«آنها که خباثتشان برای همه آشکار است کشتی ما را با راهزنی دریایی ربوده‌اند اما سعی می‌کنند به آن شکل قانونی بدهند. البته عناصر مؤمن در جمهوری اسلامی این کارها را بی‌جواب نمی‌گذارند و در فرصت و جای مناسب پاسخ خواهند داد.»
سرویس سیاسی اقتصاد شمال ، این عبارات کوتاه اما قاطعانه و از موضع اقتدار رهبر عظیم‌الشان انقلاب اسلامی در دیدار ائمه جمعه سراسر کشور و در واکنش به اقدام انگلیس خبیث در توقیف نفتکش ایرانی‌گریس ۱ در تنگه جبل‌الطارق کافی بود تا تنها ۳ روز بعد خبر توقیف نفتکش‌های انگلیسی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در خلیج فارس در صدر اخبار رسانه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای قرار بگیرد.
شامگاه روز جمعه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرد که یک کشتی نفتکش انگلیسی به‌نام «استنا امپرو» را به‌درخواست سازمان بنادر و دریانوردی به‌خاطر نقض قوانین بین‌المللی دریانوردی توقیف کرده است.
روابط عمومی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اطلاعیه‌ای تصریح کرد: عصر روز جمعه ۲۸ تیر یک فروند نفتکش انگلیسی هنگام عبور از تنگه هرمز به‌علت رعایت نکردن قوانین و مقررات بین‌المللی دریایی بنا به درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، توسط یگان شناوری منطقه یکم نیروی دریایی سپاه توقیف شد.
در این اطلاعیه همچنین تاکید شد: نفتکش مذکور پس از توقیف به ساحل هدایت و برای سیر مراحل قانونی و بررسی‌های لازم تحویل سازمان بنادر و دریانوردی شد.
از سوی دیگر پس از انتشار توقیف نفتکش استنا امپرو توسط نیروی دریایی سپاه، خبری مبنی بر تغییر مسیر نفتکش دیگری به سوی آب‌های ایران خبرساز شد. این نفتکش انگلیسی با نام «مصدر» و پرچم لیبریا در حال عزیمت به سوی عربستان سعودی بود که به ناگاه به سمت سواحل ایران تغییر مسیر می‌دهد. پس از آن برخی منابع خبری از عدم توقیف این نفتکش خبر دادند و اعلام کردند این نفتکش پس از توجیه نسبت به اجرای مقررات دریانوردی به مسیر خود بازگشته است.
مشخصات نفتکش انگلیسی توقیف شده در تنگه هرمز
نفتکش انگلیسی استنا امپرودر حدود ۱۸۰ متر طول دارد و وزن آن به بیش از ۵۰ هزار تن می‌رسد. این نفتکش انگلیسی در حدود دو سال قبل ساخته شده است و می‌تواند بیش از ۴۷ میلیون لیتر میعانات مایع را حمل کند.این نفتکش انگلیسی از بندر فجیره در امارات بارگیری شده بود و قصد داشت به مقصد بندر الجبیل در عربستان سعودی حرکت کند. استنا امپرو به‌دلیل نقض قوانین بین‌المللی توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامی توقیف شد.
اما این نفتکش طبق تصاویر و نقشه‌های بین‌المللی مسیر خود را تغییر داده و وارد آب‌های قانونی و مرز آبی ایران می‌شود. در همین زمینه الله مراد عفیفیپور، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان در گفت‌وگو با صدا و سیما به تشریح این توقیف پرداخت. او سه دلیل اصلی را عامل توقیف این نفتکش انگلیسی اعلام کرد.
وی ابتدا برخورد نفتکش انگلیسی با یک قایق صیادی را عامل اصلی می‌داند. عفیفیپور عامل بعدی را خاموش‌کردن مسیریاب توسط این نفتکش انگلیسی و همچنین عدم توجه به اخطارهای گشتی‌های دریایی ایران معرفی می‌کند.
این مقام مسئول دریایی جنوب ایران تعداد اتباع خارجی در نفتکش انگلیسی استنا امپرورا ۲۳ نفر اعلام کرد که هیچ‌کسی بازداشت نشده است و در سلامت کامل به‌سر می‌برند. او گفته که این شناور ۱۸ نفر خدمه هندی دارد و پنج خدمه هم از کشورهای روسیه، فیلیپین و لتونی و غیره هستند، البته کاپیتان نفتکش، هندی است، اما شناور تحت پرچم انگلیس فعالیت می‌کند.
سپاه پاسداران:در اعمال قانون قاطعانه عمل می‌کنیم
سردار رمضان شریف سخنگو و مسئول روابط عمومی کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تشریح چرایی و چگونگی توقیف نفتکش انگلیسی در عصر جمعه (۲۸ تیر) در تنگه هرمز، اظهار کرد: نفتکش انگلیسی استنا امپرو تحت اسکورت ناوچه جنگی بریتانیایی که با بی‌توجهی به قوانین و مقررات دریایی و در مسیر معکوس در حال ورود به تنگه هرمز و برخورد احتمالی با کشتیهای دیگر قرار داشت، با درخواست سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان، توسط یگان شناوری منطقه یکم نیروی دریایی سپاه توقیف شد.
وی افزود: نفتکش انگلیسی بر خلاف قوانین و مقررات دریانوردی دستگاه موقعیت یاب خود را خاموش و به‌جای حرکت به سمت ورودی خلیج‌‌فارس در تنگه هرمز از مسیر خروجی در جنوب در حال ورود بود که پس از بی‌توجهی به هشدارها و تذکرات یگان دریایی سپاه و حتی مقاومت و نیز دخالت ناوچه جنگی نیروی دریایی سلطنتی انگلستان و به پرواز در آوردن ۲ فروند بالگرد و تلاش برای بازداشتن تکاوران دریایی سپاه از اجرای مأموریت خود، با قاطعیت و سرعت عمل نیروهای خودی متوقف و جهت بررسی‌ها و اقدامات لازم قانونی به لنگرگاه ساحلی هدایت شد.
سخنگوی سپاه، رعایت دقیق قوانین و مقررات بین‌المللی و دریانوردی توسط کلیه شناورهایی که قصد‌تردد در خلیج فارس و تنگه هرمز دارند را ضامن حفظ امنیت و آرامش این منطقه راهبردی توصیف و تصریح کرد: این قوانین تنها اختصاص به این منطقه ندارد و در آبراه‌های دیگر جهان نیز جاری است و بطور طبیعی به دلیل حساسیت‌های موجود ناشی از حضور تحریک‌کننده و غیرحرفه‌ای نیروهای فرامنطقه‌ای در این منطقه، اعمال این قوانین از اهمیت بیشتری برخوردار شده است.
سردار شریف با هشدار نسبت به رفتارهای متکبرانه، تحریک‌کننده و تهدیدآمیز برخی شناورهای بیگانه و عدم تمکین رعایت مقررات بین‌المللی دریایی، تاکید کرد: نیروی دریایی سپاه همراه با سایر نیروهای مسلح، به نمایندگی از ملت ایران، در اعمال قوانین جاری بین‌المللی و نیز حاکمیت ملی در قلمرو‌های دریایی کشور در خلیج فارس و تنگه هرمز قاطعانه عمل کرده و اجازه نخواهند داد منافع و مصالح ملی و نیز امنیت این منطقه که یک مطالبه جهانی است با رفتارهای نامتعارف بیگانگان خدشه‌دار شود.
سخنگوی سپاه در پایان یادآور شد: نفتکش توقیف شده انگلیسی هم اکنون در اختیار سازمان بنادر و دریانوردی استان هرمزگان است و سیر مراحل رسیدگی قانونی و قضایی در جریان است.
قائده مقابله به مثل
در حقوق بین‌الملل
از سوی دیگر برخی گرچه محافل سیاسی و رسانه‌ای سعی داشتند بدون اشاره به نقش انگلیس در شروع ماجرا، جمهوری اسلامی را به تنش آفرینی در منطقه خلیج فارس متهم کنند، غافل از این‌که اقدام ایران در راستای مقابله به مثل با اقدام انگلیس در توقیف نفتکش «گریس۱» در تنگه جبل‌الطارق هم دارای مبنا و قائده در حقوق بین‌الملل است.
در همین رابطه عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در توئیتی نوشت: قاعده مقابله به مثل در حقوق بین‌الملل امری است شناخته‌شده که در مقابل اقدامات خلاف یک دولت مورد استفاده قرار می‌گیرد. اقدام صحیح ایران برای مقابله با جنگ اقتصادی نامشروع و توقیف نفتکش‌ها از جمله مصادیق این قاعده است و منطبق با حقوق بین‌الملل.
انگلیس و آمریکا
ناتوان از یک واکنش حداقلی
نکته قابل تامل این‌که در حالی که پیشتر نیز مقامات عالی‌رتبه کشورمان صراحتا هشدار داده بودند که اقدام دزدی دریایی انگلیس در مدیترانه را تلافی خواهند کرد و محافل سیاسی رسانه‌ای غربی و متأسفانه برخی جریات داخلی سعی داشتند با تبلغات وسیع و پروپاگاندا، نسبت به تبعات اقدام متقابل ایران و واکنش احتمالی انگلیس و آمریکا هراس‌افکنی کنند، اما از همان ساعات ابتدایی تحولات شاهد واکنش محتاطانه و انفعالی از سوی این دو کشور بودیم و در عمل کاری از انگلیس و آمریکا برنیامد.
جرمی‌هانت، وزیر خارجه انگلیس گفت که این کشور تلاش می‌کند از طریق دیپلماسی نفتکش توقیف‌شده توسط ایران در خلیج فارس را آزاد کند. وی بدون اشاره به توقیف کشتی ایرانی در جبل‌الطارق و مسئولیت انگلیس در آزادی آن از ایران خواست که دریانوردان این کشور را آزاد کند.طبق اخبار منتشره همچنین وزارت امور خارجه این کشور اعلام کرد که در اعتراض به توقیف نفتکش انگلیسی در آب‌های خلیج فارس کاردار سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن را احضار کرده است.
در واکنش‌های اولیه دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا هم شاهد بودیم که وی نهایت تلاش خود را کرد تا آمریکا را در این مسئله مستقیماً درگیر نکند، و فقط به این گفته بسنده کرد که با لندن در این‌باره گفت‌وگو خواهد کرد و باید صبر کرد و دید چه اتفاقی می‌افتد.
تماس تلفنی وزیر خارجه انگلیس با ظریف
در همین حال وزارت خارجه ایران اعلام کرد، وزیر امور خارجه انگلستان در تماسی تلفنی با ظریف درخصوص آخرین تحولات مربوط به توقیف کشتی‌ها گفت‌وگو کرده است.در این گفت‌وگو، ظریف با یادآوری این‌که بر خلاف اقدام غیرقانونی انگلیس در توقیف کشتی حامل نفت ایران، اقدام ما براساس درخواست سازمان بنادر و کشتیرانی ایران با توجه به تخلف کشتی انگلیسی از مقررات صورت گرفته است و باید از مجاری حقوقی و قانونی پیگیری شود.
هانت نیز در پیامی توییتری ضمن تایید این تماس تصریح کرد که با وزیر امور خارجه ایران گفت‌وگو کردم و نگرانی عمیق خودم را از این موضوع ابراز داشتم.
وزیر امور خارجه انگلیس در ادامه موضعی بیشرمانه و البته از سر استیصال، بدون اشاره به مسئولیت دولت متبوعش در ایجاد شرایط بوجود آمده نوشت: شنبه هفته پیش به من اطمینان داده شد که ایران خواستار کاهش تنش‌ها است (اما) خلاف آن عمل شد.اگر به دنبال یافتن راهی هستیم این موضوع باید به‌صورت عملی و نه کلامی‌باشد. کشتیرانی انگلیس باید مورد حفاظت قرار بگیرد.
دست پایین انگلیس در تقابل به‌خاطر توقیف سوپرنفتکش ایران
می‌توان گفت که توقیف نفتکش ایران در جبل‌الطارق نیز برای انگلیس در بدترین زمان اتفاق افتاده است چرا که دست لندن را برای واکنش به تحول اخیر در تنگه هرمز بسته است. چرا که از یک سو افکار عمومی دنیا پس از توقیف‌گریس۱ در جبل‌الطارق منتظر واکنشی از سوی ایران بودند و به این اقدام ایران، به‌عنوان واکنشی به‌تلافی به اقدام تهاجمی پیشین انگلیس نگاه می‌کنند و ایران را در این راه مقصر نمی‌دانند. انگلیس نیز چون می‌داند عامل تنش اولیه خود آن کشور بوده، افکار عمومی را در واکنش مجدد به ایران همراه نمی‌بیند.
از سوی دیگر واکنش اولیه کشورها و محافل بین‌المللی نیز نشان می‌دهد که انگلیس به‌سبب اقدامی که علیه نفتکش ایرانی داشته با اقبال دیپلماتیک دیگر کشورها همراه نیست به‌طوری که برخی از کشورها از جمله روسیه به ابراز نگرانی بسنده کردند.
ناتوانی نظامی و تأمین امنیتی در آب‌های منطقه
همچنین از آنجا که انگلیس گمان می‌کرد که با توقیف‌گریس در جبل‌الطارق زورِ بازویی به ایران نشان می‌دهد اما اقدام ایران با وجود این‌که تلافی‌جویانه نبوده و پس از تخلف کشتی انگلیسی صورت گرفته، نشان داد که انگلیس حتی توانایی حفاظت از کشتیهای خود را ندارد و این برای لندن دردسرآفرین است و امکان ایجاد تلاش هماهنگ و مشترک علیه ایران از سوی غرب را ناممکن می‌کند. این امر به‌خصوص پس از اتفاقات امنیتی اخیر در خلیج فارس، تنگه هرمز و آب‌های عمان بیشتر به‌چشم می‌آید. نمونه شکننده امنیتی در منطقه را می‌توان در حمله به نفتکش‌ها در بندر اماراتی فجیره و حادثه برای دو نفتکش در آب‌های عمان مشاهده کرد.
حوادث چند هفته گذشته در عین حال نشان داده که اضافه‌شدن نظامی آمریکا به این مقوله نیز کمک چندانی به تقویت این امنیت نمی‌کند. شکنندگی امنیتی بندر فجیره که گفته می‌شود امنیت آن در دستان آمریکا و انگلیس است کنار ساقط شدن پهپاد پیشرفته جاسوسی آمریکا و پیش‌افتادن ایران در نجات خدمه کشتیهای آسیب‌دیده در آب‌های عمان نشان داد که حضور نظامی آمریکا نیز کمکی به ماجرا نمی‌کند.
ایران عمل می‌کند،ترامپ حرف می‌زند
این در حالی است که این ملاحظات جدی در کنار تحقق وعده مقتدرانه رهبری معظم انقلاب اسلامی از نگاه رسانه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای دور نماند و به‌صورت گسترده‌ای انعکاس یافت. در همین رابطه روزنامه لبنانی البناء در یادداشتی با عنوان «معادله خلیج (فارس)؛ ایران هر چه اراده کند انجام می‌دهد و‌ترامپ هر چه می‌خواهد، حرف می‌زند»، نوشت، در طول چند هفته گذشته، لشکرکشی آمریکا به حوزه خلیج (فارس) تحت عنوان تقویت قدرت بازدارندگی در برابر ایران این منطقه را به چشم‌انداز جهانی تبدیل کرده است. طی هفته‌های گذشته همچنین واشنگتن که ایران را با ننگ، غرور و چیزهای زیادی تهدید کرده است، چیزی جز حرف نداشته است.
البناء ضمن اشاره به ماجرای سرنگونی پهپاد غول‌پیکر آمریکائی و عدم توانایی آمریکا در نشان‌دادن واکنش حداقلی برغم لفاظی‌های مقامات آمریکائی نوشت: از سوی دیگر توجیهات واشنگتن برای لشکرکشی به منطقه امنیت دریانوری بین‌المللی بوده و پس از اقدام انگلیس در توقیف نفتکش ایران و تمدید بازداشتش به‌رغم مذاکره برای آزادی آن، رئیس‌جمهور آمریکا گفت که نیروهایش مانع توقیف هر نفتکش انگلیسی می‌شوند، ایران اما با رد ادعای‌ترامپ تاکید کرد که هر وقت بخواهد این کار را می‌کند و آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها نمی‌توانند مانع از این امر شوند. طولی نکشید که تهران از توقیف یک کشتی انگلیسی خبر داد.
در این یادداشت همچنین آمده است: خلاصه اتفاقات هفته‌های گذشته حاکی است که معادله حاکم بر رویارویی در حوزه خلیج فارس این است که ایران هر کاری اراده کند انجام می‌دهد و ترامپ هر چه می‌خواهد، می‌گوید. سلاح ایران حقایق و اعمال آن است و سلاح‌ترامپ توئیت‌هایش است.
دست برتر ایران درخلیج فارس؛
هزینه بی‌سابقه اشتباه انگلیس
روزنامه منطقه‌ای الاخبار نیز در گزارشی با اعلام این‌که اشتباه انگلیس تحقیر بی‌سابقه‌ای برای آنها به دنبال داشت، تاکید کرد که ایرانی‌ها دست برتر را در منطقه خلیج فارس دارند.
این روزنامه نوشت: اشتباه انگلیسی‌ها باعث شد که این کشور هزینه سنگینی را تحمل کند و تحقیری را ببیند که پیش از این سابقه نداشته است. این اقدام پس از آن انجام شد که انگلیس در برابر درخواست آمریکا برای واردکردن بیشترین حد ممکن از متحدانش در هجمه تبلیغاتی ضد ایران تسلیم شده و نفتکش ایرانی‌گریس را توقیف کرده و دیروز اعلام کرد که توقیف این کشتی تا یک ماه دیگر تمدید خواهد شد.
این روزنامه عرب زبان نوشت: توقیف کشتی نفتکش انگلیسی همانند سقوط هواپیمای بدون سرنشین آمریکایی موفقیت جدیدی برای مواضع ایران در برابر هجمه‌های مکرر آمریکا به شمار می‌رود. ایرانی‌ها ثابت کرده‌اند که هرگونه تعرض به آنها بدون واکنش باقی نخواهد ماند و آنچه که در برابر فشارهای آمریکا کارساز است، این است که ایران تسلیم این فشارها نشود.
در ادامه این گزارش همچنین تصریح شده است: تهران تلاش کرده این موضوع را ثابت کند که دست برتر را در خلیج فارس در اختیار دارد و اهرم قدرت تهران بزرگ‌تر از آن است که آمریکایی‌ها و متحدانش بخواهند در زمینه‌های امنیتی و نظامی آن را نادیده بگیرند. ایران همچنین تاثیر قابل توجهی در گذرگاه‌های تجاری و بازار جهانی نفت دارد و تحول دیروز باعث شد که قیمت نفت بیش از یک درصد افزایش پیدا کند.
نفتکش در برابر نفتکش؛ راهبرد عملی برای پایان تروریسم اقتصادی
به هر‌ترتیب توقیف نفتکش انگلیسی به‌عنوان گامی عملی و اقدامی راهبردی برای موازنه تنش با آمریکا، هزینه‌مند کردن تحریم‌ها برای آن و تثبیت این راهبرد است که دوران فشار بدون هزینه بر ایران تمام شده است.
اگرچه در ظاهر امر سطح تنش در حال افزایش است اما یک تفاوت عمده دارد و آن این است که ایران طراح اصلی بازی است و ابتکار عمل را در دست دارد. درحالی که فشارهای بی‌نتیجه آمریکا به سقف رسیده، پرداخت هزینه آن تازه آغاز شده است و به عبارتی ایران آمریکا را به منطقه محاسبه نشده کشانده است.
روند تحولات اخیر و معنای اقدامات هوشمندانه ایران این است که همه گزینه‌های آمریکا باید به یک گزینه یعنی پایان تروریسم اقتصادی علیه ایران تقلیل پیدا کند. ایران کشوری نیست که بنشیند و مجازات اقتصادی مردمش را تماشا کند. فشار حداکثری، پاسخ حداکثری خواهد داشت.
