استانی شدن انتخابات مجلس یکی از طرحهایی است که طی سالهای متوالی و ادوار مختلف مجلس، از دوره ششم تاکنون یا مجلس در به نتیجه رساندن آن ناکام بوده یا توسط شورای نگهبان به سرانجام نرسیده است.
معصومه معظمی : در مجلس دهم هم بنا به روال ادوار گذشته این طرح مورد بررسی قرار گرفت ولی در کمال ناباوری یک فوریت آن با آرای نسبتا بالایی در صحن رای آورد و برای بررسی و پخته شدن و گرفتن پیشنهاد نمایندگان به کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور ارجاع شد. گفتنی است طرح مذکور در این کمیسیون به عنوان کمیسیون تخصصی و مادر با استقبال خوبی مواجه شد و کلیات و بخش اعظمی از جزیٔیات آن به تصویب رسید. بنابراین در آینده نزدیک برای گرفتن نظر نهایی نمایندگان به صحن علنی میآید. طرحی که مثل هر طرح و لایحه دیگری موافقان و مخالفانی دارد و دارای نقاط ضعف و قوت زیادی است، ولی اینطور که به نظر میرسد قرار است تکلیف این طرح در مجلس دهم روشن شده و به سرانجام برسد.
طرح استانی شدن انتخابات رفته رفته روزهای پختگی و تکمیل خود را در کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس میگذراند. به نحوی که شهابالدین بیمقدار و عبدالرضا هاشمزایی، اعضای این کمیسیون به «ابتکار» میگویند که کلیات و جزیٔیات طرح فوق در این کمیسیون به تصویب رسیده و منتظرند به زودی طرح مذکور برای رای گیری نهایی در دستور کار صحنعلنی قرار بگیرد.
بنابراین به منظور روشن شدن نقاط ضعف و قوت این طرح، توضیحات نمایندگان بیان می شود. به گفته برخی اعضای کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور مزیت مهم استانی شدن انتخابات مجلس تغییر سطح مجلس از امور روزمره و مشکلات منطقهای به سطوح بالاتر و تغییر دغدغههای منطقهای و محلی به نوع ملی خواهد بود. یعنی نمایندگان از این پس حل مشکلات روزمره و محلی را به شوراها میسپارند و خودشان به جای پرداختن به امور جزیٔی، به حل مشکلات کلانتر و ایفای وظیفه اصلیشان یعنی قانونگذاری و نظارت بر حسن اجرای قانون متمرکز خواهند شد. هر چند که در این صورت انتقاداتی از سوی برخی نمایندگان مطرح است که این روش منجر به قطع ارتباط و نقطه اتصال حاکمیت با مردم میشود.
انتخابات استانی و قطع ارتباط نقطه اتصال حاکمیت با مردم
هادی شوشتری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ، پیش از این به «ابتکار» گفته بود که در حال حاضر وقتی نمایندهای حوزه انتخابیه متشکل از یک تا چند شهرستان دارد، درست است که درگیر مسایٔل روزمره، جاری و جزیٔی میشود، ولی از سوی دیگر حلقه واسطی بین راس راهبردی نظام با کف جامعه است.» شهابالدین بیمقدار، عضو کمیسیون شوراهای مجلس هم در توضیح این موضوع به «ابتکار» گفت: «در حال حاضر نماینده مجلس برای اینکه دوره بعد هم رای بیاورد، هر کاری انجام میدهد و کار بخشدار، دهدار و شورا را انجام میدهد، در حالی که قانون اساسی خوب پیش بینی و تقسیم کار کرده است و امور محلی را به شوراها و امور کلان و ملی را به مجلس واگذار کرده است. باید شوراها را تقویت کنیم تا اینگونه کارهای محلی را انجام دهد و نماینده مجلس مجبور نشود امور مربوط به دیگر نهادها را انجام دهد و از انجام مسیٔولیت خود مبنی بر قانونگذاری و نظارت بر اجرای صحیح قانون بازبماند.» قاسم میرزایی نیکو، دیگر عضو کمیسیون شوراهای مجلس و امور داخلی کشور هم با اشاره به خوب و بد این طرح به «ابتکار» گفت: «استانی شدن انتخابات مجلس منجر به گسترش تحزب میشود و شورای نگهبان نیز برای بررسی صلاحیتها با تکثر کاندیدا مواجه نمیشود.» او با بیان اینکه «نمایندگان اکنون به امور شهری و روستایی میپردازد درحالی که نماینده باید بر امور ملی تمرکز کند»، افزود: «ویژگی خوب دیگری که برگزاری انتخابات مجلس به صورت استانی دارد، به صفر رساندن خرید و فروش رای است. همچنین این طرح قبیله گرایی ها را از بین می برد چرا که اکنون در انتخابات هرکدام از طوایف برنامه خود را دارند و با استانی شدن
این موضوع کمرنگ میشود.»
طرحی که مناطق محروم را از داشتن نماینده دور میکند!
عبدالرضا هاشمزایی، دیگر عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس هم به یکی از ایراداتی که شورای نگهبان درباره طرح استانی شدن انتخابات گرفته بود اشاره کرد و گفت: «آنها معتقدند استانی شدن انتخابات، شهرستانهای کوچک را از داشتن نماینده محروم میکند.» نکتهای که برخی نمایندگان آن را خلاف منافع ملی و صلاح کشور دانسته اند، ولی موافقان اعتقاد دارند نکات قوت این طرح بیش از آن است
که نتوان این موضوع را نادیده گرفت. البته هاشمزایی هم در ادامه اظهارات خود بیان
کرد: «یکی از عمده ایرادهای شورای نگهبان این است که استانی شدن انتخابات مجلس شهرهای کوچک را تحت تاثیر قرار میدهد، ولی در این باره پیشنهاد شد نامزدی با اکثریت رای استانی به مجلس راه پیدا کند که حداقل ۱۰ درصد رای شهر خودش را کسب کرده باشد.» بیمقدارهم در ادامه به جلسات مثبتی که در این باره با شورای نگهبان برگزار شده است اشاره کرد و به «ابتکار» توضیح داد: «چندین جلسه در این باره با حقوقدانهای شورای نگهبان برگزار شده است و با این ترتیبی که این طرح تصویب شود مورد تایید شورای نگهبان هم است.» نماینده مردم تبریز در مجلس ادامه داد: «این طرح استانی و شهرستانی است و فرد حداقل ۱۰ درصد آرای شهری که از آن ثبت نام میکند را باید کسب کند ولی در استان باید بالاترین رای را به
دست آورد تا بتواند وارد مجلس شود. با این طرح افرادی که شناخته شده ملی هستند رای میآورند.» هاشمزایی هم در ادامه به برخی نقاط ضعف و قوت این طرح اشاره کرد و گفت: «نقطه قوت این طرح این است که نمایندگان میتوانند ملیتر کار کنند و دغدغه مشکلات شهرشان را نداشته باشند و تدارکاتچی شهرشان نباشند. ولی ضعف این طرح دراین است که مثلافردی که ازشهر خودش ۶۰ درصد آرا را کسب کرده است ولی در استان رای کمتری داشته باشد، در مقایسه با کسی که ازشهرخودش کمتراز۱۰درصدآرارابهدست آورده ولی رای استان را دارد، میتواند وارد مجلس شود.»
برخی نمایندگان مجلس اما بر این عقیده اند که درست است این طرح نقاط ضعفی هم دارد، ولی نقاط قوت آن بیشتر از ضعف آن است به همین دلیل میتوان از این ضعفها چشم پوشی کرد و به طرح فوق رای مثبت داد. آنها تاکید دارند استانی شدن انتخابات مجلس
در صورتی که به تصویب برسد، منجر به انتخاب افراد شایسته و برجسته میشود. بنابراین در این صورت، افرادی که در کل استان ذینفوذ هستند میتوانند آرای لازم را به دست آورند. نکته دیگری که برخی نمایندگان از آن به عنوان نقطه ضعف این طرح به آن اشاره دارند این است که به دلیل عدم وجود احزاب فعال، در صورت استانیشدن
دست آورد تا بتواند وارد مجلس شود. با این طرح افرادی که شناخته شده ملی هستند رای میآورند.» هاشم زایی هم در ادامه به برخی نقاط ضعف و قوت این طرح اشاره کرد و گفت: «نقطه قوت این طرح این است که نمایندگان میتوانند ملی تر کار کنند و دغدغه مشکلات شهرشان را نداشته باشند و تدارکاتچی شهرشان نباشند. ولی ضعف این طرح درای ناست که مثلافردی که ازشهر خودش ۶۰ درصد آرا را کسب کرده است ولی در استان رای کمتری داشته باشد، در مقایسه با کسی که ازشهرخودش کمتراز۱۰درصدآراراب هدست آورده ولی رای استان را دارد، میتواند وارد مجلس شود.»
برخی نمایندگان مجلس اما بر این عقیدهاند که درست است این طرح نقاط ضعفی هم دارد، ولی نقاط قوت آن بیشتر از ضعف آن است به همین دلیل میتوان از این ضعفها چشم پوشی کرد و به
طرح فوق رای مثبت داد. آنها تاکید دارند استانی شدن انتخابات مجلس در صورتی که به تصویب برسد، منجر به انتخاب افراد شایسته و برجسته میشود. بنابراین در این صورت، افرادی که در کل استان ذینفوذ هستند میتوانند آرای لازم را به دست آورند.
