بسیاری از اعضای اوپک علاوه بر صادرات بخش اعظمی از نفتشان به آسیا، حضور رو به رشدی در بخش پایین دستی داشت.
چشم‌انداز بلندمدت اوپک در هفته‌های اخیر با اعلام رسیدن تقاضا برای نفت به پیک خود از سوی بریتیش پترولیوم و موارد دیگری مانند ممنوعیت خودروهای بنزینی در کالیفرنیا تا سال ۲۰۳۵ و وعده چین برای صفر کردن آلایندگی کربن تا سال ۲۰۶۰ تیره شده است.جزییات سیاستهای اعلام شده مبهم و پیش بینی‌ها نامعلوم هستند اما اعلام آنها یادآور این است که روزهای آفتابی نفت با شتاب در حال پایان گرفتن است زیرا کووید ۱۹ باعث شده دولتها و شرکتها درباره تولید انرژی آتی و استفاده از آن دوباره بیاندیشند.اوپک که حدود یک سوم از تولید نفت جهان را عرضه کرده و به تازگی شصتمین سالگرد تاسیس خود را جشن گرفت، همواره بر هزینه‌های تولید اندک به عنوان مدرکی بر استقامت این گروه حتی در بدترین شرایط بازار تکیه کرده است.این گروه قرار است گزارش دورنمای نفت جهان را در هشتم اکتبر منتشر کند که شامل پیش بینی‌ها درباره چگونگی تاثیر کووید ۱۹ روی عرضه و تقاضای جهانی در دهه‌های آینده خواهد بود.مقامات اوپک و اکثر تحلیلگران تاکید کرده اند که نفت منبع انرژی حیاتی خواهد بود زیرا هنوز تجدیدپذیرها و سایر منابع انرژی جایگزین به شکل گسترده متداول نشده اند و رشد جمعیت مستلزم میزان بیشتر از هر نوع سوختی است.اما اگر بازارهای نفت کوچک شوند، رقابت برای مشتریان به خصوص در آسیا که ۴۰ درصد از عرضه جهانی فعلی نفت را مصرف می‌کند، تشدید خواهد شد.
این تغییر گرایش در سیاست انرژی که تحت تاثیر شیوع کووید ۱۹ روی داده، ممکن است اوپک به خصوص اعضای خاورمیانه ای این گروه را وادار کند به بررسی استراتژی سرمایه گذاری خود و روابط ژئوپلیتیکی با مشتریان اصلی شان بپردازند. بسیاری از اعضای اوپک علاوه بر صادرات بخش اعظمی از نفتشان به آسیا، حضور رو به رشدی در بخش پایین دستی داشته و وارد قرارداد برای پالایشگاه و پایانه‌های نگهداری نفت شده اند.اعلام سیاست چین برای خنثی سازی انتشار کربن که البته بدون جزییات بوده، ممکن است به ضرر اکثر تولیدکنندگان اوپک که حدود ۶۰ درصد از نفت این کشور را تامین کرده و روی رشد تقاضای بزرگترین واردکننده نفت جهان حساب می‌کنند، تمام شود.اگرچه تحلیلگران نسبت به جدی بودن تصمیم اخیر چین تردید دارند اما به گفته واندانا‌هاری، موسسه شرکت مشاوره انرژی واندا اینسایت، تولیدکنندگان خاورمیانه ای عضو اوپک دلایل زیادی برای نگرانی در خصوص بازار چین طی یک دهه آینده یا این حدود دارند.شرکت بریتیش پترولیوم گزارش دورنمای انرژی را که یکی از گزارشهای مورد توجه صنعت به شمار می‌رود، در ۱۴ سپتامبر پیش از اعلام تصمیم چین برای طرحهای خنثی سازی انتشار کربن منتشر کرد و در آن پیش بینی کرد تقاضای چین برای مایعات نفتی در پنج سال آینده به دلیل کارآمدی مصرف و استفاده از سوختهای جایگزین، به پیک خود خواهد رسید.تحت تدابیر سیاست انرژی سخت گیرانه چین، مصرف نفت این کشور از ۱۳ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۱۸ به شش میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۵۰ کاهش پیدا خواهد کرد و تحت سناریوی خنثی سازی انتشار کربن، به چهار میلیون بشکه در روز می‌رسد.به گفته واندانا‌هاری، روابط دوجانبه میان اوپک و چین ممکن است قوی بماند اما تولیدکنندگان این گروه باید خود را برای ضعیف شدن بازار آماده کنند.
همچنان که چین محور رشد اقتصادی را از تولید صنعتی به خدمات تغییر می‌دهد، این احتمال وجود دارد که تقاضای این کشور برای نفت تا چند سال دیگر به پیک خود برسد.بر اساس گزارش پلاتس، مطمئنا بسیاری از اعضای اوپک با آگاهی از تغییر رفتارهای جهانی در خصوص تغییرات جوی، طی سالهای اخیر به سرمایه گذاری در تجدیدپذیرها پرداخته اند اما بدون تردید نفت منبع اصلی ارتزاق اعضای اوپک مانده است.
خیر و شر ترامپ برای بازار نفت
پس از انتشار خبر مبتلا شدن ترامپ به کرونا، بازار نفت با کاهش قیمت مواجه شد، کارشناسان نیز بر این باورند که بهبود و عدم بهبود ترامپ می‌تواند تاثیرات بیشتری نیز بر بازار نفت داشته باشد.بازار نفت پیش از اعلام ابتلای ترامپ به کووید ۱۹ دچار کاهش قیمت شده بود و طبق گفته مارشال استیوز، تحلیلگر بازارهای انرژی در شرکت آی اچ اس مارکیت، نگرانیها نسبت به رشد تقاضا در سه ماهه چهارم، جو بازار را تیره کرده است.سرمایه گذاران در بازارهای نفت به دقت روند شیوع بیماری را که در بخشهایی از اروپا تشدید شده است، زیر نظر دارند زیرا در صورت کندی رشد اقتصادها، تاثیر مستقیمی بر تقاضا برای کالاها خواهد داشت.
بر اساس گزارش مارکت واچ، موضوع نگران کننده دیگر برای بازار، افزایش عرضه نفت در شرایط فعلی است.نظرسنجی رویترز نشان داد که تولید نفت اوپک در ماه سپتامبر نسبت به ماه اوت ۱۶۰ هزار بشکه در روز افزایش داشته است.
همچنین انتظار می‌رود پس از رفع محاصره هشت ماهه بنادر و تاسیسات نفتی لیبی توسط ژنرال خلیفه حفتر، نفت بیشتری از سوی این کشور به بازار جهانی عرضه شود.آمار روز چهارشنبه اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز نشان داد ذخایر نفت این کشور در هفته منتهی به ۲۵ سپتامبر دو میلیون بشکه کاهش داشته که سومین کاهش هفتگی متوالی بوده است.
با این حال شرکت خدمات انرژی بیکرهیوز روز جمعه اعلام کرد شمار دکلهای حفاری نفت فعال آمریکا هفته گذشته شش حلقه افزایش پیدا کرده و به ۱۸۹ حلقه رسیده که دومین رشد هفتگی متوالی بود و از افزایش تولید آمریکا در روزهای آینده حکایت داشت.مثبت شدن آزمایش کودیید ۱۹ ترامپ وضعیت فعلی بازار را تیره تر کرده و پیش بینی‌ها نیز حاکی از کاهش تقاضا و نابسامانی بازار نفت است، با این حال کارشناسان بر این باورند که رهایی و عدم رهایی ترامپ از این بیماری می‌تواند تاثیرات مثبت و منفی در بازار نفت و اقتصاد دنیا داشته باشد.
جهانبخش امینی – کارشناس ارشد انرژی در این باره به ایسنا گفت: وضعیت روحی و روانی ترامپ برای خود آمریکا و حتی طرفداران او نیز قابل چشم پوشی نیست و تصمیمات و حرکات او نیز در بحث انتخابات آمریکا و شرایط موجود در اقتصاد تاثیر خواهد گذاشت.وی افزود: اعتقاد من این است که حتی اگر شرایط ترامپ به گونه ای باشد که برای جایگزینی او در انتخابات نیز تصمیم گیری شود این مساله به نفع ایران و حتی بازار نفت خواهد شد اما ترامپ بتواند در مناظرات انتخاباتی نظر مردم را جلب کند قطعا به ضرر بازار نفت می‌شود.این کارشناس انرژی با تاکید بر اینکه در صورت تحقق این مساله شاهد تاثیرات منفی بیشتر در بازار نفت خواهیم بود، تصریح کرد: در شرایط فعلی نیز بازار نفت شرایط چندان مطلوبی ندارد و خبر مثبت شدن آزمایش کویید ۱۹ ترامپ به بدتر شدن اوضاع نیز دامن زده است.
امینی با بیان اینکه فعلا نمی‌توان به بهبود قیمت‌ها در بازار نفت امید داشت، اظهار کرد: شرایط فعلی تنها مربوط به سیاستهای اوپک و آمریکا نمی‌شود چراکه کرونا در جهان توانسته بسیاری از مراکز تولید، حمل و نقل و گردشگری را متوقف کند که همین مساله تاثیر زیادی بر بازار گذاشته است.
وی افزود: اگر وضعیت کرونا بهبود یابد و بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی به حالت گذشته بازگردد، قطعا شاهد بهبود وضعیت خواهیم بود، قطعا در این مدت اوپک برای بهبود بازار تلاش کرده اما تا تقاضا همچون گذشته نشود نمی‌توان نسبت به بهبود شرایط امید داشت.
این کارشناس حوزه انرژی با اشاره به میزان مصرف بنزین در ایران، گفت: علی رغم افزایش تعداد خودرو در کشور شاهد کاهش مصرف نسبت به سال گذشته هستیم که یکی از عمده ترین دلایل آن شیوع بیماری کرونا است که همین مساله در دنیا نیز حاکم است و تا این شرایط بهبود نیابد نمی‌توان به فکر بازگشت بازار نفت به حالت سابق بود.
