سالگرد درگذشت سعدی اندیشمند انساندوست

سرویس فرهنگی اقتصاد شمال:او كه درنوجوانی شیراز را برای ادامه تحصیل در نظامیه بغداد ( دانشكده ای كه خواجه نظام الملك توسی ساخته بود ) ترك كرده بود تاسال ۱۲۵۶ (۴۶ سالگی) به زادگاه خود بازنگشت و در این مدت از عراق امروز ، سوریه قدیم (شامل لبنان ) ، مصر ، حجاز و قسمتهایی از آناتولی دیدار كرد و در طرابلس لبنان به دست صلیبیون اسیر شد كه اورا به نوشته خودش« به كارگل بداشتند » یعنی عملگی در ساختن بناء به او تحمیل شده بود ، كه در اینجا توسط یك تاجر باز خرید و آزاد شد. سعدی كه این نام او از اسم سعد ابن زنگی حكمران وقت فارس گرفته شده است در سال ۱۲۵۷ بوستان كه عمدتا نثر است و سال بعد گلستان را كه غالبا نظم است به پایان رسانید.
نظم و نثر سعدی كه تا آن زمان چنین سبك و روشی سابقه نداشت فصاحت زبان فارسی را به اعلا درجه رسانید .این استاد سخن فارسی نثری روان و شیرین دارد . حكایات و ابیات سعدی آكنده از پند و اندرز برای اصلاح مردمان است. وی در عین حال یك صوفی بود. نمونه هایی از اندرزهای منظوم او از این قرارند :
یك نمونه:
روزی كه زیر خاك ، تن ما نهان شود
وآنها كه كرده ایم یكایك عیان شود….
نمونه دیگر :
چو دخلت نیست ، خرج آهسته تر كن
كه می گویند ملاحان سرودی ….
همچنین:
شنیدم كه در وقت نزع روان
به هرمز چنین گفت نوشیروان
كه خاطر نگهدار و درویش باش
نه ، دربندآسایش خویش باش
نیاساید اندر دیار تو ، كس
چو آسایش خویش خواهی ، و بس
سعدی یك انساندوست واقعی و كامل بود . درباره انساندوستی او، ذكر این شعر كافی است :
بنی آدم اعضای یكدیگرند
كه در آفرینش ز یك گوهرند
چو عضوی به درد آورد روزگار
دگر عضوها را نماند قرار
وی درباره قناعت گوید:
اگر پادشاهست، وگر پینه دوز
چو خفتند، گردد شب هر دو روز

ایران كه در قرون قدیم به مدت ۱۲ قرن یك ابرقدرت نظامی ــ سیاسی بی چون و چرا بود ، در قرون وسطا هم از نظر اندیشه ، دانش و ادبیات تنها بزرگ جهان بشمار می رود كه در این زمینه همتا نداشته است و سعدی یكی از ستارگان آسمان این دوران ایران بود ــ دورانی كه اروپا درجهل وظلمت دست و پا می زد و شرق تا آن سوی روسیه گرفتار تاخت وتاز مغولان و طوایفی از اقوام آنان بود . این دوران نا آرام و بی ثبات كه مانع اقدام گروهی می شد ، ایرانیان را متوجه خلاقیت انفرادی خود كرد كه پیشرفت در علم و ادب نتیجه تلاش فردی است .
سعدی یك شخصیت جهانی است كه در اروپا بسیاری از مردم این نام را بر فرزندان پسر خود می گذارند . نام اول یك رئیس جمهوری فرانسه قرن گذشته « سعدی » بود. در اینترنت ، سعدی در صدها سایت وصف شده است.