رئیس قوه قضاییه با تاکید بر ضرورت اقتدار، مهربانی و تدبیر دادستانها در انجام وظایف قانونی، توصیه‌هایی را خطاب به دادستان‌های سراسر کشور بیان کرد.
به گزارش قوه قضاییه، آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی در همایش دادستان‌های سراسر کشور که در مشهد برگزار شد، نقش دادستان و دادسرا را در اجرای قانون، صیانت از حقوق مردم، ایجاد امنیت، کشف جرم و کیفر مجرمان بسیار مهم و اساسی توصیف کرد و گفت: نقش دادستان در قانون، یک فرایند است و مقطعی خاص را شامل نمی‌شود. بر این مبنا می‌توان پیشگیری از جرم، کشف جرم، انجام تحقیقات مقدماتی، تقاضای کیفر برای مجرمان، حضور در دادگاهها در مرحله رسیدگی و صدور حکم، اعلام اعتراض در صورت تشخیص عدم تناسب جرم و مجازات، اجرای حکم صادره، نقش‌آفرینی در بازاجتماعی کردن زندانی، اظهارنظر در خصوص شمول مرخصی یا عفو، اقدامات تامینی بعد از آزادی از زندان و… را از جمله مهم‌ترین وظایف قانونی دادستان دانست که یک پروسه را تشکیل می‌دهد.
رئیس قوه قضاییه با بیان اینکه نقش دادستان در صیانت از جامعه مقابل جرم و کژی، حائز اهمیت است، بر لزوم به‌هنگام‌سازی دانش و اطلاعات دادستانها تاکید کرد و ادامه داد: اطلاعات دادستانها در شناخت قانون، جامعه و منطقه، شخصیت مجرم و اوضاع و احوالی که در آن مرتکب جرم شده است، باید به‌روز باشد؛ لذا دادستانها نباید به دانشی که در دانشگاه و حوزه کسب کرده‌اند بسنده کنند بلکه باید دست برتر را در دانش و اطلاعات داشته باشند.
رئیسی، اقتدار، مهربانی و تدبیر را سه محور اصلی مورد نیاز کار دادستانها دانست و افزود: دادسرا و دادستانی باید مثل پدری مهربان برای عموم شهروندان باشند که اگر کسی مورد ستم قرار گرفت به آنها پناه بیاورد تا از او رفع ستم شود. همچنین دادستان باید اقتدار داشته باشد. این اقتدار نیز نشات‌گرفته از قدرتی است که قانون به دادستان داده است و باید بدون نفوذپذیری و بی‌توجه به برخی شائبه‌ها، جوسازی‌ها، جناح‌بازی و سیاسی‌کاری، آنچه اقتضای قانون و شرع است انجام دهد.
رئیس قوه قضاییه با اشاره به مقوله تدبیر و درایت به عنوان سومین لازمه کار دادستانها اظهار کرد: دادستان باید مانند پزشکی حاذق باشد و برای همه بیماری‌ها یک نسخه واحد ندهد. عقلانیت قضایی ایجاب می کند که با پدیده‌ها مدبرانه برخورد شود. دادستان باید توجه داشته باشد که چه جرمی ارتکاب یافته، علت یا علل آن چیست، متهم چه شخصیتی دارد و باید چه تصمیمی اتخاذ شود که به صلاح جامعه باشد. بر همین مبنا، صرف دانستن حقوق برای قاضی کفایت نمی‌کند زیرا کار قاضی مهندسی اجرای قانون است.
رئیسی در ادامه با اشاره به جرایم اقتصادی خاطرنشان کرد: در جرایم اقتصادی، بازدارندگی مجازات ها اهمیت زیادی دارد و در رابطه با مفسدان اقتصادی نیز باید تسامح در حد صفر باشد. در جرایمی که از سوی آسیب‌دیدگان اجتماعی ارتکاب می‌یابد، باید نگاه ترمیمی و اصلاحی وجود داشته باشد. نسبت به مسائل امنیتی نظیر جاسوسی، وابستگی به بیگانگان و … نیز جای اغماض نیست. اما نباید فراموش کرد که جرم امنیتی و سیاسی متفاوتند. کسی که به دلیل قرار گرفتن در یک مخمصه و تضییع حق خود دست به اعتراض می‌زند، با کسی که وابسته به بیگانه است و بر موج اعتراض این شخص سوار می‌شود تفاوت دارد و تشخیص این دو از یکدیگر بسیار مهم است.
رئیس قوه قضاییه در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر لزوم خوش‌رفتاری توسط قضات و کارکنان، یادآور شد: داشتن اقتدار مساوی با بداخلاقی نیست. سال ۵۹ که دادستان کرج بودم، یک قاضی شرع به نام آقای سلطانی داشتیم که در هواپیمای حامل شهید محلاتی به درجه رفیع شهادت رسید. معمولا آن زمان میز و صندلی در دفتر کار نبود. امکان نداشت متهمی وارد اتاق آقای سلطانی شود و ایشان تمام‌قد جلوی پای او بلند نشود یا اگر چای و میوه در دفتر است، جلوی متهم نگذارد. احکامشان هم بسیار مقتدرانه بود اما محکومینی که حتی حکم سنگین از ایشان گرفته بودند، همیشه می‌گفتند سلام ما را به آقای سلطانی برسانید. در زندگی امامان و پیشوایان الهی نیز همین روحیه را می‌بینید. در سلوک امام راحل، در عین اقتدار، مهربانی می‌بینید. کسانی که با مقام معظم رهبری دیدار کرده‌اند، شیرینی رفتار ایشان را فراموش نمی‌کنند. اما همگان می‌بینید که چگونه مقتدرانه در مقابل دشمن می‌ایستند.
رئیسی در ادامه با تاکید بر ضرورت تلاش دادستانها در جهت حفظ امنیت عمومی، گفت: با یک سارق سابقه‌دار و حرفه‌ای باید برخورد عبرت‌آموز کرد اما طبعا چنین شخصی متفاوت با کسی است که غفلت کرده است.
رئیس قوه قضاییه در خصوص انتخابات پیش رو نیز تاکید کرد: دادستانها باید با دستگاه‌های اجرایی که مجری انتخابات هستند و همچنین شورای محترم نگهبان که وظیفه نظارت بر انتخابات را دارد، در جهت دفاع از حق الناس و اجرای قانون، همکاری کامل را داشته باشند و هیچکس در جایگاه قضایی حق ندارد له یا علیه شخصی در انتخابات موضع‌گیری کند.
رئیسی با تاکید بر لزوم توجه دادستانها به مقوله حقوق عامه و دفاع از آزادی‌های مشروع اظهار کرد: نباید اجازه داد که هیچ فرد یا نهادی با اتکا به قدرت و ثروت خود، آزادی‌های مشروع مردم را تهدید کند. نسبت به انفال و اموال عمومی و محیط زیست هم باید مطالبه و مراقبت لازم از سوی دادستانها صورت گیرد. کسانی که به بیت المال و اراضی ملی دست‌اندازی می کنند باید با برخورد قاطع دادستانها مواجه شوند و در این مسیر باید همکاری لازم میان دادستانها با بخش‌های اجرایی وجود داشته باشد.
رئیس قوه قضاییه افزود: نسبت به سلامت جامعه، امنیت غذایی و بهداشت عمومی باید حساسیت لازم از سوی دادستانها وجود داشته باشد. حفظ اخلاق عمومی و عفاف و رعایت مسائل فرهنگی نیز باید مدنظر دادستانها باشد. نکته دیگر، دفاع از تولید و تولیدکننده، کارآفرین و تلاشگر عرصه اقتصادی است. نظرمان این است که شفافیت اقتصادی می‌تواند در این زمینه بسیار موثر باشد. کاسبی مفسدان اقتصادی در عدم شفافیت اقتصادی است. باید روابط اقتصادی جلوی دید مردم و پشت ویترین باشد. این امر از نارسایی‌ها می‌کاهد. در این زمینه نیز باید سامانه‌های لازم فعال شود.
رئیسی با تاکید بر لزوم نظارت هر چه بیشتر دادستانها بر ضابطان قضایی و صدور کارت برای هر کس که در هر سطحی به عنوان ضابط قوه قضاییه فعالیت می‌کند، به موضوع دسترسی‌های الکترونیک اشاره کرد و به مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه دستور داد برای تسهیل وظیفه نظارتی دادستانها، دسترسی‌های الکترونیکی لازم به آنان داده شود.
رئیس قوه قضاییه در بخش دیگری از سخنان خود به وظیفه دادستانها مبنی بر نظارت بر زندان‌ها اشاره کرد و گفت: دادستان، هر روز که به محل کار خود می‌رود اول باید لیست زندانی‌ها را ببیند تا اگر قابل کاستن از تعداد آنهاست حتما این کار را انجام دهد. حبس‌زدایی مورد تاکید شرع انور و در سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری به دستگاه قضایی است. نباید قرارها را به گونه‌ای صادر کنیم که منتهی به بازداشت فرد شود. همواره به یاد داشته باشید که رفتن به زندان، برای فرد و خانواده‌اش عوارض فراوانی دارد.
رئیسی افزود: حتما تاکید کنید که نسبت به قرار بازداشت و قرارهای تامین منتهی به بازداشت، احتیاط‌های لازم به عمل بیاید. همه باید در جهت کاهش بازداشتی‌ها و کاهش جمعیت کیفری تلاش کنند. بد نیست که همه قضات، به صورت هفتگی یا ماهانه به زندان‌ها سر بزنند تا بلکه با مشاهده شرایط، بیشتر از مجازات‌های جایگزین حبس استفاده کنند.
رئیس قوه قضاییه بر لزوم نظارت بر اجرای احکام کیفری، هدایت پرونده‌های مربوط به جرایم قابل گذشت به شوراهای حل اختلاف و جلوگیری از ثبت کیفری پرونده‌ها برای تمرکز هر چه بیشتر بر رسیدگی به جرایم مخل امنیت و همچنین دادن اولویت به پرونده‌هایی که دغدغه مردم یک شهر، منطقه یا کشور شده است تاکید کرد.
رئیسی با تاکید بر ضرورت تشویق گزارشگران فساد نیز اظهار کرد: اگر کسانی فسادی را گزارش کردند باید مورد تشویق قرار بگیرند. وقتی یک خبرنگار آسیبی را اعلام کرده باید مورد تشویق باشد، نه اینکه بپرسیم چرا این را گزارش کرده است؛ البته مطمئنا سخن از عیب‌جویی و جست‌وجو در زندگی افراد نیست.
رئیس قوه قضاییه در پایان بر لزوم ایجاد امید با اقدام و عمل تاکید کرد و گفت: کار دشمن کوبیدن بر طبل یاس و ناامیدی است و باید اقدام شما امیدآفرین باشد.
براساس این گزارش، پس از سخنان رئیس قوه قضاییه، جلسه پرسش و پاسخ با حضور آیت الله رئیسی برگزار شد و دادستان‌های سراسر کشور به بیان دیدگاه‌ها و مشکلات خود پرداختند.
