تورم مزمن و بالای ایران که ریشه در سلطه مالی دولت، وابستگی به نفت، ضعف استقلال بانک مرکزی و ناکارآمدی سیاست‌های پولی دارد، باعث فاصله چشمگیر ایران با کشورهای همسایه در ثبات اقتصادی شده است.
به گزارش اقتصاد گستر شمال،تورم و تغییرات آن بازتابی از نوع نگاه سیاستگذاران به اقتصاد و اهدافشان در مدیریت آن است. هرچند تورم در بسیاری از کشورها بیشتر ریشه‌ای داخلی دارد و از دل سیاست‌های پولی بانک مرکزی و تصمیمات دولت برمی‌خیزد اما نباید نقش مقایسه‌ای آن را در سطح منطقه‌ای نادیده گرفت.
بررسی نرخ تورم در کشورهای همسایه به ما کمک می‌کند تصویر روشن‌تری از موقعیت ایران به دست آوریم. اقتصاد ایران به‌دلیل وابستگی تاریخی به درآمدهای نفتی، تجربه‌های مکرر بیماری هلندی و اتکای شدید بودجه دولت به منابع طبیعی، نزدیک به چهار دهه است که با تورم‌های دو رقمی بالای ۲۰درصد دست‌وپنجه نرم می‌کند.
سلطه مالی دولت و ضعف ابزارهای شفاف سیاست پولی، این روند را تشدید و تورم مزمن را به یکی از ویژگی‌های پایدار اقتصاد ایران بدل کرده است. این در حالی است که همسایگان ایران هرچند در مقاطعی با تورم‌های بالا مواجه شدند اما با اصلاح مسیر سیاستگذاری اقتصادی، کاهش وابستگی به منابع طبیعی و در پیش گرفتن انضباط پولی و مالی توانستند ثبات نسبی را به اقتصاد خود بازگردانند. تورم و تغییرات آن بازتابی از نوع نگاه سیاستگذاران به اقتصاد و اهدافشان در مدیریت آن است. هرچند تورم در بسیاری از کشورها بیشتر ریشه‌ای داخلی دارد و از دل سیاست‌های پولی بانک مرکزی و تصمیمات دولت برمی‌خیزد اما نباید نقش مقایسه‌ای آن را در سطح منطقه‌ای نادیده گرفت. بررسی روند تورم در ایران و کشورهای همسایه تصویری روشن‌تر از جایگاه اقتصاد ایران به دست می‌دهد.
اقتصاد ایران به دلیل وابستگی تاریخی به درآمدهای نفتی، تجربه‌های مکرر بیماری هلندی و اتکای شدید بودجه دولت به این منابع، نزدیک به چهار دهه است که با تورم‌های دو رقمی بالای ۲۰درصد دست‌وپنجه نرم می‌کند. سلطه مالی دولت و ضعف ابزارهای سیاست پولی نیز این روند را تشدید و تورم مزمن را به یکی از ویژگی‌های پایدار اقتصاد ایران بدل کرده است.
براساس آمارهای صندوق بین‌المللی پول، نرخ تورم ایران در سال‌های اخیر همواره بسیار بالاتر از میانگین منطقه بوده است؛ برای مثال در سال‌های۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳ به‌ترتیب ۲/۴۰، ۸/۴۵، ۷/۴۰ و ۶/۳۲ درصد ثبت شده است.
این در حالی است که کشورهای همسایه مسیر متفاوتی را طی کرده‌اند. ترکیه اگرچه در سال۲۰۲۲ با جهش بی‌سابقه ۳/۷۲درصدی روبه‌رو شد اما در بیشتر سال‌های دو دهه گذشته نرخ تورم خود را در محدوده تک‌رقمی یا پایین‌تر از ۲۰درصد نگه داشته بود.
آذربایجان نیز با وجود وابستگی به منابع انرژی، طی دوره‌های مختلف توانسته است نرخ تورم را مهار کند؛ به‌گونه‌ای‌که میانگین آن از سال ۲۰۰۵ تاکنون حدود ۵/۶ درصد بوده است و تنها در مقاطعی کوتاه (مانند سال۲۰۰۸ با ۸/۲۰درصد و سال۲۰۱۶ با ۴/۱۲درصد) جهش‌های مقطعی تجربه کرده است. عربستان سعودی نیز به‌‌طور نسبی ثبات بیشتری داشته و به‌جز دوره۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ که تورم به محدوده ۵ تا ۶درصد رسید، در اکثر سال‌ها ارقام کمتر از ۳درصد را به ثبت رسانده است.
