بخش خصوصی باید هر چند سال یک بار از افراد سیاسی پاکسازی شود چرا که در حال حاضر با افرادی در اتاق بازرگانی مواجه هستیم که یا دولتی هستند‌ یا نماینده دولت هستند یا اینکه تحت نفوذ دولت هستند.
ضرورت نقد سازنده
اگرچه نسبت به عملکرد فعالان اتاق‌های بازرگانی انتقادات زیادی مطرح است و حتی در برخی شهرستان‌ها شاهد بروز تخلفات زیادی در بدنه اتاق‌های بازرگانی بودیم اما با این حال نمی‌توان نقش نمایندگان دلسوز و کارآمد بخش خصوصی در اقتصاد را نادیده گرفت‌ چرا‌که به هر حال با ارائه پیشنهادات و هشدارهای فعالان اتاق‌های بازرگانی به دولت، شاهد اندک تحولی در بخش‌های مختلف بودیم. این در حالی است که به گفته فعالان حاضر در این دوره از اتاق‌های بازرگانی، در هر سیستم اجرایی نواقصی وجود دارد که قابل پذیرش است اما اینکه افرادی به طور کلی عملکرد فعالان اتاق‌های بازرگانی را نفی کنند و مردود بدانند، قطعا پسندیده نیست و دور از انصاف است‌ چرا‌که بیشتر افرادی که طی چهار سال گذشته در اتاق‌های بازرگانی تلاش کردند، سعی کردند بالاترین توان خود را به کار گیرند و فعالیت و عملکرد مثبتی داشته باشند. از این رو نمی‌توانیم همه افرادی که در اتاق بازرگانی فعالیت کردند را به ارتباط خاص و ویژه در جهت منافع شخصی با دولتمردان متهم کنیم. بنابراین باید این نکته را مد نظر داشت که تخریب به هیچ عنوان درست و اخلاقی نیست‌ و نقد باید سازنده باشد تا شاهد تحولات مثبت در اتاق بازرگانی باشیم. به گفته یکی از فعالان حاضر در اتاق بازرگانی، فعالیت‌های خوبی دست کم در اتاق بازرگانی تهران انجام شده اما همچنان فعالیت‌ها تکمیل نشده که باید در این دوره از انتخابات اتاق‌های بازرگانی، محیط را رقابتی، آرام و سالم پیش برد تا رای‌دهندگان بتوانند بهترین تصمیم را بگیرند و افراد اصلح را انتخاب کنند.به گفته این فعال بخش خصوصی، انتخاب افراد شایسته بسیار مهم است و پیشینه افراد باید مورد نظر و ملاک عمل قرار گیرد. بر این اساس حضور پر‌شور در انتخابات و حمایت از کاندیداهای منتخب، نشانه حمایت بیشتر و قدرت بیشتر نمایندگان آنها در پارلمان بخش خصوصی خواهد بود و می‌تواند در شرایط حساس فعلی کشور، تاثیرگذار باشد. از طرفی باید این نکته را هم مد نظر داشت که کسانی که انتخاب نمی‌شوند، باید به رای و خرد جمعی احترام بگذارند و در کنار کسانی که انتخاب شدند، قرار ‌گیرند. همچنین باید به این موضوع توجه داشت که کسانی که انتخاب می‌شوند، قطعا نماینده یک طیف یا گروه خاص نیستند بلکه نماینده تمام فعالان اقتصادی هستند و باید در جهت برآورده کردن مطالبات بحق همه فعالان اقتصادی حرکت کنند.
پرطرفدارترین حوزه
بررسی‌های آماری پایگاه خبری اتاق ایران نشان می‌دهد در انتخابات نهمین دوره هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سراسر کشور، ۱۵۴۷ نفر در کل اتاق‌ها برای چهار حوزه اصلی ثبت‌نام کرده‌اند که از این تعداد ۵۳۵ نفر از طریق صندوق رای انتخاب می‌شوند. از میان کل فعالان اقتصادی ثبت‌نام شده برای ورود به هیات نمایندگان اتاق‌ها، بخش بازرگانی با ۶۵۷ نامزد بیشترین تقاضا را داشته و پس‌ از آن بخش صنعت با ۴۶۱ نامزد در رتبه دوم قرار دارد. همچنین بخش کشاورزی با ۲۶۸ نامزد و بخش معدن با ۱۶۱ نامزد در رتبه‌های بعدی قرار دارند. بنابراین با توجه به اینکه بخش بازرگانی پرطرفدارترین حوزه بوده، بنابراین افرادی که در این گروه شرکت کردند کار دشواری در پیش خواهند داشت.
از سوی دیگر از نظر تعداد نامزدهای حاضر در انتخابات نهمین دوره هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سراسر کشور، اتاق تهران با ۱۵۹ نامزد بیشترین تعداد تقاضا را برای ورود به هیات نمایندگان داشته که البته با توجه به ۴۰ نفره بودن هیات نمایندگان این اتاق، نمی‌تواند رکورد بالایی محسوب شود. از میان اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی سراسر کشور، اتاق بندرعباس با ۶۰ نامزد، شلوغ‌ترین رقابت انتخاباتی را شاهد خواهد بود و اتاق‌های اصفهان و مشهد نیز با ۵۸ نامزد در رتبه بعدی قرار گرفته‌اند. در مقابل اتاق‌های شهرکرد و کرمانشاه با ۲۸ نامزد و اتاق یزد با ۲۹ نامزد خلوت‌ترین رقابت انتخاباتی دوره نهم را برگزار خواهند کرد.
نقش پررنگ دولتی‌ها در اتاق
بر اساس آیین‌نامه انتخابات اتاق‌های بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی اتاق‌های سراسر کشور مصوب شورای عالی نظارت بر انتخابات، تعداد اعضای انتخابی برای هیات نمایندگان اتاق تهران ۴۰ نفر و در سایر اتاق‌ها ۱۵ نفر تعیین شده است که با رای‌گیری از اعضای هر اتاق مشخص خواهند شد. از این رو ترکیب ۴۰ نفره اتاق تهران با سهم‌های مختلف از چهار حوزه شامل ۱۶ نفر از بخش بازرگانی، ۱۴ نفر از بخش صنعت، چهار نفر از بخش معدن و شش نفر از بخش کشاورزی برای مدت چهار سال انتخاب می‌شوند. در شهرستان‌ها نیز تعداد هیات نمایندگان ۱۵ نفر از چهار حوزه شامل پنج نفر از بخش بازرگانی، پنج نفر از بخش صنعت، دو نفر از بخش معدن و سه نفر از بخش کشاورزی اتاق مربوطه برای مدت چهار سال انتخاب خواهند شد. در این میان دولت نیز ۲۰ نماینده غیرانتخابی در اتاق تهران خواهد داشت که ۱۵ نفر از آنها توسط وزیر صنعت، معدن و تجارت (شامل شش نفر از بخش صنعت، شش نفر از بخش بازرگانی، سه نفر از بخش معدن) و پنج نفر توسط وزیر جهاد کشاورزی تعیین و معرفی خواهند شد. این در حالی است که به گفته کارشناسان و حتی برخی مقامات اسبق دولتی، تعداد اعضای دولتی اتاق بازرگانی زیاد است در حالی که باید تنها چند نماینده محدود از جانب دولت در این جلسات حضور داشته باشند تا برآیند مشکلات و نظرات بخش خصوصی را به گوش دولتمردان برسانند. اما نگاهی به وضعیت فعلی اتاق بازرگانی نشان می‌دهد این واقعیت فراموش شده است. این در حالی است که اگر این روند اصلاح نشود و نمایندگان دولت در اتاق بازرگانی به جای موضع‌گیری یا دخالت در انتخابات و مسائل دیگر، نقش شناسایی مشکلات بخش خصوصی و انتقال آن به وزارتخانه‌های مربوط را به درستی ایفا نکنند، نمی‌توان توقع زیادی از اتاق بازرگانی داشت. با این حال انتظار می‌رود این دوره از انتخابات اتاق‌های بازرگانی با حضور حداکثری برگزار شود و در نهایت شاهد حضور افرادی مستقل، کارآمد، شجاع، متخصص، دلسوز و کاردان در اتاق‌های بازرگانی سراسر کشور باشیم تا بلکه طی سال‌های آینده، با صدای رسای بخش خصوصی برای گرفتن مطالبات بحق خود از دولت، شاهد رونق اقتصادی و رفاه معیشتی در کشور باشیم.

جهان صنعت