تولید و صادرات نفت ایران

 حدود ۱۰ ماه است که ترامپ از برجام خارج شده و تیر تحریم‌های آمریکا علیه ایران باز هم سمت نفت کشورمان نشانه رفته است. آمریکا برای حذف نفت ایران سناریوهای مختلفی از جمله تهدید مشتریان نفتی ایران، افزایش تولید نفت شیل، اتحاد با سایر تولیدکنندگان بزرگ نفت مانند عربستان و اظهار نظر درباره عملکرد اوپک را طراحی کرد که البته در اجرای آن‌ها چندان موفق نبوده است.

این کشور که هدف خود را صفر کردن میزان صادرات نفت ایران عنوان کرده بود، با افزایش شدید قیمت جهانی نفت مواجه شد و زمانی که متوجه شد حذف نفت ایران بازار را دچار اختلال می‌کند و نه برداشت از ذخایر استراتژیک و نه افزایش تولید ۱۱ میلیون بشکه‌ای عربستان و ۱۰ میلیون بشکه‌ای روسیه خلأ نفت ایران را جبران نمی‌کند دو روز مانده تا تاریخی که برای اجرای تحریم‌های نفتی اعلام کرده بود به هشت مشتری ایران معافیت داد.

دلیل سکوت نفتی‌ها چیست؟

در این سوی ماجرا، مسئولان نفتی ایران هستند که تقریباً از زمان خروج آمریکا از برجام، سکوت کرده و اطلاعاتی درباره ظرفیت تولید، میزان تولید، میزان صادرات و حتی مشتریان نفتی ایران ارائه نکردند. دلیل این سکوت هم البته جنگ اطلاعات بین ایران و آمریکا اعلام شد و این‌که آمریکا کوچک‌ترین تحرکات و اقدامات را در راستای فروش نفت در ایران دنبال می‌کند که سد آن شود.

در این راستا، بیژن زنگنه – وزیر نفت – بر این باور است که هدف اصلی جنگ سنگین که آمریکا علیه ملت ایران با حمایت اسرائیل و اشرار منطقه شروع کرده، صنعت نفت است. آمریکا قصد داشت درآمد صادراتی ایران را صفر کند اما نتوانست. حالا قصد دارند در نقل و انتقال پول، اختلال ایجاد کند تا در ایران گرانی و کمبود به وجود آید و مردم نگران شوند.

وی، از تلاش شبانه‌روزی در وزارت نفت برای مقابله با تحریم‌های آمریکا خبر داد و درباره عدم شفاف‌سازی اقداماتی که در این وزارت‌خانه انجام می‌شود، گفت: مشکلی که در این شرایط جنگی وجود دارد، این است که نمی‌توان همه اطلاعات را به مردم گفت. مردم ایران غریبه نیستند اما وقتی اطلاعاتی ارائه شود، به گوش اشرار منطقه هم می‌رسد. نباید اطلاعات و راه‌های دور زدن تحریم را لو داد. حتی آقای پمپئو هم از ما یاد گرفت و گفت اطلاعاتی نمی‌دهم که ایران از آن استفاده کند.

وزیر نفت، هم‌چنین اعلام کرد این‌که اطلاعات را ارائه نمی‌کنیم، به معنی این نیست که کاری انجام نمی‌دهیم. یک فرمانده عملیات نمی‌تواند نقشه‌های خود را لو بدهد زیرا به کشتار سربازان خودی منجر می‌شود. ما برای دشمنان ملت ایران اتاق تاریک داریم؛ ناراحتم که سعی می‌کنم از اطلاعات محافظت کنم اما همه چیز برای نظام شفاف و روشن است و روزی که سختی‌ها تمام شود، اطلاعات را به مردم خواهیم داد. برخی ما را تحریک به گفتن می‌کنند اما ما اطلاعاتی نمی‌دهیم. من در جنگ هم بودم و جنگ را درک کردم اما این شرایط از جنگ سخت‌تر است.

آخرین آماری که نفتی‌ها اعلام کردند

آخرین آماری که درباره تولید نفت ایران ارائه شد، آماری بود که علی کاردر – مدیرعامل سابق شرکت ملی نفت – در اواخر مهرماه سال جاری در اختیار ایسنا قرار داد و گفت: در حال حاضر میزان تولید نفت ایران سه میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه است. از این تاریخ به بعد تقریباً هر آماری درباره تولید و صادرات ایران اعلام شده توسط منابع آگاه و یا رسانه‌های خارجی بوده است.

صادرات نفت ایران در آینه رسانه‌های خارجی

گزارش رسانه‌های خارجی حاکی از آن است که صادرات نفت ایران با وجود تحریم‌های آمریکا، به دلیل افزایش خرید برخی از مشتریان، در ژانویه بالاتر از حد انتظار بود و ماه میلادی جاری نیز ثابت خواهد ماند. آمار رفینیتیو آیکان و منابع آگاه نشان داد صادرات نفت ایران در فوریه به ۱.۲۵ میلیون بشکه در روز می‌رسد. میزان صادرات ایران در ژانویه بین ۱.۱ تا ۱.۳ میلیون بشکه در روز بود که بالاتر از حد انتظار بود.

طبق آمار رفینیتیو آیکان، صادرات نفت ایران در فوریه بالاتر از ۱.۱ میلیون بشکه در روز در ژانویه بوده است. منبع صنعتی آگاه در گفت‌وگو با رویترز میزان صادرات ایران در ژانویه را ۱.۳ میلیون بشکه در روز برآورد کرد که نزدیک سطح فوریه است.

در هر صورت آمار ژانویه بالاتر از برآوردهای اولیه بوده‌اند. برخی پیش‌بینی کرده بودند که صادرات نفت ایران در ماه میلادی گذشته پایین یک میلیون بشکه در روز خواهد بود. یک منبع آگاه دیگر به رویترز گفته است: صادرات نفت ایران در ۱۰ روز نخست فوریه بالای ۱.۱ میلیون بشکه در روز بوده و روند بالاتر از حد انتظار وی را داشته است.

تولید نفت ایران چقدر است؟

طبق جدیدترین آمار رسمی دولت آمریکا، تولید نفت ایران در دسامبر به ۲.۸ میلیون بشکه در روز بالغ شد که ۱۰۰ هزار بشکه در روز در مقایسه با نوامبر که تحریم‌های واشنگتن علیه صادرات نفت ایران آغاز شد، کاهش داشت. اداره اطلاعات انرژی آمریکا در گزارش “دورنمای انرژی کوتاه مدت” خود اعلام کرد تولید نفت ایران به میزان بیش از یک میلیون بشکه در روز از ماه مه سال ۲۰۱۸ کاهش داشته است و این آژانس انتظار دارد تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران تا پایان دوره مورد پیش‌بینی به قوت خود باقی خواهد ماند. بعلاوه پیش‌بینی اخیر بر مبنای این انتظار است که معافیتی که به هشت کشور برای خرید نفت ایران داده شده است، در ماه مه تمدید نشود.

مشتریان آسیایی چه کردند؟

بر اساس این گزارش، پیش‌بینی شده واردات نفت آسیا از ایران پس از این که در ماه ژانویه به دلیل خرید کمتر چین و هند و توقف واردات ژاپن، به پایین‌ترین حد در دو ماه گذشته رسید، در فوریه بهبود خواهد یافت. رویترز در گزارشی اعلام کرده است که آمار رسمی و تجاری نشان داد چهار خریدار بزرگ آسیایی نفت ایران شامل چین، هند، ژاپن و کره جنوبی مجموعاً ۷۱۰ هزار و ۶۹۹ بشکه در روز نفت ایران را در ژانویه وارد کردند که ۴۹ درصد در مقایسه با ژانویه سال ۲۰۱۸ کاهش داشت. خریداران با مشکلات مربوط به حمل محموله و پرداخت پول مواجه بودند که ازسرگیری واردات نفت ایران از سوی ژاپن و کره جنوبی را به تأخیر انداخت.

کره جنوبی نیز واردات نفت ایران را در ژانویه پس از چهار ماه وقفه از سر گرفت اما آمار شرکت ملی نفت کره نشان داد وارداتش ۷۵ درصد در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته افت داشت. این کشور که سومین خریدار بزرگ نفت ایران در آسیا به شمار می‌رود، خرید میعانات از ایران را محدود کرده است. یک مقام بلندپایه آمریکایی هفته جاری درباره واردات نفت ایران با مقامات کره جنوبی گفت‌وگو کرد و از سئول خواست منابع واردات نفت خود را متنوع کند.این کشور که یکی از بزرگترین مشتریان آسیایی نفت ایران است، ۲۲۷ هزار و ۹۴۱ تن یا معادل ۵۳ هزار و ۶۷۶ بشکه در روز نفت ایران را در ژانویه وارد کرد که در مقایسه با ۹۵۰ هزار و ۱۳ تن در ژانویه سال ۲۰۱۸، به میزان ۷۶ درصد کاهش داشت.

چین که بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران است، در ماه ژانویه ۳۷۷ هزار و ۳۸ بشکه در روز نفت از ایران وارد کرد که در مقایسه با بیش از ۵۰۰ هزار بشکه در روز در ماه دسامبر کاهش داشت اما واردات پکن بالاتر از ۳۶۰ هزار بشکه در روز است که تحت معافیت‌های آمریکا می‌تواند از ایران وارد کند.

هند نیز خرید نفت ایران در ژانویه را به ۲۷۰ هزار و ۵۰۰ بشکه در روز محدود کرد که پایین ۳۰۰ هزار بشکه در روز بود که این کشور می‌تواند تحت معافیت از تحریم‌های آمریکا وارد کند. مقامات هندی و ایرانی اظهار کردند که هند درصدد دریافت معافیت دیگری از واشنگتن برای ادامه خرید نفت ایران پس از پایان مهلت نخستین معافیت در ماه مارس است و هم‌زمان روی مکانیسمی برای فراهم کردن امکان انجام مبادلات نفتی با استفاده از روپیه از سوی شعبه یک بانک ایرانی کار می‌کند. یک مقام وزارت نفت هند به “اس اند پی گلوبال پلاتس” گفت: ما به دنبال یک معافیت دیگر از آمریکا برای خرید نفت ایران هستیم.

هم‌چنین رئیس انجمن نفت ژاپن اعلام کرد پالایشگاه‌های ژاپنی تحت معافیتی که ژاپن در نوامبر از آمریکا دریافت کرد، تا مارس به خرید نفت از ایران ادامه خواهند داد. ژاپن ماه میلادی جاری خرید نفت ایران را از سرگرفت و شرکت‌های “فوجی اویل” و “شوآ شل سکی‌یو” محموله‌های نفت ایران را در نفت‌کشی بارگیری کردند که نهم فوریه به ژاپن خواهد رسید. بر اساس گزارش هلنیک شیپینگ، تاکاشی تسوکیوکا، رئیس انجمن نفت ژاپن گفت: صنعت پالایش نفت ژاپن همچنان از دولت می‌خواهد معافیت از تحریم‌های آمریکا علیه صادرات نفت ایران را پس از پایان مدت ۱۸۰ روز در مه، تمدید کند. با این حال پالایشگاه‌های ژاپنی می‌توانند از سایر کشورهای خاورمیانه نفت مورد نیاز خود را تأمین کنند.

ایسنا