کشور در حالی این روز‌ها با چالش بزرگ افزایش نقدینگی دست و پنجه نرم می‌کند که برخی از بانک‌ها خود با عملکرد خود به یکی از عوامل اصلی این اتفاق تبدیل شده‌اند.
به گزراش اقتصاد شمال ،موضوع افزایش نقدینگی در کشور این روز‌ها به یکی از چالش‌های اساسی مدیران اقتصادی کشور تبدیل شده است. اتفاقی که تلاش‌های زیادی از سوی مسئولان برای کنترلش صورت گرفت، اما به‌رغم تمامی این تلاش‌ها، غول نقدینگی هر بار با ورود به یکی از بازار‌ها توازن اقتصادی کشور را مختل می‌کرد. در این میان بسیاری از کارشناسان اقتصادی نیز بر این باور هستند که یکی از مهم‌ترین عوامل نوسانات اخیر در بازار ارز، طلا، مسکن و حتی اقلام ضروری مردم ورود همین غول نقدینگی به این بازار‌ها بوده که در بانک‌های خاطی به وجود آمده است. بانک‌هایی که قوانین بانک مرکزی مانند نرخ سود را رعایت نمی‌کنند هنوز از یاد نرفته که سال گذشته بانک آینده چگونه با افزایش نرخ سود نقدینگی بانک‌های قانونمدار را با سود بیشتر به خود جذب کرد. کاری که هم‌اکنون نیز برخی بانک‌ها به روش‌های متفاوتی آن را انجام می‌دهند.
در آخرین آمار که در رسانه‌ها منتشر شده حجم نقدینگی به مرز ۱۷۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. از این رقم حدود ۱۴۸۵ هزار میلیارد تومان آن مربوط به مجموع سپرده‌هایی است که مردم در قالب سپرده‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت در بانک‌ها قرار داده‌اند. این در حالیست که در این دوره مجموع سپرده اضافه شده به حجم سپرده‌های بانکی حدود ۲۷۱ هزار میلیارد تومان بوده که رقم اضافه شده در مقایسه با چند سال گذشته با اینکه بیشتر بوده، اما درصد رشد آن کاهش دارد.
بانک‌ها عامل تولید نقدینگی
این آمار در شرایطی در میان اقتصاددانان دست به دست می‌شود که همگان بانک‌ها را یکی از مهم‌ترین نهاد‌های تولید نقدینگی در کشور می‌دانند. نهاد‌هایی که همواره رقابت سنگینی با یکدیگر برای جذب منابع مالی سطح جامعه دارند و در این مسیر همواره گوی سبقت را در افزایش میزان سود بانکی از یکدیگر می‌ربایند. این در شرایطی است که بانک مرکزی همواره یک دستور‌العمل واحد برای میزان نرخ سود بانکی ابلاغ می‌کند، اما به نظر می‌رسد که در این رقابت بانک‌ها توجهی به این دستور‌العمل‌ها ندارند و در سوی دیگر بانک مرکزی نیز چندان تمایلی به پیگیری این تخلفات نداشت.
در همین رابطه باید گفت که این روز‌ها به‌رغم بخشنامه بانک مرکزی در خصوص رعایت سقف ۲۰ درصد برای سپرده‌های بانکی، اما برخی از بانک‌های که عمدتاً خصوصی نیز هستند، در شرایط فعلی سود بالاتر از ۲۰ درصد به مشتریان خود می‌دهند.
اما نکته جالب‌تر اینجاست که در بانک‌های دولتی و شبه‌دولتی نیز اگرچه رسماً نرخ سود خود را حداکثر ۲۰ درصد اعلام می‌کنند، اما گفته می‌شود که این بانک‌ها نیز برای جذب مشتریان متمول و جلوگیری از خروج مبالغ آنان از بانک‌هایشان، مصوباتی خاص انجام می‌دهند که به سپرده‌های آنان سودی چند درصد بالاتر بدهند. بنابراین مجموع این اتفاقات باعث شده که بانک‌های خصوصی به دلیل پرداخت نرخ سود بالا و سرمایه‌گذاری‌های پر ریسک در پنج سال اخیر بیش از ۷۶ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی اضافه برداشت داشته باشند که این رقم به تنهایی حدود یک سوم پایه پولی کشور را تشکیل می‌دهد.
همچنین بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس ۸۵ درصد کل سپرده‌های سیستم بانکی متعلق به ۵/ ۲ درصد افراد جامعه است. بنابراین بانک مرکزی بیش از ۶۰ هزار میلیارد تومان پایه پولی برای بازپرداخت سود سپرده به ۵/ ۲ درصد از ثروتمندترین افراد جامعه خلق کرده است.
گفتنی است، دلیل اصلی اضافه برداشت بانک‌های خصوصی ناترازی منابع و مصارف این بانک‌ها در چند سال اخیر بوده است. صورت‌های مالی نشان می‌دهد نرخ بالای سود سپرده از دلایل اصلی شکل‌گیری این ناترازی است.
برخورد شدید بانک مرکزی با سود بالاتر از ۲۰ درصد
به نظر می‌رسد که بانک مرکزی که این روز‌ها در حال اصلاح ساختار مالی کشور است، با هدف کنترل نقدینگی تلاش می‌کند که با بانک‌هایی که بالاتر از ۲۰ درصد سود به سپرده‌ها پرداخت می‌کنند، برخورد جدی کند.
بر اساس گزارشی که روز گذشته خبرگزاری فارس منتشر کرد، در جلسه اخیر رئیس کل بانک مرکزی با مدیران عامل بانک‌ها موضوع نرخ سود بانکی مطرح شد که در اخبار رسمی به آن اشاره‌ای نشده بود.
همتی در این جلسه تأکید کرده است از امروز به بعد بانک مرکزی با بانک‌هایی که بالاتر از ۲۰ درصد سود سپرده پرداخت کنند، به شدت برخورد خواهد کرد. وی تصریح کرد: از نظر ما نرخ سود همانی است که شورای پول و اعتبار تصویب کرده است (۱۵ درصد نرخ سود سپرده یکساله)، اما چون تعداد تخلفات از مصوبه شورای زیاد است به صورت گام به گام به سمت مصوبه شورا حرکت می‌کنیم. همانطور که برای کاهش نرخ ارز گام به گام حرکت کردیم برای نرخ سود بانکی هم از این روش استفاده می‌کنیم.
همتی بر التزام بانک مرکزی بر نرخ سود سپرده مصوب شورای پول و اعتبار تأکید کرد و گفت: در گام اول از امروز نرخ سود بالای ۲۰ درصد نباید داشته باشیم و اگر بانکی بالاتر از این نرخ سود سپرده تعیین کرد، به طور جدی و به سرعت با آن بانک برخورد می‌کنیم.
حال باید منتظر ماند و دید که آیا بانک مرکزی این‌بار عزم جدی برای اجرای مصوبه سقف سود بانکی را دارد یا این‌بار نیز به علت تخلفات گسترده بانک‌ها بار دیگر مسئولان بانک مرکزی چشم روی این تخلفات می‌بندند.
منبع:جوان
