توسعه ای مناسب است که متوازن باشد یعنی توسعه ای که مبنای آن آمایش سرزمینی باشد و این توسعه منجر به توسعه پایدار شود.
مسیر توسعه استان مازندران با دو مزیت کشاورزی و گردشگری شناخته و از سوی مدیران ارشد استانی سیاستگذاری می شود؛ در این بین اما شرق مازندران برای نیل به اهداف توسعه ای درگیر چالش های متعددی نظیر تنش آبی دشت و نبود برنامه جامع و مدون گردشگری است. کارشناسان با چشمگیر توصیف کردن استعدادها و ظرفیت های موجود معتقدند شرق مازندران در صورت توجه و نگاه ویژه می تواند اهداف توسعه ای استان را جامعه عمل بپوشاند.
شهرستان های نکا، بهشهر و گلوگاه با ظرفیت های متنوع کشاورزی و گردشگری در شرق استان مازندران از استعدادها و ظرفیت های متعدد و متنوعی برخوردارند. البته با توجه به همه این جوانب، شرق مازندران از تنش آبی رنج می برد. با توجه به این مشکلات محیط زیستی و کمبود منابع آبی در شرق استان به نظر می‌رسد که باید الویت بندی نسبت به توسعه گردشگری یا کشاورزی ترسیم شود و یا اینکه مدیریت درست این منابع و سرمایه ها سرلوحه کار قرار گیرد. در این باره نظر کارشناس گردشگری و کشاورزی را مورد نظر قرار دادیم.
یک کارشناس گردشگری و استاد دانشگاه، درباره این سوال که توسعه پایدار با توجه به اولویت های شرق مازندران، گردشگری یا کشاورزی است اظهار کرد: استان مازندران در این خصوص باید به صورت یک کل دیده شود، در گردشگری هر کدام از بخش های غرب و شرقی و مرکزی و شمالی و جنوبی جغرافیایی استان ظرفیت های خاص گردشگری خود را داراست اما غرب به دلیل نزدیکی کوه و دریا بیشتر مورد توجه قرار گرفته است.
محمدرضا اورمزدی در گفت و گو با ایسنا درباره علل پیشرفت گردشگری غرب مازندران گفت: غرب مازندران ویژگی های سرزمینی و خاصی دارد و همین ویژگی ها در کنار این تاسیسات گردشگری متنوع و وجود امکانات تفریحی متنوع و اقلیم خاصش باعث شده که هر ساله پذیرای مهمان های داخلی و خارجی باشد.
اورمزدی راهکارهای پشرفت گردشگری شرق مازندران را اینگونه بیان کرد: صنعت گردشگری بیش از ۸۰ گرایش در دنیا دارد اما آن چیزی که در مازندران اتفاق می افتد باید توامان باشد، مثلا امروزه گردشگری کشاورزی مطرح است و می‌تواند در کل استان به ویژه در مرکز و شرق استان اجرا شود. تعداد فضاهای کشاورزی، تعداد باغ های میوه و تعداد مزارع برنج به علت گستردگی سطح زمین در مرکز مازندران و شرق مازندران می تواند توسعه توامان گردشگری و کشاورزی را به همراه داشته باشد و این ۲ مقوله هیچ منافاتی با هم ندارد.
وی شرق مازندران را دارای فضای بی نظیر در گردشگری مزرعه، طبیعت گردی، گردشگری ورزشی، گردشگری سلامت و پزشکی و به ویژه گردشگری مذهبی با توجه به کریدور غرب به شرق برای زیارت بارگاه امام هشتم شیعیان معرفی کرد و افزود: توسعه گردشگری مذهبی می‌تواند در ابعاد بین المللی در جهان تشیع هم مطرح شود که می‌توان استفاده و برنامه ریزی کرد.
اورمزدی تداوم توسعه گردشگری را ایجاد توازن بین منابع زیرساخت ها و آمایش انسانی عنوان کرد و گفت: توسعه ای مناسب است که متوازن باشد یعنی توسعه ای که مبنای آن آمایش سرزمینی باشد و این توسعه منجر به توسعه پایدار شود یعنی باید در صنعت گردشگری، مسائل زیست محیطی و آمایش سرزمینی، مسائل منابع محیطی و توزیع متوازن جمعیت بر منابع را در نظر بگیریم.
این محقق و مدرس گردشگری دانشگاه با بیان اینکه در مازندران نباید نگاه جزیره ای به گردشگری داشت، اظهار کرد: زیرساخت ها و توانمندی‌های غرب مازندران به سال های گذشته و قبل انقلاب برمی گردد و این سابقه طولانی در جغرافیای غرب مازندران آن را به عنوان نگین گردشگری معرفی کرده است اما شهرهای مرکز و شرق مازندران و حتی ساری می توانند در گردشگری کشاورزی به ویژه گردشگری مزرعه ای معرفی و مطرح شوند.
اما ارسطو عباسیان، دکترای فیزیولوژی گیاهی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری معتقد است: هر ۲ مقوله حائز اهمیت بسیار است؛ در استان مازندران بخش وسیعی از زمین های حاصل خیز در شرق استان قرار دارد و محصولات کشاورزی مهمی مثل دانه های روغنی کلزا، پنبه، آفتابگردان و ده ها گیاه دیگر در آن کشت می شود. ظرفیت های بالای گردشگری شرق مازندران نیز همتای نفت، می تواند درآمدزایی داشته باشد به خصوص که آثار دیدنی و تاریخی بسیاری دارد.
عباسیان در گفت و گو با ایسنا با نقبی به زیرساخت های صنعت گردشگری گفت: گردشگر به جایی می‌رود که همه امکانات در اختیارش باشد، کشور ما به دلیل اعتقاداتی که وجود دارد باعث ایجاد یک سری محدودیت ها برای توریست ها می شود ولی با برنامه ریزی مدیران و مسئولان کشور می توان در بخش گردشگری اشتغال آفرینی و درآمدزایی چشمگیری کرد.
وی با اشاره به زمینه کشاورزی و اهمیت آن افزود: می توان کشاورزی را طوری فعال کرد تا بتوان از فرآورده های دامی و کشاورزی و تمامی پتانسیل ها هم زمان بهره برد اما هر کدام جایگاه خود را دارند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری بر مشارکت بخشی خصوصی تاکید کرد و گفت: در بخش کشاورزی به علت بالارفتن قیمت محصولات و مسئله واردکننده بودن کشور ما در محصولات مهمی نظیر روغن و غلات چالش هایی وجود دارد که رعایت این اصول می تواند در جای خود بر ارزشمند بودن و اهمیت بخش کشاورزی بیافزاید.
عباسیان در پاسخ به این پرسش که دشت شرق مازندران از تنش های آبی در مضیقه است و آیا کشاورزی همچنان می تواند موثر باشد تصریح کرد: مشکل کم آبی از طریق استفاده از ارقام مقاوم، جا به جایی فصل کشت، احداث گلخانه و بسیاری راهکارهای دیگر می توان تا حد زیادی برطرف شود.
اما پس از بررسی کارشناسی موضوعات کشاورزی و گردشگری، از یک دکترای اقتصاد با گرایش سیاست و توسعه پرسیدیم که راهکار بهینه چیست، استاد دانشگاه علم و فناوری مازندران تصریح کرد: اصولا مخالف نگاه تک بعدی به مسائل هستم و راه حل را نیز تک محوری و تک بعدی نمی دانم. در مقوله توسعه اینکه نگاه را به یک سمت ببرید و یک محور را انتخاب کنید خود در تضاد با توسعه است.
مهدی بشارتده سلوطی در گفت و گو با ایسنا، ضمن اشاره به اینکه آنچه منتهی به یک بُعد شود مفهوم رشد پیدا می کند تصریح کرد: توسعه خود همه جوانب را در نظر می گیرد و به یک بعد منتهی نمی شود. بنابراین برای شرق استان با توجه به حوزه صنعتی، کشاورزی و گردشگری، به باور من صنعت قطب توسعه است، کشاورزی محور توسعه و گردشگری بار توسعه شرق مازندران را می تواند به دوش بکشد.
بشارتده درباره ظرفیت های شناخته نشده در بخش های گردشگری و صنعت بیان کرد: ما در حوزه صنایع قابلیت های بسیاری داریم شرکت های ساحلی، بندر امیرآباد، شهرک های صنعتی و همچنین واحدهای فنی و حرفه ای که وجود دارد. قابلیت های صنعتی ما را بیشتر نمود دارد چه در حوزه معدن و چه در حوزه صنعت قابلیت هایی است که هنوز با توجه به شهرک های مستقر در منطقه و بندر امیرآباد، همچنان بلااستفاده مانده است.
وی افزود: در کشاورزی با توجه به ارتفاع ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ متری که در بخش کوهستانی شهرستان واقع شده قابلیت های توسعه گیاهان دارویی بیشتر نمود پیدا می کند و در حوزه دشت، قابلیت کشت محصولات اعم از سیفی جات، گندم، کلزا، برنج و مرکبات وجود دارد که ما از این ظرفیت به خوبی بهرمند نشده ایم.
این پژوهشگر و دکترای اقتصاد با گرایش سیاست و توسعه درباره نگاه سنتی و صنعتی به ظرفیت های مختلف شرق مازندران گفت: صنایع تبدیلی مرتبط با بخش کشاورزی در شرق مازندران مستقر نشده و به نوعی برای کشاورزی ارزش افزوده ایجاد نکرده ایم و نگاهمان بیشتر سنتی بوده تا صنعتی. بنابراین اگر اهمیت این موضوع را درک کنیم می توانیم کشاورزی را به عنوان محور توسعه قرار دهیم.
بشارتده با تاکید بر پیشرفت شفاف گردشگری حوزه شرق مازندران بیان کرد: قابلیت هایی که در حوزه گردشگری نظیر ابنیه های تاریخی، بوم گردی، حوزه روستایی، آیین و رسومی که در روستا به مناسبت محصولات یا بحث جشن برداشت محصولاتبرگزار می شود، معرفی صنایع دستی و همه این ها در کنار همدیگر می توانند افق روشنی را در شرق مازندران رقم بزنند که متاسفانه تا الان از این ظرفیت غافل بودیم و بهرمند نشدیم.
