رئیس پژوهشکده گیلانشناسی دانشگاه گیلان بیان کرد: مرکز اسناد جنبش جنگل با هدف جمع آوری و متمرکز کردن اسناد جنبش جنگل به جهت سهولت دسترسی محققان در این پژوهشکده دایر شده است.
سید هاشم موسوی روز جمعه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: طرح اسناد جنبش جنگل در دو فازاسناد داخلی و اسناد کشورهایی که به گونه ای با جنبش جنگل ارتباط داشته ، به اجرا درآمده است .
وی اظهار داشت : در زمان حاضر بالغ بر 20 هزار برگ سند مربوط به جنبش جنگل و حوادث سیاسی، تاریخی و فرهنگی گیلان در پژوهشکده گیلانشناسی گردآوری شده و هنوز بخش کوچکی از اسناد کشورهای روسیه ، ترکیه و آذربایجان به این مرکز منتقل نشده است .
وی اضافه کرد: اسناد یادشده مربوط به سال های 1287 تا 1300خورشیدی – در حقیقت دوره فروغ جنبش جنگل – است .
موسوی بیان کرد: اهمیت جنبش جنگل در تاریخ معاصر کشور و همچنین تاثیر آن بر تحولات سیاسی، فکری و فرهنگی گیلان موجب شده تا با حمایت رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی گیلان در سال 96 خورشیدی طرحی تحت عنوان ‘ ایجاد آرشیو جنبش جنگل ‘ با دانشگاه گیلان منعقد شود .
وی ادامه داد: بررسی و بازنگری جنبش جنگل بر پایه اسناد جمع آوری شده، ایجاد روابط پایدار با سایر مراکز اسنادی داخلی و خارجی ، ایجاد بستر مناسب برای جمع آوری آرشیوهای شخصی و ایجاد مرکز آرشیوی جنبش جنگل در پژوهشکده گیلانشناسی دانشگاه گیلان از اهداف ایجاد مرکز اسناد جنبش جنگل است.
بر اساس داده های تاریخی میرزا یونس، فرزند میرزا بزرگ که بعدها مشهور به میرزاکوچک خان جنگلی شد، در سال 1298 هجری قمری در محله استاد سرای رشت و در خانواده ای مذهبی چشم به جهان گشود و تحصیلات مقدماتی را در رشت در مدرسه علمیه حاج حسن (صالح آباد) گذراند.
بعد از چندی در جرگه طلاب مدرسه جامع وارد شد که از لحاظ تعلیمات دینی در سطحی بالاتر قرار داشت.
میرزاکوچک خان در خلال تحصیل مقدمات فقه و اصول در مخالفت با ناروایی ها بی پروا بود به همین سبب احترام سایر طلاب را به خود جلب کرد؛ میرزا کوچک خان پس چندین سال مبارزه با استعمار خارجی و استبداد داخلی و جنگ و گریز، با تعداد اندکی از یارانش برای جمع آوری قوا به طرف خلخال حرکت کرد که در کوه های تالش در برف و بوران اسیر گشت و جانش را از دست داد .
با شهادت وی در روز دوشنبه یازدهم آذر 1300 هجری خورشیدی (سوم ربیع الثانی 1340 ق) نهضت جنگل به نقطه پایان خود رسید. جسد کوچک خان در گیلوان با مراقبت احترام آمیز آقا سید نصرالله گیلوانی به خاک سپرده شد اما اندکی بعد جسد کوچک خان به دست افراد سالار شجاع برادر سردار مقتدر طالشی افتاد؛ یکی از آنان سرش را جدا کرد و به نشانه پایان روزگار او به تهران منتقل و به سردار سپه ارائه کرد، در نهایت سرش در گورستان حسن آباد تهران در نقطه نامعلومی دفن که بعداً از جانب یاران جنگلی محل دفن شناسایی شد، چند سال پس از این واقعه که گورستان حسن آباد شبانه زیر و رو می شد تا مؤسسات آتش نشانی در آنجا مستقر شود، سر کوچک خان به وسیله آزادیخواهان که در لباس کارگران شب درآمده بودند، ربوده شد و به وسیله میرزاخان سیگارودی به رشت انتقال یافت و در اختیار کربلایی کاس آقا (حسام) معروف به خیاط که از وفاداران به آزادی بود، قرار گرفت که در جلسه ای شبانه مورد شناسایی و تأیید یاران جنگلی حاضر قرار گرفت، سپس در ایوان مرقد سلیمان داراب رشت به امانت سپرده شد.
در سال 1321 خورشیدی جسد کوچک خان نیز بنا به وصیتی که کرده بود؛ پس از تحصیل فتوا از مجتهدان زمان از گیلوان به رشت انتقال یافت و بر زیر تپه ای مقابل بقعه سلیمان داراب به خاک سپرده شد.
