آیا هر نماز قضا را باید در زمان خود ادا کرد ؟ کیفیت خواندن نماز قضا به چه صورتی باید باشد؟فراموشی در زمان خواندن نماز چه حکمی دارد؟ پاسخ این سوالات را توسط مراجع تقلید بدانید.
سرویس مذهبی اقتصاد شمال،آنچه مسلم است نماز دردین اسلام به عنوان برترین عبادت شناخته شده و از آن به عنوان کلید بهشت یاد می شود .چون صبر هر بلایی را هر چند عظیم، کوچک و ناچیز می کند و نماز که التجاء به خدا است، ایمان را در درون زنده ساخته و به آدمی می فهماند که به جایی تکیه دارد که انهدام ناپذیر است و به ریسمانی دست زده که پاره شدنی نیست و به این ترتیب با ایجاد پایگاه درونی و تکیه گاه برونی که برای پیروزی برمشکلات لازم است، راه غلبه برگرفتاریها آسانتر می شود.
کیفیت خواندن نماز قضا
نماز وسیله ی شستشوی از گناهان و مغفرت و آمرزش الهی است چرا که خواه ناخواه نماز انسان را دعوت به توبه و اصلاح گذشته می کند, لذا در حدیثی می خوانیم:پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلم از یاران خود سؤال کرد:« اگر بر در خانه یکی از شما نهری از آب صاف و پاکیزه باشد و در هر روز پنج بار خود را در آن شستشو دهد, آیا چیزی از آلودگی و کثافت در بدن او می ماند؟»
در پاسخ عرض کردند:نه, فرمود:« نماز درست همانند این آب جاری است, هر زمان که انسان نمازی می خواند گناهانی که در میان دو نماز انجام شده است از میان می رود» (وسائل الشیعه ج 3 ص 7)
و به این ترتیب جراحاتی که بر روح و جان انسان از گناه می نشیند, با مرهم نماز التیام می یابد و زنگارهائی که بر قلب می نشیند زدوده می شود.
در این مجال سعی داریم چند پرسش و پاسخ در مورد نماز را مطرح کنیم:
فرد کهن سالی دچار فراموشی شده و در بیشتر نمازها، رکوع را فراموش می کند، اگر بخواهد اعاده کند، در آن نماز تکراری نیز این فراموشی به سراغش می آید. وظیفه وی نسبت به نمازهایش چیست؟
به طور کلی اگر بعد از نماز یقین کند که رکوع را انجام نداده باید نماز را اعاده کند، ولی اگر یقین ندارد نمازش صحیح است. از طرفی اگر به هیچ وجه برای او ممکن نباشد که نمازش را به صورت صحیح اقامه کند، همان نماز خوانده شده، کفایت می کند.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنه ای (مد ظله العالی):
اگر امکان نماز به صورت صحیح خواندن برای ایشان به هیچ وجه نباشد، همان نماز خوانده شده کفایت می کند.
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
بنابر نظر ما در صورتی که چنین فردی عقل و هوش کافی دارد و اوقات نماز را تشخیص می دهد باید نماز را به هر شکل ممکن انجام دهد و اگر چنین نیست نماز بر او واجب نیست.
در چه مواردی جایز است نماز را بشکنیم؟
رها کردن نمازِ واجب (شکستن نماز) حرام است؛اما در حال ناچاری یا برای هر غرض دینی یا دنیوی که مورد اهتمام نمازگزار است مانعی ندارد. مانند این موارد:
1. حفظ جان خود یا دیگری
2. حفظ مال مهمّی از خود یا دیگری
3. جلوگیری از ضرر مالی و بدنی
4. همچنین، شکستن نماز برای پرداخت بدهی مردم با این شرایط اشکال ندارد:
الف. طلبکار، در طلب خود تعجیل داشته باشد و نمازگزار در بین نماز نتواند بدون شکستن نماز، دین خود را پرداخت کند.
ب. وقت نماز تنگ نیست؛ یعنی می تواند پس از پرداخت بدهی، نماز را در وقتِ آن بخواند.
لازم به تذکر است که شکستن نمازهای مستحبی از روی اختیار اشکالی ندارد.
بیدار نمودن افراد خانواده برای نماز صبح با چه کیفیتی مجاز است؟
اگر بیدار نکردن آنها موجب سهل انگاری و استخفاف به امر نماز باشد، باید آنها را بیدار نماید. (استفتائات امام خمینی (ره) ج1, ص 133, س25)
آیا هر نماز قضائی را باید درجای خود بجا آورد؟ مثلا صبح را در صبح و… ؟
بجا آوردن قضای نماز صبح در صبح و ظهر در ظهر لازم نیست بلکه در هر زمان می توان نمازهای قضا را بجا آورد. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 183، س 205)
کسی که به اندازه خواندن یک رکعت نماز وقت دارد نماز را به چه صورتی باید بخواند؟
باید نماز را به نیت ادا بخواند ولی نباید عمداً نماز را تا این وقت تأخیر بیندازد. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م748)
شخصی به علت سستی و کاهلی در دوران جوانیش نماز نمی خوانده ولی اکنون پشیمان شده و می خواهد همه را قضا کند؛ آیا می تواند برای این که هر چه زودتر و سریعتر نمازهای قضا را به جا آورد، نماز ها را نشسته بخواند؟
کافی نیست و باید ایستاده نماز بخواند. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 180، س 197)
عدول از نماز قضائی به نماز قضائی دیگر، در حال نماز چگونه است؟
عدول از لاحق به سابق مانع ندارد، مثل عدول از نماز عصر به ظهر. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 183، س 204)
آیا قضاء نماز صبح و مغرب و عشاء را می توان آهسته خواند؟
باید بلند خوانده شود. (استفتائات امام خمینی (ره)، ج 1، ص 184، س 208)
