یکی از دغدغه‌های حال حاضر شبکه بانکی کشور، توسعه مدل کسب و کار بانکی و ایجاد تحول در نظام درآمدی بانک‌ها است، به طوری که بتوانند ضمن ایجاد درآمد، بهبود کیفیت خدمات را نیز به همراه داشته باشند.
اعظم احمدیان:بر اساس پیشنهاد وزارت اقتصاد و دارایی، طرح تحول نظام بانکی در دستور کار قرار دارد. یکی از زمینه‌های تحول در این حوزه، ایجاد تحول در مدل کسب و کار و نظام درآمدی بانک‌ها است. بر اساس تجربیات جهانی دیجیتالی شدن بانک‌ها و بهره‌مندی از خدمات سوپر مارکت مالی، مدل‌های کسب و کار بانک‌ها و درآمد آنها بهبود یافته است.
در حالی که بررسی مدل کسب و کار بانک‌های کشور حاکی از تکیه بانک‌ها به کسب درآمد به روش سنتی است، به طوری که بیش از ۶۰ درصد درآمد بانک‌ها از محل حاشیه بهره‌ای است. اگرچه سودآوری بانک‌ها از محل حاشیه بهره‌ای، با ثبات همراه است اما عدم تنوع در کسب درآمد، آنها را در شرایط کنونی اقتصاد کشور که همراه با رکود و تورم است، ممکن است با کاهش درآمد همراه سازد. اگرچه شبکه بانکی کشور، همراه با بانکداری نوین دنیا، تلاش در تکمیل خدمات بانکداری الکترونیک دارد، اما هنوز تا تکامل خدمات نوین بانکی، فاصله وجود داشته و نیازمند ایجاد زیرساخت‌های قانونی و فن‌آورانه است. این موضوع باعث شده، بررسی مدل‌های جدید کسب و کار بانک‌ها و مدل‌های جدید کسب درآمد، بیش از پیش برای بانک‌ها مهم باشد.
بانکداری دیجیتال به عنوان رویکرد نوین مدل کسب و کار بانکی از سه طریق می‌تواند به کسب درآمدی جدید بانک‌ها کمک نماید. نخست، امکان بازچینی سبد سرمایه و دارایی بانک‌ها و هدایت منابع مالی به سمت فعالیت‌های پُربازده‌تر را فراهم می‌کند. کاهش اهمیت شعبه‌ها و کاهش وابستگی بانک‌ها و مشتریان به شعبه‌ها، باعث آزاد شدن منابع بانک‌ها می‌شود که با دیجیتالی شدن بانک‌ها می‌تواند در فعالیت‌های دیگر وارد شود. دوم بهره‌گیری از فرصت ارائه خدمات بهتر، بیشتر و متفاوت‌تر و با ارزش افزوده بالا است. سوم بهره‌گیری از اطلاعات بسیار زیادی است که از راه بانکداری دیجیتال ایجاد، ذخیره و قابل استفاده می‌شود.
در سایه بانکداری دیجیتال خدمات مختلفی ارائه می‌شود که از جمله آنها می‌توان به بانکداری اینترنتی، بانکداری تلفن همراه، بانکداری مبتنی بر شعبه‌های الکترونیکی و سوپر مارکت‌های مالی اشاره نمود. در این میان خدمات بانکداری اینترنتی که از اینترنت برای ارائه خدمات بانکی به مشتریان و استفاده مشتریان از اینترنت برای ساماندهی، کنترل و انجام تراکنش بر روی حساب‌های بانکی خود استفاده می‌شود و بانکداری موبایلی، که به مشتریان این امکان را می‌دهد تا از طریق این سامانه بتوانند از تلفن همراه خود جهت انجام امور بانکی استفاده نمایند برای مشتریان بانک‌های کشور آشنا است. همچنین بانکداری مبتنی بر شعبه‌های الکترونیکی نیز در برخی از بانک‌های کشور در حال فعالیت هستند. اما بخش جدید خدمات نوین که در سایه بانکداری دیجیتال قابل ارائه است، سوپر مارکت مالی است.
سوپر مارکت مالی شرکت یا خطی از کسب و کار بانکی است که خدمات گسترده مالی را در زیر یک سقف ارائه می‌دهد. برای مثال برخی از مؤسسات مالی، خدمات بورس، اوراق با درآمد ثابت، بیمه و بعضاً مشاوره املاک را در کنار خدمات بانکی به مشتریان ارائه می کنند. در حال حاضر، اکثر بانک ها با تفکیک سهام‌داری مستقیم بانک در این بنگاه‌های مالی و تشکیل هولدینگ‌های سرمایه‌گذاری، به طور غیرمستقیم عرضه کننده این خدمات هستند. اخیراً برخی از بانک‌ها برای فروش خدمات متنوع مالی زیر یک سقف تلاش‌هایی کرده‌اند. برخی از بانک‌ها باجه‌هایی را برای ارائه خدمات بورس یا بیمه در شعب خود در نظر گرفته‌اند. بازار پول ایران شاهد چند تجربه عملیاتی گسترده در راستای برداشتن مرزهای بازار پول و بازار سرمایه بوده است. این تجربیات بسیار نزدیک به مدل جدید سوپر مارکت‌های مالی در دنیا هستند. اما هنوز تا برقراری کامل شرایط سوپر مارکت مالی فاصله وجود دارد.
در پایان پیشنهاد می‌شود، بانک‌ها ضمن بهره‌مندی از تجارب بین‌المللی، جهت بهبود کسب درآمد، بهره‌مندی از خدمات بانکداری دیجیتال را تسریع ببخشند و بانک مرکزی نیز تلاش نماید، زیرساخت‌های قانونی لازم برای بهره‌مندی از خدمات نوین بانکی را فراهم آورد. سوپر مارکت مالی از جمله حوزه‌های جدید خدمات نوین بانکی است که می‌تواند در بهبود درآمد غیر مشاع بانک‌ها، نقش مهمی داشته باشد. ضروری است ابعاد مختلف آن توسط بانک‌ها مورد بررسی قرار گرفته و مدل کسب و کار بانک‌ها از شیوه سنتی کسب درآمد به شیوه نوین تغییر نماید.
