با توجه به قدمت ۱۴ هزار ساله فرهنگ و تمدن مازندران، شاید باورش سخت باشد که این استان بر خلاف دیگر استان‌های کشور حتی از داشتن یک موزه تخصصی نیز محروم است و عموم موزه‌های موجود در مازندران، جزو خانه‌های میراثی و قدیمی شهرهای مختلف محسوب می‌شوند.
به گزارش اقتصاد گستر شمال،به نقل از فارس،با توجه به قدمت ۱۴ هزار ساله فرهنگ و تمدن مازندران، شاید باورش برای برخی سخت باشد که این استان برخلاف دیگر استان‌های کشور حتی از داشتن یک موزه تخصصی نیز محروم است و عموم موزه‌های موجود در مازندران، جزو خانه‌های میراثی و قدیمی شهرهای مختلف محسوب می‌شوند.
خانه‌هایی که در گذشته، محل زندگی خانواده‌هایی بودند و حالا پس از واگذاری به اداره میراث فرهنگی، به موزه‌تاریخ آن شهرستان تبدیل شده‌اند. در این خانه‌ها معمولا آثار دوره‌های مختلف مربوط به آن شهرستان نگهداری می‌شوند.
برای همین، ظرفیت و قابلیت تبدیل به یک موزه تخصصی و بزرگ را ندارند که بتوان روی آنها مثل دیگر موزه‌های مطرح کشور در حد ملی و حتی فَراملّی مانور داد و گردشگر جذب کرد.
برای مازندران، آن هم با این تاریخ و فرهنگ کهن که بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ آثار تاریخی دارد، زیبنده نیست که از داشتن یک سایت‌موزه و غار‌موزه مثل شهر‌ِسوخته و تخت‌جمشید، محروم باشد و به نظر می‌رسد ایجاد چنین مکان‌هایی از ضروریات فرهنگی استان باشد.
کاری که می‌بایست در دهه‌های گذشته صورت می‌پذیرفت تا مردم کشورمان، مازندران را صرفا به دریا و جنگل و سریال پایتخت نشناسند. اما هنوز هم دیر نیست و می‌توان با اقداماتی شایسته، این استان را به شَأن و جایگاه فرهنگی واقعی و مناسب رساند.
بنابراین باید برای موزه‌تاریخ‌های موجود استان از جمله موزه قائمشهر که در حال تجهیز است، اما هیچ شئ تاریخی ندارد هم فکری کرد و کم‌کم وضعیت موزه‌تاریخ‌های استان را ارتقا بخشید.
در این گزارش برای آگاهی بیشتر از وضعیت موزه‌تاریخ ۳ شهر بزرگ استان یعنی ساری، بابل و آمل به سراغ متولیان و مسؤولان این موزه‌ها رفتیم و نظر آنها را جویا شدیم.
فحوای اظهارات آنها نشان می‌دهد که مازندران از لحاظ برخورداری از آثار تاریخی غنی است و می‌تواند در سطح ملی و فَراملّی حرف‌های بسیاری بزند. اما به دلایلی چون عدم برخورداری از موزه‌های تخصصی و ضعف‌های تبلیغاتی، تاکنون نتوانسته از این ظرفیت بزرگ فرهنگی و میراثی، در راستای جذب گردشگر داخلی و خارجی، استفاده بهینه کند.
*نگهداری بخشی از اشیای وستمین چهاردانگه در خانه کلبادی
غلامعلی پارسایی مسؤول موزه‌تاریخ عمارت کلبادی ساری، در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: خانه کلبادی ساری یکی از نقاط معروف مرکز مازندران است که به عنوان موزه‌تاریخ ساری مورد بازدید علاقه‌مندان قرار می‌گیرد.
وی افزود: موزه کلبادی در میدان ساعت، خیابان انقلاب، محله آب‌اَنبارنو واقع شده و حدود ۱۴۰ سال قدمت دارد.
مسؤول عمارت کلبادی ساری تصریح کرد: این بنا مربوط به اواخر دوره قاجار است و تا سال ۱۳۶۲ مسکونی بوده تا اینکه در سال ۱۳۷۰ به میراث فرهنگی واگذار و در سال ۱۳۷۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است.
پارسایی ادامه داد: این موزه در دهه فجر سال ۱۳۸۷ افتتاح و به صورت رسمی به عنوان موزه‌تاریخ مرکز استان معرفی شد.
وی با بیان اینکه این بنا یک مجموعه کامل است که در ۲ طبقه قرار دارد، گفت: طبقه نخست آن مردم‌شناسی است و به اشیای معاصر (۱۰۰ تا ۲۰۰ سال) اختصاص دارد؛ طبقه دوم آن نیز باستان‌شناسی است که شامل اشیای تاریخی و ماقبل تاریخی است. به عنوان مثال، کشفیات باستان‌شناسی، کشفیات افراد غیرمجاز و بخشی از اشیای کشف‌شده وستمینِ چهاردانگه، در این موزه نگهداری می‌شود.
مسؤول موزه‌تاریخ ساری، دو حمام وزیری و کلبادی را از جذابیت‌های ویژه عمارت کلبادی برشمرد و افزود: بازدید مردم از این بنا در طول سال جریان دارد و در ایام نوروز شدت بیشتری می‌یابد.
پارسایی تصریح کرد: علاقمندان در روزهای تعطیل می‌توانند بین ساعات ۱۰ صبح تا ۲۱ از بخش‌های مختلف این موزه بازدید کنند و در روزهای غیرتعطیل هم درب موزه از ۹ صبح تا ۵ عصر برای بازدید عموم باز است.
وی با اشاره به فضای باز و مناسب خانه کلبادی ساری بیان کرد: معمولا برای اجرای برنامه‌های فرهنگی صدا و سیما از این فضا استفاده و گاه‌وبی‌گاه نماهای مختلف این بنا در شبکه تبرستان دیده می‌شود.
*بخش تاریخی موزه آمل بسیار غنی و نفیس است
جمشید محمدی مسؤول موزه‌تاریخ آمل در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: موزه‌تاریخ آمل در خیابان امام رضا(ع)، جنب پل معلق واقع شده که این ساختمان در سال ۱۳۱۵ به‌عنوان اداره مالی (دارایی) شهرستان آمل بنا شده‌بود.
و در سال ۱۳۸۷ با کاربری فرهنگی در اختیار میراث فرهنگی مازندران قرار گرفت و پس از مرمت و احیا در بهمن ۱۳۸۹ به طور رسمی به عنوان موزه تاریخ آمل افتتاح شد.
وی با بیان اینکه ساختمان این موزه دوطبقه است و به دو بخش باستان‌شناسی و مردم‌شناسی تقسیم شده، افزود: بخش مردم‌شناسی بیشتر شامل اشیای معاصر می‌باشد و قدمت آنها به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی بر می‌گردد. مجموعه ظروف چوبی که به آن هنر “لاک تراشی” می‌گویند و بخشی از دسته‌های گسترده صنایع دستی مازندران است در این قسمت قرار دارند.
مسؤول موزه تاریخ آمل، مجموعه ظروف مسی، منسوجات و دستبافته‌های مازندران،لباس‌های سنتی استان، اسنادی که متعلق به دوران قاجار و پهلوی است را بخش‌های دیگر بخش مردم‌شناسی موزه تاریخ آمل برشمرد.
محمدی با بیان اینکه طبقه باستان‌شناسی خود به سه بخش پیش از تاریخ، تاریخی و اسلامی دسته‌بندی شده، گفت: بخش پیش از تاریخ شامل مجموعه آثار به‌دست آمده از عصر آهن است که ظروف سفالی، ابزارآلات جنگی و مجموعه ظروف از محوطه باستانی سیلک کاشان را شامل می‌شود.
وی افزود: بخش تاریخی، مجموعه بسیار غنی و نفیسی را در بر می‌گیرد که شامل اشیای تمدن عیلام، جیرفت و آشور، سکه‌های دوران سلوکی، اشکانی، ساسانی و تبرستانی، مهره‌های دوران آشورا، عیلام، اشکانی و ساسانی، زیورآلاتی از جنس طلا، مفرغ، شیشه و سنگ‌های نیمه‌قیمتی را دربَر می‌گیرد.
مسؤول موزه‌تاریخ آمل، تصریح کرد: بخش اسلامی، مجموعه‌ای از کاشی‌های دوره صفویه، ظروف سفالی منقوش و لعاب‌دار، ظروف فلزی و شیشه‌ای، مجموعه غنی از سکه‌های صدر اسلام تا دوران قاجاریه می‌باشد.
محمدی در پایان از جالب‌توجه بودن بخش‌های مختلف موزه‌تاریخ آمل سخن گفت و افزود: علاقمندان می‌توانند در روزهای تعطیل و غیرتعطیل از این موزه بازدید نمایند.
*اشیای تا ۴ هزار سال قبل از میلاد مسیح در موزه بابل موجود است
جعفری مسؤول موزه بابل در گفت‌وگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: موزه بابل یک ساختمان دوره قبل از انقلاب است که در سال ۱۳۰۷ احداث شد و به عنوان ساختمان شهرداری از آن استفاده می‌شد.
وی افزود: این ساختمان از سال ۱۳۷۵ تبدیل به موزه شد و دارای سه طبقه مختلف است.
مسؤول موزه بابل تصریح کرد: طبقه اول مربوط به بخش باستان‌شناسی است، طبقه همکف شامل تدفین باستانی و طبقه زیرزمین هم شامل بخش مردم‌شناسی است.
جعفری با بیان اینکه شاخص‌ترین اشیای بخش مردم‌شناسی، چوب (لاک) است، گفت: چون این موزه نخستین موزه استان است و آن زمان وسعت مازندران بسیار بیشتر از زمان حاضر بود، ما از استان گلستان هم در این موزه اشیا داریم.
وی درب‌های چوبی، سکه، فلز، شیشه، چوب، سنگ و غیره را بخشی از اشیای موجود در این موزه عنوان کرد و افزود: اشیای ۴ هزار سال قبل از میلاد مسیح تا اشیای دوره قاجاریه و اسکناس دوره پهلوی در این موزه موجود است.
مسؤول موزه بابل با بیان اینکه درب موزه همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۱۹ عصر به روی عموم باز است، گفت: هر ساله در ایام نوروز استقبال مردم شدت می‌یابد و علاوه‌بر گردشگران دیگر استان‌ها مثل سمنان، یزد، آذربایجان و… شاهد حضور گردشگران خارجی نیز هستیم.
به گزارش فارس، در پایان امیدواریم در دولت سیزدهم که توجه خاصی به آثار میراثی کشور دارد، با همراهی اداره‌کل میراث فرهنگی استان و همکاری سایر دستگاه‌های متولی مازندران، نسبت به بهبود وضعیت موزه‌تاریخ‌های استان و همچنین ایجاد یک یا چند موزه تخصصی اقدام کنند.
