در حالی آخرین روزهای ۹۷ را سپری می‌کنیم .
به گزارش اقتصاد شمال،صاحبان خودرو هرچند ارزان‌قیمت سعی می‌کنند خودرو خود را از آسیب حفظ کنند تا مجبور به خرید لوازم یدکی نباشند. تجربه سوء مدیریت و نظارت بر بازارهای ایران سال‌هاست که کام مردم را به ویژه در ایام خاص سال تلخ کرده است. هرساله با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال بازار قطعه و لوازم یدکی با گرانی و گاها کمبود مواجه می‌شود.
اما امسال با سال‌های گذشته تفاوت بزرگ‌تری دارد. بازار لوازم یدکی شرایط مساعدی ندارد و عدم ثبات نرخ ارز منجر به بلاتکلیفی فروشندگان شده لذا در این شرایط دولت می‌بایست هرچه سریعتر نسبت به خروج بازار از رکود اقدام کند تا در سایه ثبات نرخ ارز، تولیدکنندگان لوازم یدکی قادر به تولید، واردات و تامین نیاز بازار باشند. گرانی مواد اولیه و توقف چند ماهه عرضه لوازم یدکی عامل سودجویی و بهانه‌ای برای گرانی چند برابری شده است.
گاهی افزایش قیمت به صورت آرام رخ می‌دهد و امکان این وجود دارد که شرکت‌ها با افزایش بهره‌وری مشکلات‌شان را حل کنند اما جهش قیمت در ماه‌های گذشته به صورت یک آشفتگی بزرگ در اقتصاد ایران نمایان شد و شرکت‌ها فرصت افزایش بهره‌وری نداشتند. افزایش قیمت تمام شده کالا برای خودروسازان فارغ از نوع مدیریت داخلی آنهاست چرا که با وجود شرایط فعلی هر نوع مدیریتی با چالش مواجه می‌شد. ایران طی چند ماه اخیر با تورم شدیدی روبهرو شده و با توجه به افزایش ۳برابری نرخ ارز گذشته و تاثیر مستقیم آن بر قیمت مواد اولیه تولید خودرو گذاشت.
در طول ماه‌های گذشته، قیمت لوازم یدکی خودرو به میزان قابل توجهی رشد داشته است و همین موضوع به کسب‌وکار عادی توزیع‌کنندگان خُردِ لوازم یدکی، مکانیک‌ها و تعمیرکاران خودرو زیان‌هایی را وارد کرده است.
بدون شک، هر خودرویی، بعد از مدتی نیازمند تعویض قطعه خواهد بود که در صورت عدم تحقق این عمل، کارکرد عادی و طبیعی خودرو با اختلالاتی روبهرو می‌شود. بعضا استمرار این شرایط موجب تحمیل آسیب و خرابی به دیگر قطعات خودرو خواهد شد. به واقع به موازات ضرورتی که برای تامین و عرضه خودرو در کشور احساس می‌شود به همان اندازه مهیا ساختن قطعات و لوازم یدکی خودرو، امری اجتناب‌ناپذیر است، ولی متاسفانه طی ماه‌های گذشته شاهد بروز نارسایی‌هایی در این عرصه بوده‌ایم که می‌طلبد با تعجیل زمانی نسبت به مرتفع‌سازی نارسایی‌ها اقدام شود.
پول رسید اما هنوز کمبود است
در حالی که فرشاد مقیمی معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از تزریق ۳هزار و ۴۰۰میلیارد تومان نقدینگی به صنعت قطعه‌سازی کشور خبر می‌دهد، سخنگوی اتحادیه لوازم یدکی اتومبیل از کمبود قطعه نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد اما نسبت به سه ماهه گذشته ۲۰ درصد شده است انتقاد می‌کند.
مقیمی در سلسله نشست‌های ساماندهی وضعیت صنعت خودرو که به صورت مستمر در دو شرکت خودروساز بزرگ کشورمان برگزار می‌شود، اظهار داشت: با تامین منابع مالی ریالی و ارزی با همکاری بانک‌ها و بانک مرکزی تاکنون بیش از ۳۴۰۰ میلیارد تومان از تسهیلات مورد نیاز این بخش پرداخت شده و بقیه آن در دو هفته آینده پرداخت می‌شود.
معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در نشستی که با حضور تابش معاون وزیر و مدیرعامل سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان برگزار شد، اضافه کرد: تامین قطعات باعث افزایش تولید شده و تولید روزانه خودرو به حدود۴ هزار دستگاه در روز رسیده است
مقیمی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به تشریح و رصد برنامه‌های ۱۰گانه ساماندهی صنعت خودرو خاطرنشان کرد: یکی از برنامه‌های اصلی ساماندهی صنعت خودرو پیگیری تحقق افزایش عمق ساخت داخلی قطعات است که تولیدکنندگان باید به صورت مستمر گزارشی از اقدامات انجام شده در این خصوص ارائه کنند.
مقیمی در ادامه توسعه ساخت داخلی برخی از قطعات خودرو را در کاهش خروج ارز از کشور موثر برشمرد و گفت: برنامه‌های بهبود کیفیت خودرو نظیر توسعه سیستم تضمین کیفیت در زنجیره ارزش تولید خودرو، ارتقا و توسعه تامین‌کنندگان به منظور دستیابی به اهداف QCD و ارتقای کیفیت قطعات نیز از جمله موضوعات مورد تاکید است و باید با تدوین برنامه‌های اجرایی زمانبندی شده به سمت افزایش رضایتمندی مشتریان حرکت کرد.
ضرر چندین برابری کیفیت قطعات به مشتریان
جواد رضاییان، یکی از توزیع‌کنندگان لوازم یدکی در تشریح شرایط موجود به «جهان‌صنعت» می‌گوید: افزایش دو تا سه برابری قیمت در وضعیت فعلی بازار، کسب‌وکار عادی ما را تحت‌الشعاع قرار داده و گاها شاهدیم مشتریان خرید قطعات خودرو به خاطر گرانی از خرید آن امتناع می‌کنند. متاسفانه باید اذعان کرد این شرایط موید وضعیت نامطلوبی است که به انحای گوناگون طی ماه‌های گذشته ظهور پیدا کرده است.
وی افزود: فارغ از مساله گرانی و افزایش تامل‌برانگیز قیمت قطعات و لوازم یدکی خودرو، کمیاب شدن بعضی قطعات بر مشکلات موجود افزوده و به واقع مشتریان برای یافتن و خریداری بعضی قطعات با چالش‌ها و مشکلات گوناگونی روبهرو هستند.
این فعال در عرصه فروش و توزیع لوازم یدکی خودرو گفت: در چنین وضعیتی زمینه برای افزایش و گرانی هر چه بیشتر قطعات هموارتر می‌شود و این موضوعی است که نباید آن را نادیده گرفت و باید دستگاه‌های ذی‌ربط با فوریت نسبت به حل و فصل آن اقدام کنند.
رضاییان تصریح کرد: در چنین وضعیتی، بستر برای افزایش توزیع و عرضه لوازم یدکی تقلبی و بی‌کیفیت، بیش از پیش فراهم شده و اساسا بعضی از مشتریان خرید لوازم یدکی، با آگاهی به بی‌کیفیت بودن قطعات، به خاطر ارزان بودن آن مبادرت به خرید و تهیه چنین قطعاتی می‌کنند.
وی افزود: کیفیت پایین این قطعات موجب می‌شود، پس از مدت کوتاهی دوباره قطعه تعویض شده با اشکال و نارسایی در کارکرد روبهرو شود و متاسفانه برخی نسبت به این موضوع عکس‌العمل شدید و نامتعارف نشان می‌دهند در صورتی که بنده و خیلی از فعالان حوزه توزیع در هنگام فروش قطعات به متقاضیان، به این واقعیت اشاره می‌کنیم که قطعه مورد نظر از کیفیت چندان خوبی برخوردار نیست چون برای ما مهم است که پس از مدت کوتاهی با مراجعه دوباره و گلایه مشتری روبهرو نشویم.
فروش قطعات کارکرده خودرو به نام نو
سخنگوی اتحادیه لوازم یدکی اتومبیل با اعلام اینکه قیمت قطعات در حال حاضر نسبت به سال گذشته چندین برابر شده است، گفت: اگر اتحادیه بازوی نظارت کافی در دست داشته باشد به طور حتم بازار مدیریت مناسبی خواهد شد.
سید مهدی کاظمی با گلایه از اینکه متاسفانه دست اتحادیه‌ها برای نظارت بر بازار فروش قطعات یدکی خودرو محدود است، اظهار داشت: اگر اتحادیه بازوی نظارت کافی در دست داشته باشد به طور حتم بازار مدیریت مناسبی خواهد شد. وی با بیان اینکه وقتی ما با یک فروشنده متخلف روبهرو هستیم فقط می‌توانیم به او گوشزد یا اخطار دهیم افزود: اگر بخواهیم این واحد صنفی بسته شود باید این موضوع را از اتاق اصناف و بعد واحد نظارت اصناف پیگیری کنیم تا در نهایت بعد از شش ماه بتوانیم برخورد لازم را با این واحد متخلف انجام دهیم درحالی که اگر ما اختیار کافی داشته باشیم در همان فاز نخست تخلف مانع فعالیت فروشنده متخلف خواهیم شد.
سخنگوی اتحادیه لوازم یدکی خودرو تصریح کرد: با این وجود اتحادیه تلاش خود را برای مدیریت بازار انجام می‌دهد به نحوی که تاحد توان مانع بروز تخلف در سطح بازار می‌شویم.وی در خصوص فروش قطعات دسته دوم به نام قطعات نو گفت: متاسفانه به تعداد انگشت‌شمار این موضوع در سطح بازار دیده شده که ما برخورد لازم را با این موضوع انجام داده‌ایم، البته باید این نکته را تاکید کنم که ما به جد با فروش قطعات دستدوم به نام نو در سطح بازار برخورد می‌کنیم. در برخی از موارد شاید فروشنده به دلیل عدم اطلاع از کیفیت قطعه آن را به فروش رسانده و بعد متوجه دستدوم بودن آن می‌شود ولی به صورت کلی وفور فروش قطعات دستدوم به نام قطعات نو در بازار را توسط فروشندگان لوازم یدکی تکذیب می‌کنم.
کاظمی در ادامه صحبت‌های خود به قیمت قطعات خودرو اشاره کرد و افزود: طبیعتا اگر قطعه‌ای در بازار کم باشد قیمت آن نیز افزایش پیدا می‌کند. قیمت قطعات در حال حاضر نسبت به سال گذشته چندین برابر شده ولی خوشبختانه با گشایش‌هایی در ترخیص مواد اولیه و قطعات وارداتی خودرو طی سه ماه اخیر قیمت قطعات تاحدودی کاهش پیدا کرده است.
وی با اعلام اینکه برای مدیریت بازار قطعات خودرو و رفع کمبود آن در بازار باید همکاری گمرکات در ترخیص مواد اولیه صورت گیرد، اظهار داشت: اگر قطعات در زمان مقرر ثبت سفارش و زود ترخیص شوند به طور حتم ما شاهد کمبود قطعه در بازار نخواهیم بود. امروز کمبود قطعه نسبت به سال گذشته ۵۰ درصد اما نسبت به سه ماهه گذشته ۲۰ درصد شده است که برای رفع آن گمرکات باید اقدامات لازم برای ترخیص مواد را انجام دهند.
مراجعات برای تعمیر خودرو کاهش یافت
میثم حدادنژادیان، یکی از تعمیرکاران و مکانیک‌های فعال در تهران هم با انتقاد شدید از تنزل کیفیت قطعات و لوازم یدکی موجود در بازار نیز به «جهان صنعت» می‌گوید: متاسفانه چوب کیفیت پایین قطعات را ما می‌خوریم و متقاضیان و مراجعه‌کنندگان گمان می‌کنند ما وظیفه خود را به درستی انجام نداده‌ایم در صورتی که مشکل و عارضه اصلی را باید در کیفیت پایین لوازم یدکی جست‌وجو کرد که پس از مدت کوتاهی دوباره دچار اشکال می‌شوند و بعضا موجب تحمیل خسارات به دیگر قطعات منفصله در خودرو هم می‌شوند.
وی افزود: افزایش قیمت لوازم یدکی، کسب‌وکار ما را هم دچار اشکال کرده و ضریب مراجعات برای تعمیر خودرو با کاهش محسوسی همراه شده و بعضا بعضی از مراجعه‌کنندگان به صراحت می‌گویند به صورت سر هم‌بندی رفع ایراد شود.
سرگردانی مردم در بازار قطعات وارداتی
سیدمرتضی مرتضوی
قطعه و لوازم یدکی خودروهای تولید داخل به دلیل وجود شبکه نظارتی در زنجیره خودروسازان هیچ‌گاه با کمبود در بازار مواجه نشده است اگر کمبود و یا بی‌کیفیتی لوازم یدکی در بازار وجود دارد به دلیل عدم نظارت ارگان‌های مربوط به قطعات وارداتی است و همین موضوع لطمه مالی زیادی را به مشتریان وارد می‌سازد. سهم قطعه‌سازان کشور از عرضه ۱۵ هزار میلیاردی در بازار، تنها سه هزار میلیارد است. صاحبان این صنایع تعهدات تولید و عرضه به موقع برای خودروسازان و بازار داشته‌اند و بدون هیچ توقفی تولید و عرضه را ادامه داده‌اند. قطعات خودروسازان توسط شبکه خودروسازان رصد و توزیع و بازرسی می‌شود. تامین قطعات توسط خودروسازان نظارت کیفی و قیمتی می‌شود و هیچ‌گاه از طریق قطعه‌سازان داخلی بازار دچار تنش نشده است. بخش بزرگی از تامین لوازم یدکی توسط قطعات وارداتی است که از گردونه نظارت خودروسازان خارج است. شاید بازار به دلیل عدم نظارت کافی ارگان‌های مربوط دچار اختلال شده باشد که این موضوع قطعا متوجه بخش لوازم یدکی وارداتی خواهد شد. در حالی که تورم و عدم ثبات قیمت‌ها هر روز باعث کاهش ثبات در اقتصادی کشور می‌شود، گاهی دیدگاه‌های نامتعارف و غیرمنطقی در خصوص صنعت خودرو، رنجش‌خاطر صنعتگران را فراهم می‌کند. هر چند طی سال قطعه‌سازان به دلیل گرانی ارز و در نتیجه کمبود مواد اولیه سختی‌های زیادی را تحمل کردند اما همچنان به تعهدات خود در خصوص تولید و عرضه پایبند بودند. بیش از ۸۰ درصد قطعات نصب شده روی خودروهای ایرانی تولید داخل است. افزایش قیمت در قطعات به نوسانات قیمتی در داخل بستگی دارد نه نوسانات ارزی، زیرا ما ۹۵ درصد مواد اولیه را از معادن داخلی تامین می‌کنیم. وقتی سخن از قیمت تمام‌شده یک محصول به میان می‌آید تمام اطلاعات مربوط به تولید از حقوق و دستمزد گرفته تا منابع انسانی، مواد اولیه و… را شامل می‌شود که قیمت محصول نهایی را مشخص می‌کند. این روش برای قیمت‌گذاری محصولات تولید صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. حال با این نوسانات قیمتی تمام این آمار و اطلاعات از روند طبیعی خود خارج شد. هر چند دولت متعهد شد تا ارز مورد نیاز تولیدکنندگان را با نرخ ۴۲۰۰ تومان تامین کند، اما اختصاص ارز به صنعتگران با شرایط سختی انجام شده و طبق معمول بوروکراسی اداری فرسوده در ایران باعث شده زمان بسیاری تلف شود. به این ترتیب بسیاری از تولیدکنندگان مجبور شدند مواد اولیه مورد نیاز را با ارز آزاد خریداری و به کشور وارد کنند. به این ترتیب اگر چند شاخص دیگر را نیز مورد تحلیل قرار دهیم باید گفت قیمت تمام‌شده محصولات صنعتی مثل قطعات خودرو نسبت به سال گذشته در همین دوران دستکم ۴۰ درصد رشد را نشان می‌دهد. اما اکنون با توجه به روند تولید در صنعت قطعه‌سازی سال ۹۸ سال بسیار خوبی به دلیل عمق بالای ساخت برای تامین قطعات خودرو خواهد بود.
رییس انجمن قطعه‌سازان
