بالماسکه استعفا

صادق فرامرزی در وطن امروز نوشت:این الگوی رفتاری را به‌مراتب می‌توان با مرور یک سال گذشته و با مصادیق متعدد، در فضای سیاسی کشور پیدا کرد و از آن می‌توان به عنوان یک ژانر «قهر سیاسی»، که سناریوهای متعددی از استعفاهای چند روزه آن را شکل داده و قوام بخشیده است، یاد کرد. هرچند در این الگو بیش از همه می‌توان به استعفای سال گذشته محمدجواد ظریف که با یک پیام ناخوانای اینستاگرامی شروع شد و با پیامی نسبتا خواناتر در همان شبکه اجتماعی پایان یافت اشاره کرد اما در ماه‌های اخیر داغ شدن تب انتخابات مجلس و بالا گرفتن نارضایتی‌ها از عملکرد دستگاه اجرایی، تنوع بیشتری به آن بخشید.

محمود صادقی از مشهورترین نام‌هایی بود که بلافاصله با بالا گرفتن اعتراضات مردمی نسبت به گرانی نرخ سوخت خبر از استعفای خود در اعتراض به عدم اختیارات کافی مجلس داد اما به یکباره و تنها چند روز پس از استعفای پرسروصدای خود، برای شرکت مجدد در انتخابات همان مجلس کاندیدا شد(!) تا این‌بار گواهی بر آن داده باشد که قوه مقننه به وقت رقابت برای کسب کرسی آن به اندازه کافی اهمیت و اختیارات دارد. در این میان هرچند رد صلاحیت صادقی حداقل تا به امروز احتمال حضور مجدد او در مجلس آینده را منتفی کرده است اما در روزهای گذشته ۲ نماینده اصلاح‌طلب شورای شهر تهران نیز با در پیش گرفتن الگویی مشابه محمود صادقی سعی کردند با زمزمه احتمال استعفا در راستای اعتراض به حوادث اخیر، خود را به‌عنوان نیرویی در تضاد با حاکمیت تعریف کنند ولی به فاصله ۲۴ساعت با عقب‌نشینی از استعفا آن را تنها یک «احتمال» که باید نسبت به آن «فکر کرد» تفسیر و سرانجام روز گذشته انصراف خود از این استعفا را اعلام کردند!

نخستین‌بار روز یکشنبه بود که بهاره آروین در صفحه اینستاگرام خود متنی اعتراضی مبنی بر قصد استعفا از عضویت در شورای شهر را نوشت و آورد: «هنوز نمی‌دانم استعفای شخصی آیا می‌تواند به نتیجه‌ای منجر شود یا لااقل به معنای اقدام مسؤولانه از موضع منتخب مردم تلقی شود یا خیر. هنوز باید فکر کنم، ولی اگر به چنین نتیجه‌ای رسیدم، پیشاپیش عذرخواه مردم این شهر غم‌زده خواهم بود»! به فاصله ساعاتی از این خبر ناهید خداکرمی دیگر عضو شورا نیز مطلبی در حساب کاربری اینستاگرام خود منتشر و از ادامه فعالیت در شورای شهر ابراز ناامیدی کرده و سپس در گفت‌وگویی با روزنامه «شهروند»، گفت: «دلیل حاضر نشدنم در جلسه امروز شورا وضعیت روزهای اخیر، وجود نداشتن صداقت، شفافیت و نپذیرفتن رنج مردم است. فکر می‌کنم برای بیشتر در کنار مردم بودن و رساندن اعتراضات خود به گوش حاکمیت راهی جز استعفا از شورای شهر باقی نمانده است».

اما این پایان ماجرا نبود و همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد روز گذشته محسن هاشمی پیش از آغاز جلسه شورای شهر در جمع خبرنگاران گفت: پیش از جلسه علنی، یک نشست هم‌اندیشی در شورا برگزار شد و در آن، اعضای شورای شهر تهران نظر خود را درباره درخواست استعفای خانم‌ها بهاره آروین و ناهید خداکرمی بیان کردند. نظر جمع این بود که نباید اعضا در این شرایط حساس این‌گونه عمل می‌کردند اما باید بدانیم که روحیه افراد با یکدیگر فرق دارد. رئیس شورای شهر تهران ادامه داد: بحث سنگینی در این زمینه مطرح شد. اعضا شرایط حساس کشور را تبیین و تاکید کردند که در این وضعیت، رفتارهایی مانند استعفا درست نیست. هاشمی گفت: خانم‌ها آروین و خداکرمی نیز توضیحاتی درباره درخواست خود دادند اما سرانجام نظر اعضا را پذیرفتند و از پیگیری موضوع استعفا انصراف دادند.

با این اوصاف استعفای ۲ عضو اصلاح‌طلب شورای شهر تهران نیز طبق سناریویی که قابل پیش‌بینی بود به سرانجامی مشابه غالب استعفاهای سیاسی اخیر رسید تا نشان دهد هرچند این استعفاها برای مردم آبی نداشته است اما برای استعفادهندگانش در مقاطعی که می‌خواستند به جای پاسخگویی به دنبال بازنمایی ژستی از اعتراض بروند به اندازه کافی نان داشته است. نکته دیگری که در این میان نباید مورد غفلت قرار گیرد آن است که این نوع مواجهه از سوی نمایندگانی که حیطه فعالیت و دامنه وظایف‌شان شامل امور دیگری است، گواه نوعی از یک بازی برای «مسؤولیت‌ناپذیری» است. ۲ عضو شورای شهر تهران در حالی سخن از استعفا در اعتراض به حادثه سقوط هواپیمای اوکراینی مطرح می‌کنند که عملکرد نهاد تحت نظارت آنها در ۵/۲ سال گذشته بخوبی گویای ضعف شدید این افراد در حیطه وظایف خودشان است.