صاحبنظران که پیشتر نسبت به آسیب های چند بُعدی کشت دوم برنج هشدارهای لازم را ارائه کرده بودند، شرایط مطلوب آب و هوای تابستان امسال به همراه وجود رطوبت کافی زمینه ای شد که شاهد طغیان بیش از اندازه آفت کرم ساقه خوار در اراضی شالیزاری بابل نسبت به سال گذشته باشیم.
به گزارش اقتصاد گستر شمال شرایط آب هوای تابستان امسال به گونه ای رقم خورد که شالیکاران شهرستان بابل نسبت به سال گذشته رغبت بیشتری از خود نشان دادند تا زمین های شالیزاری خود را زیر کشت دوم برنج ببرند.
بابلی ها که در سال زراعی جدید حدود سه هزار و ۵۰۰ هکتار بیشتر از سال گذشته اراضی خود را زیر کشت دوم برنج بردند از طغیان فراگیر کرم ساقه خوار در اراضی شالیزاری این شهرستان بسیار گله مند هستند.
خسارت این آفت ها به برخی از اراضی شالیزاری بابل در حدی است که تولید کنندگان نه تنها سودی از کشت دوم برنج نخواهند برد بلکه از جیب خود هم باید مایه بگذارند.
کارشناسان در سالهای اخیر هشدارهای لازم در خصوص آسیب های کشت دوم برنج را اعلام کرده بودند که کشاورزان با انجام این کار نه تنها رونق اقتصادی برای آنها ایجاد نخواهد شد بلکه در کوتاه و بلند مدت آسیب های جدی به خاک، سفره های آب زیر زمینی و مهم تر از همه اقتصاد تولید کننده وارد خواهد کرد.
مبارزه ناقص با کرم ساقه خوار و دیگر آفات برنج در کشت اول سبب شد که همه آنها در کشت دوم دست به طغیانی غیر قابل کنترل بزنند.
کرم ساقه خوار که در کشت اول ۲ مرحله یا به عبارتی دو نسل به برنج حمله می کنند، شرایط آب و هوای تابستان امسال سبب شد که این طغیان در نسل سوم با شدت بیشتری انجام شود.
صاحبنظران به خاطر آسیب جدی به آب های سفره های زیرزمینی و احتمال خطر فرونشست چاههای کشاورزی و اراضی مازندران، خواستار توقف کشت دوم برنج و به جای آن کشت پاییزه که انواع سبزیجات و صیفی جات را برای کاشت پیشنهاد دادند، که این کار درآمد بیشتری نسبت به کشت دوم برنج خواهد داشت.
کارشناسان چالش های کشت دوم برنج را چند بعدی اعلام کردند که تخریب مواد آلی خاک و میکروب های مفید و موجود زنده در خاک و استفاده بیش از اندازه انواع سموم برای مبارزه با طغیان پیاپی کرم های ساقه خوار بعد از کشت اول، از جمله معضل جدی کشت دوم برنج نام بردند که در زمین های شالیزاری جولان می دهند.
مدیر مطالعات پایه منابع آب شرکت آب منطقه‌ای مازندران هم پیشتر اعلام کرده بود کسری ۱۶۶ میلیون متر مکعبی آب سفره‌های زیرزمینی مازندران معادل کل ظرفیت سد ۱۶۲.۵ میلیون مترمکعبی شهید رجایی ساری به اضافه سد خاکی شیاده بابل است. یعنی به اندازه ظرفیت ذخیره بزرگترین سد استان و یک سد خاکی از منابع زیرزمینی مازندران کاسته شده است.
با در نظر گرفتن همه این شرایط کارشناسان کشت دوم برنج را تحت هیچ شرایطی توصیه نمی کنند و از کشاورزان خواسته بودند کشت های جایگزین را در دستور کار خود قرار دهند.
حمله ای دور از انتظار
در این پیوند یک کشاورز بابلی در گفت گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: در سالهای گذشته همزمان با کشت دوم برنج طغیان کرم ساقه خوار و آفت های دیگر به سراغ ساقه های برنج می آمدند اما به شدت امسال نبود.
محمد قلی مهدی زاده بیان داشت: تا کنون همزمان با آغاز کشت دوم برنج در چند مرحله سم پاشی انجام شد اما موفق نشدیم جلوی طغیان کرم ساقه خوار و آفت های دیگر را بگیرم.
وی با بیان این مطلب که برای کشت دوم برنج در سطح یک هکتار هزینه آن به مراتب بیشتر از کشت اول خواهد بود، اظهار کرد: برای سال زراعی آینده تحت هیچ شرایطی کشت دوم برنج انجام نخواهم داد.
مهدی زاده افزود: اگر شدت طغیان کرم ساقه خوار بر همین روند فعلی باشد دیگر هزینه ای برای مبارزه با آفت ها نخواهم کرد و بی خیال محصول آن می شوم.
این کشاورز بابلی گفت: همه این تلاش ها به خاطر گره گشایی اقتصاد خانواده است اما تولیدی که نه تنها برای من آورده اقتصادی ندارد زیان دهی دارد تداوم آن تحت هیچ شرایطی به صلاح کشاورز نیست.
مهدی زاده با اشاره به این مطلب که شرایط آب و هوایی امسال به گونه ای بود که برای بار اول کشت دوم برنج را انجام دادم، گفت: شالیکاران از این نکته مهم غافل بودند که این شرایط مطلوب آب هوایی به گونه ای بود که زمینه طغیان کرم ساقه خوار و آفتهای دیگر را فراهم کرد.
این کشاورز بابلی تصریح کرد: هدف از کشت دوم برنج کسب درآمد است و اگر قرار باشد با هزینه های زیاد برای تولید این محصول از جیب مایه بگذاریم تولید مجدد آن صرفه اقتصادی ندارد.
گرما و رصوبت زمینه طغیان
کارشناس کشاورزی در گفت گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: شرایط آب و هوایی و رطوبت مناسب سبب شد کرم ساقه خوار و دیگر آفت ها در سال جاری به مراتب بیشتر از پارسال طغیان کنند.
محمود صالحی گفت: با توجه به این که آفت نسل اول و دوم برای کشت نخست برنج آسیب های زیادی وارد نمی کنند کشاورزان به طور کامل آنها را از بین نمی برند.
وی با اشاره به این که همزمان با کشت دوم برنج نسل سوم کرم ساقه خوار با شتاب بیشتری فعالیت خواهند کرد، اظهار کرد: اگر کشاورز در کشت اول برنج با رعایت نکات فنی با این آفت ها مبارزه می کرد در کشت دوم این آفت ها به این درجه ازطغیان نمی رسیدند.
صالحی ادامه داد: برای مبارزه با آفت های برنج روش های مختلفی اعمال خواهد شد که این امر از خزانه گیری برنج در اراضی شالیزاری آغاز خواهد شد.
این کارشناس با بیان این مطلب که با توجه به حجم انبوه کرم ساقه خوار این آفت ها در داخل زمین زمستان گذرانی خواهند کرد، گفت: با آغاز فصل گرمای بهار این کرم ها به مرور به پروانه تبدل خواهند شد.
صالحی گفت: شالیکاران بعد از برداشت کشت دوم برنج به طور حتمی زمین خود را شخم و شیار کنند چون با این اقدام کرم ها از داخل ساقه ها خارج و در زیر خاک دفن و از بین خواهند رفت.
وی گفت: در اطراف خزانه های کشت مجدد در هر ۱۰ متر یک عدد تله فرمونی با هدف ردیابی و کاهش احتمال جفتگیری نصب شود.
صالحی با اشاره به این که بازدیدهای متوالی از مزرعه برنج و حذف پنجه‌های آلوده به ساقه‌خوار می‌توان از افزایش شدت آلودگی بوته‌ها بکاهد، اظهار کرد: در این مرحله گیاه میزبان قادر خواهد بود با ترمیم و جبران پنجه‌هایی از دست رفته و در نتیجه از کاهش عملکرد محصول در مرحله بعد جلوگیری نماید.
این کارشناس تصریح کرد: بعد از برداشت کشت اول برنج کاشت سبزی، انواع علوفه ها مورد تاکید و سفارش است که این امر نه تنها آسیبی به اراضی شالیزاری وارد نخواهد کرد بلکه تولید محصول آن در سال زراعی آینده افزایش خواهد داد.
