سندرم دست‌ بی‌قرار چیست؟

کمبود آهن یا مشکلات در جذب آهن می‌توانند به بروز سندرم دست بی‌قرار منجر شوند. زمانی که موضوع کمبود آهن مطرح می‌شود، باور بر این است که این شرایط سنتز دوپامین، پیوند گیرنده‌های دوپامین یا انتقال دوپامین را مختل می‌کند.

سندرم دست بی قرار همانند سندرم پای بی‌قرار با احساس سوزش ناخوشایند، به ویژه در زمان استراحت تعریف می‌شود. بر همین اساس، دست و پای بی قرار مشکلی جدی در زمان خواب محسوب می‌شوند. دست‌ها ابتدا تحت تأثیر این شرایط قرار می‌گیرند و با پیشرفت سندرم، پا‌ها نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند. جدا از احساس سوزش و سوزن سوزن شدن، دست و پای بی قرار اغلب با احساس خزش چیزی زیر پوست همراه هستند.

علائم رایج سندرم دست بی قرار چه چیز‌هایی هستند؟

علائم رایج دست بی قرار شامل موارد زیر می‌شوند:

• احساس سوزش هنگام استراحت
• احساس نیاز به حرکت دادن دست‌ها
• خارش
• احساس سوزن سوزن شدن در دست‌ها

حرکت دادن دست‌ها احساس تسکین را فراهم خواهد کرد. علائم به طور معمول هنگامی که فرد در حالت نشسته یا خوابیده قرار دارد، به ویژه شب در زمان خواب تشدید می‌شوند. به طور معمول این شرایط به اختلالات خواب و بی خوابی منجر می‌شود. اگر شب به خوبی نخوابید، روز بعد انرژی و توانایی کافی برای انجام کار‌های خود را نخواهید داشت. احساس سرگیجه در طول روز نیز شایع است. اگر علائم افزون بر شب، در طول روز نیز پدیدار شوند، این به معنای آن است که شرایط پیشرفت کرده و وخیم‌تر شده است. بنابر برآورد‌های صورت گرفته، تقریباً ۵۰ درصد بیمارانی که از سندرم دست بی قرار رنج می‌برند، به سندرم پای بی قرار نیز مبتلا می‌شوند.

شدت سندرم دست بی قرار در سه حالت خفیف، متوسط و شدید دسته بندی می‌شود.

دلایل احتمالی سندرم دست بی قرار چه چیز‌هایی هستند؟

دلیل اصلی بروز این شرایط همانند پاتوفیزیولوژی آن همچنان نامعلوم است. باور بر این است که فوق تحریک پذیری نامنظم در کل نخاع یا بخش‌های مشخص از ستون فقرات به حرکات گاه و بیگاه دست و پا منجر می‌شود.

یافته‌های دیگر حاکی از آن هستند که فعالیت دوپامینرژیک و درگیری مرکزی می‌تواند به سندرم دست بی قرار منجر شود.
کمبود آهن یا مشکلات در جذب آهن می‌توانند به بروز سندرم دست بی قرار منجر شوند. زمانی که موضوع کمبود آهن مطرح می‌شود، باور بر این است که این شرایط سنتز دوپامین، پیوند گیرنده‌های دوپامین یا انتقال دوپامین را مختل می‌کند. با این وجود، تاکنون هیچ اختلال نورولوژیک در ابتلا به سندرم دست بی قرار شناسایی نشده است.

عوامل تحریک کننده

برخی عوامل می‌توانند سندرم دست بی قرار را تحریک کنند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمبود خواب، سندرم بی قراری را وخیم‌تر کرده یا آن را تحریک می‌کند
• مصرف الکل
• کم خونی ناشی از فقر آهن
• نارسایی کلیوی
• دیابت
• اختلال عصبی محیطی
• بیماری پارکینسون
• استفاده از برخی دارو‌ها مانند دارو‌های ضدافسردگی، دارو‌های ضد روان‌پریشی، دارو‌های ضد آلرژی، و دارو‌های ضدالتهاب
• بارداری، به ویژه در سه ماه آخر بارداری

چگونه سندرم دست بی قرار را مدیریت کنیم؟

هدف درمان در موارد سندرم دست بی قرار، و همچنین سندم پای بی قرار بر کاهش علائم از طریق کاهش تکرر و شدت آن است. اگر علائم کاهش یابند، سپس فرد می‌تواند خواب بهتری داشته باشد. درمان به شرایط هر فرد وابسته است و با توجه به عوامل تحریک کننده می‌تواند متنوع باشد. از گزینه‌های درمانی احتمالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

تجویز دارو‌هایی مانند عوامل دوپامینرژیک برای درمان سندرم دست بی قرار شایع است، زیرا آن‌ها سطوح دوپامین را کاهش می‌دهند و از این طریق کار می‌کنند. از دارو‌های دیگر که برای درمان سندرم دست بی قرار تجویز می‌شوند می‌توان به شبه افیونی‌ها، ضد تشنج‌ها، و لوودوپا اشاره کرد.

مکمل‌هایی مانند مکمل‌های آهن، منیزیم، و فولات می‌توانند شدت و سختی سندرم دست بی قرار را کاهش دهند.
بر آنچه مصرف می‌کنید باید نظارت داشته باشید و مصرف تنباکو، الکل و کافئین را محدود کنید. اگر از سندرم دست بی قرار رنج می‌برید باید پس از ساعت ۶ بعد از ظهر به طور کامل از این مواد پرهیز کنید.

یک الگوی خواب منظم داشته باشید تا علائم سندرم دست بی قرار تا حد امکان کاهش یابند. در زمانی مشخص به تخت خواب بروید و در ساعتی مشخص از خواب بیدار شوید. کار خود را به تخت خواب نبرید یا با تلفن همراه خود کار نکنید. برای افزایش کیفیت خواب در اتاقی با دمای مناسب بخوابید. شما می‌توانید سابقه شرایط خواب خود را ثبت کنید تا ردیابی الگوی خواب تسهیل شود.

دست‌های خود را ماساژ دهید، زیرا ماساژ می‌تواند به کاهش علائم سندرم دست بی قرار کمک کند.

گاهی اوقات حرکت دادن دست تحت تأثیر قرار گرفته می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. با این وجود، این علائم اغلب بلافاصله پس از توقف حرکت دست باز می‌گردند.

از کمپرس گرم یا سرد روی دست‌های خود استفاده کنید، زیرا ممکن است برای مدیریت سندرم دست بی قرار مفید باشد. به خاطر داشته باشید که کمپرس سرد یا گرم را برای مدت زمانی طولانی استفاده نکنید، زیرا ممکن است موجب بروز جراحت شود.

ورزش منظم و کشش عضلانی طی روز می‌تواند به کنترل و پیشگیری از سندرم دست بی قرار در طول شب کمک کند. شما می‌توانید حتی پیش از خواب نیز حرکات کششی را انجام دهید.

حمام یا دوش گرم یا سرد می‌تواند برای برخی افراد مفید باشد.

بیماری زمینه‌ای را درمان کنید. سندرم دست بی قرار گاهی اوقات به واسطه یک شرایط پزشکی مزمن مانند دیابت، مشکلات کلیوی، یا بیماری پارکینسون شکل می‌گیرد. درمان این بیماری‌ها و کنترل خوب می‌تواند علائم سندرم دست بی‌قرار را کاهش دهد.