بودجه کل کشور به عنوان یک سند مالی که پشتوانه برنامه های اجرایی دولت را در طی یک سال مشخص می کند، تأثیری مستقیم بر معیشت مردم و عملکرد فعالان اقتصادی دارد و بالتبع تمام امور اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار می دهد.
فریبرز سعیدی کیا :بدیهی است که انتشار لایحه بودجه ٩٨ با انتقاداتی از سوی کارشناسان اقتصادی و برنامه ای مواجه خواهد شد، اما آنچه حائز اهمیت است، تلاش دولت و سازمان برنامه و بودجه برای تطبیق بودجه با شرایط جدید و نیازها و اولویت های کنونی کشور است. از این جهت بودجه نویسی در شرایط فعلی کشور کاری پیچیده و دشوار است که عموماً منتقدین و ناظران از بسیاری از ابعاد و لایه های پیچیده آن بی اطلاع هستند. پیش بینی مقدار فروش نفت، بازاریابی، تخمین قیمت متغیر آن در آینده و نحوه دریافت درآمدهای ارزی ناشی از فروش آن و نیز تأثیر تشدید تحریم ها و پیامدهای آن، از جمله پیچیدگی های بودجه نویسی در شرایط امروز کشورمان است.
با این همه و با توجه به همه دشواری ها و پیچیدگی های تدوین بودجه در شرایط کنونی، بهبود نظام بودجه نویسی، ارتقای سطح کارشناسی ها و نگرش جامع به همه مسایل کشور، انظباط و دقت در تدوین بودجه، شایان توجه و تأمل است. شفافیت در بودجه نویسی، بودجه نویسی بر مبنای عملکرد، تخصیص منابع برای بهبود محیط کسب و کار و اشتغال، از ویژگی های مثبت و قابل توجه در بودجه نویسی و عملکرد سازمان برنامه و بودجه در سال های اخیر است.
علاوه بر شاخص های مذکور، بودجه 98 ویژگی های مهم دیگری نیز دارد. شاید یکی از مهمترین نکات بودجه 98 ، توجه ویژه به یارانه هاست. مدتهاست نحوه تخصیص یارانه ها و حذف اقشار پردرآمد از فهرست یارانه بگیران، مورد توجه همگان است. اما این بار دولت برای حل این مشکل و ایجاد شاخص هایی برای توزیع عادلانه و منطبق با واقعیت های معیشتی مردم گامی جدید و قابل اجرا برداشته و توزیع نقدی را به شکل استانی درآورده است. با توجه به اشراف استان ها نسبت به وضعیت توزیع درآمد، طبیعتاً انتظار می رود در تخصیص بهینه این منابع و بهبود هدفمندی یارانه ها تغییرات مفید و مثبتی حاصل شود ضمن اینکه دولت قیمت بنزین را تغییر نداده است تا اذهان عمومی درگیر این موضوع نشود و از این ناحیه احساس ناامنی اقتصادی و دغدغه های معیشتی نداشته باشند.
این موضوعات در کنار افزایش 20 درصدی حقوق کارمندان و همچنین اجرای «طرح همسان سازی حقوق بازنشستگان»، ویژگی مهم دیگری را برای بودجه 98 رقم زده است که آن، حمایت از معیشت و رفاه عمومی و تحقق عدالت اجتماعی است.
دولت برای انعطاف در پرداخت ها در بخش کشاورزی، رویه جدیدی را مد نظر قرار داده و برای خرید تضمینی محصولات یک ردیف کلی قرار داده است و از وارد شدن در جزییات پرهیز کرده است تا بتواند بر اساس اولویت ها و نیازها زمینه تخصصیص اعتبار برای هر بخش را افزایش دهد. این مسئله برای همه کشاوزان، خصوصاً چایکاران گیلانی نیز حائز اهمیت است؛ زیرا دولت تدبیر و امید همواره در سالیان گذشته اهتمام جدی در پرداخت مطالبات چایکاران داشته است. حال با افزایش یارانه های این بخش و انعطاف پذیری پرداخت ها با این تغییر در بودجه 98، کشاورزان با امید بیشتری به خرید تضمینی برگ سبزچای می نگرند. همچنانکه دولت توانست با خرید گندم از کشاورزان و پرداخت تمام مطالبات آنان، کشور را بعد از چند سال به خودکفایی در تولید گندم رسانده و زمینه را برای صادرات این محصول مهم آماده نماید.
علاوه بر این، دولت برخی هزینه‌ها را کاهش داده و حتی برخی از ردیف‌ها را حذف کرده است و اعتبارات همه دستگاه‌ها لزوما به اندازه 12 درصد در لایحه بودجه افزایش پیدا نکرده است.
استمرار طرح مقابله با فقر مطلق و استمرار طرح تحول سلامت نیز از دیگر ویژگی های مهم بودجه است که باید در شرایط فعلی به آن توجه داشت. همچین توجه به استمرار اجرای طرح توسعه و توازن منطقه ای نیز نکته قابل تأمل در فرآیند تدوین بودجه 98 است که نباید مورد غفلت واقع شود.
رویکردها و عملکرد دولت و سازمان برنامه و بودجه در شرایطی است که منابع درآمدی دولت با محدودیت و چالش های جدی در عرصه داخلی و خارجی مواجه است؛ اما سازمان برنامه و بودجه به گونه ای عمل کرده است که ضمن تبعیت از اصول و قواعد بودجه نویسی و نیز توجه به شرایط و واقعیت های اقتصادی کشور، همچنان به چارچوب ها، اهداف و وعده هایی که به مردم داده است وفادار بماند.
