رئیس سازمان بورس با بیان اینکه تمامی معاملات در بازار سرمایه ایران برمبنای شریعت اسلامی انجام می‌شود، عنوان کرد: سازمان بورس با اعتقاد به رعایت نرخ سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری از اشخاصی که از قوانین کشور عدول می‌کنند، حمایت نمی‌کند.
شاپور محمدی با بیان اینکه سازمان بورس به هیچ وجه حاضر نیست معاملات یا ابزاری که در آنها شبهه یا تردید وجود دارد را در دستور کار خود قرار دهد، عنوان کرد: بنا بر تکالیف دینی و اعتقادات مذهبی باید همه معاملات بازار سرمایه با شریعت اسلامی تطبیق داده شود.
وی تصویب قانون توسعه ابزارهای مالی را فرصتی برای ارائه ابزارهای مالی مختلف در کشور عنوان کرد و گفت: علاوه بر قانون انتشار اوراق مشارکت که بانک مرکزی به طور مستقیم مسئول این بخش است ابزارهای مختلفی در بازار سرمایه ارائه شده که در این بین می‌توان به انتشار اوراق مرابحه دارو به منظور تأمین مالی در سال قبل برای وزارت بهداشت اشاره کرد. در عین حال ابزار اسناد خزانه اسلامی و گنجاندن آن در قانون رفع موانع تولید که با همکاری دبیر کمیته فقهی سازمان بورس در هیأت دولت به تصویب رسید در بازار سرمایه معرفی شد.
این مقام مسئول ادامه داد: صکوک اجاره نیز برمبنای دارایی پایه‌ای که حتماً باید بیمه بوده و ارزیابی کارشناسی رسمی و سند قابل نقل و انتقال را داشته باشد سال قبل منتشر شد. در عین حال درباره صکوک استصنا اقدامات مناسبی انجام شده که بخش خصوصی راغب به بهره‌گیری از آنهاست.
رئیس سازمان بورس از طرح انتشار اوراق منفعت در کمیته فقهی بورس سخن گفت و افزود: وجود ابزارهای اختیار معامله خرید و فروش بر روی سهام و در عین حال ابزارهای اختیار خرید و فروش تبعی در کشور باعث شده تا بازار بدهی با ابزارهای گوناگونی روبه‌رو باشد در عین حال کمیته فقهی بر روی انتشار اوراق ارزی و در عین حال اوراق جعاله در حال بحث و بررسی است.
* انتشار ۳۵ هزار میلیارد تومان اوراق بدهی دولتی در سال جاری
محمدی با بیان آمارهایی از حجم اوراق منتشر شده در دو سال اخیر، گفت: از سال ۱۳۹۴ حدود ۵ هزار میلیارد تومان ورقه بهادار در بازار سرمایه منتشر شده و این در حالی است که در سال ۱۳۹۵ این حجم به ۳۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. در سال ۹۶ نیز پیش‌بینی می‌شود انتشار اوراق دولتی بر اساس بحث بودجه کشور به ۳۴ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بالغ شود. در عین حال آن دسته از ابزارهای مالی که پیش از این در بازار سرمایه پذیرش نشده بود و باعث ایجاد نابسامانی‌هایی در فضای پولی و مالی کشور شده‌اند به تدریج در بازار سرمایه پذیرش می‌شود.
این مقام مسئول با بیان اینکه اطلاق اوراق با درآمد ثابت عبارت مناسبی برای این ابزارها نیست، گفت: انتظار می‌رود حجم انتشار این اوراق در بازار سرمایه طی امسال نزدیک تا ۷۰ هزار میلیارد تومان قابل افزایش باشد که با توجه به قیمت ارز می‌تواند رقم مناسبی برای سرمایه‌گذاران باشد.
به گفته محمدی، طی دو سال گذشته دوران طلایی برای بازار سرمایه به لحاظ حجم و ارزش انتشار اوراق بهادار در بازار بدهی وجود داشته است.
* حجم سپرده‌های بانکی صندوق‌ها به ۷۰ درصد کاهش یافت
رئیس سازمان بورس در ادامه با اشاره به لزوم مراقبت بیشتر بر عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه، گفت: پس از تأکید دبیر کمیته فقهی مبنی بر لزوم رصد فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری به منظور جلوگیری از عدم مغایرت با مسائل مختلف حوزه پولی و مالی قواعد بسیار مناسبی ایجاد شده است. به طوری که از ابتدای سال ۹۵ حجم سپرده‌های بانکی صندوق‌ها که بیشتر ۹۰ درصد بود به طور متوسط هم اکنون به ۷۰ درصد رسیده است هر چند که بخشنامه سازمان بورس بر سقف ۵۰ درصدی سپرده‌های بانکی تأکید دارد.
وی ادامه داد: صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید مابقی منابع خود از محل کاهش سپرده‌های بانکی را صرف اوراق مالی اسلامی نمایند تا به این ترتیب با کاهش سقف سپرده‌گذاری در بانک‌ها فضایی به منظور جذب اوراق تأمین مالی بدون فشار بر بازار سهام ایجاد شود.
شاپور محمدی با بیان اینکه سازمان بورس بر رعایت نرخ سود در بازار مالی اعتقاد دارد، گفت: باید نرخ‌های سود کاهش یابد زیرا تولیدکننده از محل سود بهره‌وری و افزایش قیمت کالاهای فروش رفته خود بازدهی کسب می‌کند و این در حالی است که بهره‌وری در چند دهه گذشته حاکی از کاهش نرخ اوراق بدهی برای ایجاد حاشیه سود مناسب سرمایه‌گذاران و البته سپرده‌گذاران حکایت دارد.
*صندوق‌ها نباید سود تضمینی بدهند
رئیس سازمان بورس عنوان کرد: وقتی نرخ سود بانکی بالا وجود داشته باشد و مردم بی‌دغدغه به دنبال سرمایه‌گذاری در بانک‌ها باشند هیچ کس سراغ تولید و بازار سرمایه نمی‌رود و طبیعی است که کاهش نرخ سود بانکی به نفع بازار سرمایه است بنابراین با کنترل صندوق‌های سرمایه‌گذاری از سوی بازار سرمایه برایند سرمایه‌گذاری به سمت بازارهای مولد تشویق می‌شود.
محمدی با بیان اینکه سازمان بورس حامی اشخاصی که از قوانین کشور عدول می‌کنند نیست، گفت: علاوه بر تعیین حد نصاب‌ها برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری مصوبه‌ای از سوی سازمان بورس ابلاغ شد که بر اساس آن هیچ نرخ بازدهی از سوی صندوق‌ها به عنوان سود تضمینی ایجاد نباید شود.
وی تأکید کرد: باید بازارهای پول، سرمایه و بیمه عمر از نرخ‌های مناسبی برخوردار باشند و هر سه این بازار فرآیند کنترل را با یکدیگر انجام دهد.
*ابزارهای مالی اسلامی گزینه مطلوب‌تری برای سرمایه‌گذاران خارجی
این مقام مسئول با بیان اینکه نرخ‌های سود بانکی بالا باعث ایجاد فساد از طریق بازی با نرخ سود می‌شود، گفت: این موضوع ریسکی را برای نظام مالی کشور ایجاد می‌کند و بر این اساس باید با چارچوب همراه باشد. بازار سرمایه باید از منابع بین‌المللی استفاده کند و تلاش می‌شود که با ورود سرمایه‌گذار خارجی به این بازار این موضوع تسهیل شود.
محمدی با بیان اینکه ابزار مالی اسلامی به دلیل برخورداری از پروژه مشخص از ریسک قابل بررسی بهتری برخوردار است، گفت: اوراق قرضه ابهام بیشتری نسبت به ابزارهای مالی اسلامی با وجود برخورداری از زمان مشخص دارند. از این رو ابزارهای مالی اسلامی برای سرمایه‌گذاران خارجی مناسب‌تر خواهد بود.
وی با اشاره به لزوم بازگشتن عضویت سازمان بورس در آیسکو به منظور صیانت از حقوق سهامداران، گفت: انجمن مالی اسلامی فضای مناسبی برای فرهنگ‌سازی و شناساندن این ابزارها به غیرمسلمانان بوده و این در حالی است که این ابزارها به طور حتم نیازمند تحلیل‌های موضوعی هستند.
به گفته وی، باید بر روی ابزارهای مالی ریسک و بازده به همراه اصل موضوع معرفی شود تا به این ترتیب ریسک پایین‌تر ابزارهای مالی و اسلامی شناسنده شود؛ انجمن مالی اسلامی این فضا را ایجاد کرده و بر این اساس نیز تفاهم‌نامه‌‌ای از سوی سازمان بورس با این انجمن صورت گرفته است.
به گفته وی، این تفاهم‌نامه کمک می‌کند تا در دوره‌های DBA و MBA آن دسته از سرفصل‌هایی که مدنظر بازار سرمایه است به معاف شدن متقاضیان از دریافت گواهینامه‌های اصول مقدماتی و تحلیل‌گری بازار سرمایه منجر شود. زیرا وقتی در کلاس‌ها این موارد از سوی استاد آموزش داده شده تکرار آن تلف کردن وقت و عمر مردم است.
وی تأکید کرد: هر چه سرفصل‌ها به سمت کاربردی شدن و اسلامی شدن پیش رود مفید خواهد بود و برگزاری چنین دوره‌هایی به لحاظ کاربردی و صرفه‌جویی در وقت دانشجویان که عمر طلایی هر جوانی را صرف می‌کند کاربرد خواهد داشت.
