«سنبل آبی» تهدیدی برای امنیت غذایی

به گزارش اقتصاد گستر شمال،به نقل از ایرنا، سنبل آبی یا همان شیطان آبی مهمان ناخوانده ای است که از سال ۱۳۹۲ وارد مازندران شد و در تالاب ۴۰ هکتاری روستای آغوزبن بابل در بخش مرکزی این شهرستان جا خوش کرده و با تسخیر کامل این آب خوان چشم طمع به دیگر تالابی های این خطه از شمال دارد که در صورت گسترش این گیاه، این امر تهدید جدی برای تامین آب اراضی کشاورزی مازندران محسوب می شود.

استان مازندران دارای حدود ۹۰۰ قطعه آب‌بندان با ظرفیت ذخیره مجموع ۴۰۵ میلیون متر مکعب آب، نقش مستقیم و اساسی برای تأمین آب کشاورزی نزدیک به ۳۵ هزار هکتار از کشتزارهای استان دارند.

آب بندان های این استان علاوه بر این که می تواند تامین کننده آب برای اراضی شالیزاری باشد کاربردهای اقتصادی و گردشگری دیگری همانند رونق زراعت چوب در محدوده آب بندان ها از جمله ظرفیت های دیگری این مجموعه طبیعی است که کارشناسان بر حفظ این آب خوانها تاکید ویژه دارند.

صاحبنظران محیط زیست بر این باورند با توجه به سرعت انتشار گیاه سنبل آبی اگر به هر بهانه پای این گیاه تهاجمی به دیگر آب بندانها و تالاب های مازندران باز شود به سرعت در سراسر شمال گسترش می یابد.

سنبل آبی که دارای گل های بسیار زیبایی است و از طرف دیگر حجم گسترده ای از تالاب ۴۰ هکتاری روستای آغوزبن مملو از این گیاه شد این منظره به ظاهر زیبا مورد توجه تعداد زیادی از شهروندانی شد که از سراسر مازندران خود را به آب بندان روستای آغوز بن بابل رساندند.

حضور مردم در این روستا به حدی بود که شاهد ترافیک سنگینی در محدوده این روستا بودیم که در نهایت برای جلوگیری از انتشار و انتقال این گیاه به دیگر شهرهای مازندران تردید خودرو در محدوده این آب بندان ممنوع شد.

با توجه به این که در ۲ هفته گذشته شبکه های اجتماعی پر از عکس های شهروندانی شد که در این تالاب عکس و فیلم تهیه و در صفحه شخصی خود بارگذاری کرده بودند تعدادی از شهروندان با طی مسیر طولانی پیاده خود را به این آب بندان رساندند.

هر چند در ورودی این روستا و محدوده آب بندان آغوزبن بنرهای هشدار نسبت به خطرات این گیاه سمی نصب شده بود اما برخی از شهروندان اصرار به انتقال گیاه سنبل آبی به آب بندانهای شهر خود را داشتند که اهالی منطقه مانع این کار شدند.

تعدادی از کارشناسان بر این باورند حضور در محدوده آب بندان روستای آغوزبن باید به صورت مطلق ممنوع شود چرا که انتقال این گیاه سمی خسارت های زیادی را برای استان به همراه خواهد داشت.

کشاورزان این روستا به همراه دهیار و اعضای شورای اسلامی آغوزبن در دو سال اخیر برای لایروبی فنی این آب بندان تلاش های زیادی به خرج دادند اما ثمر بخش نبوده و در حال حاضر همه آب بندان مملو از گیاه تهاجمی شیطان آبی شد.

در حال حاضر کارشناسان هشدار می دهند با توجه به این که مازندران از جمله استانهای پیشرو در کشور محسوب می شود که در تولید محصولات مختلف کشاورزی و امنیت غذایی کشور اثر بخش است گسترش گیاه تهاجمی سنبل آبی و اخلالی که در فرایند آب رسانی به اراضی کشاورزی ایجاد می کند برای تولید و امنیت غذایی کشور یک تهدید جدی محسوب می شود.

مازندران با حدود ۴۶۰ هزار هکتار زمین کشاورزی و باغی، قطب کشاورزی ایران است و کشاورزان این استان سهم قابل توجهی از تامین مواد غذایی بازار داخلی و امنیت غذایی کشور دارند. این استان با در اختیار داشتن ۲.۵ درصد زمین‌های کشاورزی کشور سالانه بیش از هفت میلیون تن محصولات باغی و کشاورزی تولید می‌کند و ۱۰ درصد ارزش اقتصادی محصولات کشاورزی کشور را به خود اختصاص داده است و بخش قابل توجهی از تولیدات آن نیز به بازارهای خارجی صادر می‌شود.

در این استان ۷۲ نوع محصول کشاورزی به طور انبوه تولید می‌شود و در تولید ۱۵ محصول باغی و کشاورزی رتبه نخست تا سوم کشور را دارد.

تولید سالانه یک میلیون تن برنج معادل ۴۵ درصد برنج مورد نیاز کشور، حدود سه میلیون تن مرکبات، ۲۰۰ هزار تن کیوی و بسیاری از محصول‌های باغی و کشاورزی دیگر، این استان را به قطب مهم کشاورزی کشور تبدیل کرده است.

درخواست انتقال به ساری

دهیار روستای آغوزبن در گفت گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: تعدادی از شهروندانی که برای بازدید از آب بندان ۴۰ هکتاری در روستای آغوزبن حضور یافتند در حال انتقال گیاه سنبل آبی به آب بندان ساری بودند که اهالی منطقه مانع این کار شدند.

هاشم محمدجانی گفت: آنها بر این باور بودند چون گل سنبل آبی بسیار زیبا است علاقمند به انتقال در آب بندانهای ساری هستند که اهالی منطقه مانع این اقدام آنها شدند.

وی با اشاره به این مطلب که سنبل آبی از سال ۹۲ تا کنون برای کشاورزان این روستا مصیبت های زیادی به همراه داشت، اظهار کرد: شهروندان و مسافران تحت هیچ شرایط به ظاهر زیبای گل سنبل آبی توجه نکنند و به طور حتمی به هشدارهای کارشناسان توجه کنند.

دهیار روستای آغوزبن افزود: در حال حاضر حجم فشرده سنبل آبی جریان آب برای استفاده در اراضی شالیزاری این روستا را با مشکل مواجه کرد.

محمد جانی با بیان این مطلب که سرعت گسترش این گیاه به حدی است که همه را غافل گیر می کند، اظهار کرد: در مدت چند هفته این گیاه چند برابر وضع موجود قلمرو خود را گسترش می دهد.

وی با بیان این مطلب که هر چند در هفته گذشته تردد خودرو در محدوده این آب بندان ممنوع شد، اما تقاضای ما از همه شهروندان آن است که به صورت پیاده در محدوده آب بندان روستای آغوزبن حاضر نشوند.

این دهیار ادامه داد: هرچند دهیاری روستا با نصب چند بنر در محدوده این آب بندان خطرهای سنبل آبی را برای مردم روشنگری کردیم اما تعدادی از اهالی روستا با گشت زنی های مستمر اجازه انتقال این گیاه را به مناطق دیگر نمی دهند.

مصرف زیاد آب

در این پیوند فرماندار بابل اظهار کرد: گیاه سنبل آبی برای رشد به آب زیادی نیاز دارد که این امر نه تنها تهدیدی برای آب خوانهای محسوب می شود بلکه برای کشاورزان در تولید برنج و محصولات دیگر مشکل آفرین است.

مصطفی میرتبار گفت: برای جلوگیری از گسترش این گیاه به دیگر آب خوانهای استان حضور مردم در تالاب ۴۰ هکتاری آغوزبن بابل محدود می شود.

فرماندار بابل افزود: با توجه به خطرات گیاه تهاجمی سنبل آبی این گونه در فهرست پدافند زیستی و خطر آفرین طبقه بندی شد.

میرتبار ادامه داد: سنبل آبی یک گیاه مهاجم غیر بومی است که به دلایل نامعلوم وارد آب بندان ۴۰ هکتاری روستای آغوزبن بابل شد و باید مانع از گسترش این گونه خطر آفرین شد.

فرماندار بابل با اشاره به این مطلب که گیاه سنبل آبی یک تهدید جدی برای تنوع زیستی محسوب می شود، اظهار کرد: این گیاه با توجه به مصرف زیاد آب منابع آبی تالاتب ها و آب بندانها را به شدت کاهش می دهد.

میرتبار گفت: گسترش سنبل آبی در دیگر آب خوانهای مازندران تهدیدی جدی برای کشاورزی به خصوص برنج کاری محسوب می شود که باید برای جمع آوری این گیاه تهاجمی اقدام موثری انجام شود.

این مقام مسوول تصریح کرد: با توجه به این که در حال حاضر فصل گل دهی سنبل آبی است شهروندان از حضور و انتقال این گیاه به دیگر آب بندانهای استان خودداری کنند.

سنبل آبی گیاهی از خانواده سنبل است که به دلیل قدرت رشد و تکثیر بسیار بالا و همچنین گل های بنفش زیبای آن مورد توجه گردشگران و بعضا جابجایی به عنوان گیاه زینتی است و این ویژگی باعث می شود به سرعت به مناطق آبی سرایت کند و به دلیل قدرت جذب بالای آب در ریشه ها و ساقه های بهم تنیده غوطه ور آن، توانایی بالایی در نابودی اکوسیستم های آبی و تالابی دارد.

متاسفانه در دنیا تاکنون روش مبارزه خاصی که فاقد آثار جانبی زیانبار برای اکوسیستم ها باشد برای سنبل آبی معرفی نشده و تنها راه موثر توصیه شده برای‌ مقابله با آن، مبارزه فیزیکی (جمع آوری) است. اما در بعضی موارد به دلیل گستردگی مناطق آلوده به این گیاه و دشواری و کند بودن روند اجرای شیوه مذکور، پاکسازی کامل از وجود این گونه مهاجم نیازمند عزم جدی سایر مسوولان و مردم است.

اکنون این گونه گیاهی در آببندانی در روستای آغوزبن که در یک کیلومتری شمال شهر بابل واقع شده و دارای ۶ هزار و ۵۴۰ خانوار و ۲ هزار نفر جمعیت است، جولان می دهد.

سنبل آبی، گیاهی آبزی با نام علمی Eichhornia crassipes بومی مناطق گرمسیری آمریکای جنوبی و آمازون است و خارج از محدوده بومی خود به عنوان گونه‌ای مهاجم شناخته می‌شود. این گیاه آزادانه در آب شناور است و تا حدود یک متر بالاتر از سطح آب رشد می‌کند.

اندازه برگ‌های سنبل آبی بین ۱۰ تا ۲۰ سانتی‌متر است و به صورت شناور روی سطح آب دیده می‌شود. هر ریشه این گیاه بین هشت تا ۱۵ گل می‌دهد که روی سطح آب می‌رویند و معمولا شش گلبرگ دارند که رنگ آنها بین صورتی و بنفش دیده می‌شود.

سنبل آبی رشد بسیار سریعی دارد و هر گیاه هزاران دانه در سال تولید می‌کند که دوام برخی دانه‌ها تا ۲۸ سال هم می‌رسد. همین موضوع باعث می‌شود در برخی مناطق جمعیت این گیاه در ۲ هفته تقریبا ۲ برابر ‌شود.

به علت رشد سریع، تعداد دانه‌های زیاد و زیبایی ظاهری گل‌های این گیاه، به تازگی به عنوان گیاهی زینتی خرید و فروش شده و در منازل کنار گیاهان آپارتمانی دیده می‌شود. سنبل آبی به دمای هوای پایین حساس است و در زمستان دوام نمی‌آورد، اما در تابستان‌ها گل‌های زیبایی می‌دهد و عمر هر گل بین یک تا روز است.