بانک‌ها به‌طور متوسط در آبان۹۶، به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال تراکنش خرید ۱۱۸.۹۱ ریال کارمزد پرداختند که با در نظر گرفتن نرخ اجاره هر دستگاه کارت‌خوان ۲۸۵.۵۸ ریال به ازای ۱۰۰ هزار ریال تراکنش هزینه کردند.
بخش عمده کارمزدهای شبکه پرداخت به عهده بانک‌های پذیرنده و صادرکننده است ازاین‌رو یکی از مهم‌ترین چالش بانک‌ها، حفظ تعادل بین رسوب ناشی از جذب وجوه تراکنش‌ها و کارمزدهای پرداختی به شبکه پرداخت است.
کارمزد تراکنش‌های خرید به‌طور مستقیم بر عهده بانک‌های پذیرنده است و بانک‌های پذیرنده به‌غیراز هزینه کارمزدی که به ازای هر تراکنش پرداخت می‌کنند، مبلغی نیز به ازای اجاره‌بها و پشتیبانی هر دستگاه کارت‌خوان به شرکت‌های ارائه کننده خدمات پرداخت (PSP) می‌پردازند که هزینه پرداختی هر بانک به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال تراکنش خرید را افزایش می‌دهد که در این گزارش به بررسی این موضوع می‌پردازیم.
بانک توسعه صادرات کمترین و بانک خاورمیانه بیشترین کارمزد را به ازای هر ۱۰ هزار تومان تراکنش پرداختند
بر اساس آمار شرکت شاپرک، در آبان ماه ۹۶ به‌طور متوسط بانک‌های پذیرنده با ۵.۴۸ درصد رشد مثبت نسبت به ماه گذشته (مهرماه) میزان ۱۱۸.۹۱ ریال از هر صد هزار ریال مبلغ جذب‌شده را به‌عنوان کارمزد پرداخت کرده‌اند. در میان بانک‌های پذیرنده همچنین بانک توسعه صادرات با ۲.۴۰ درصد رشد منفی نسبت به ماه گذشته کمترین یعنی مبلغ ۳۳.۴۵ ریال از هر صد هزار ریال مبالغ جذب‌شده را به‌عنوان کارمزد پرداخت کرده و بانک خاورمیانه با ۶.۸۸ درصد رشد مثبت نسبت به ماه گذشته با مبلغ ۲۸۳.۱۷ ریال بیشترین کارمزد را به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال مبلغ جذب‌شده پرداخت کرده است.
بانک‌هایی که کارمزد کمتری پرداخته‌اند از متوسط مبلغ تراکنش بالاتری برخوردار بودند
بر اساس این گزارش، با توجه به این‌که عامل مؤثر در پرداخت کارمزد تراکنش‌ها خرید به تعداد تراکنش‌ها و همچنین بازه مبلغی تراکنش‌ها وابسته است به نظر می‌رسد بانک‌هایی که نسبت کمتر کارمزد به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال تراکنش داشته‌اند، متوسط مبلغی بالاتری به ازای هر تراکنش نسبت به سایر بانک‌ها را تجربه کرده‌اند یا به عبارتی مبلغ تراکنش بیشتری به ازای تعداد تراکنش‌های مشابه با سایر بانک‌ها، از پذیرندگان خود دریافت کرده‌اند.
مبلغ کارمزد پرداختی بانک‌های پذیرنده به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال تراکنش خرید (مهر و آبان ۹۶)
بانک خاورمیانه ۸.۴۷ برابر بانک توسعه صادرات کارمزد در هر ۱۰ هزار تومان تراکنش پرداخت کرده است
به استناد جدول فوق، اختلاف متوسط کارمزد پرداختی بین بانک‌ها با کمترین و بیشترین متوسط، ۸.۴۷ برابر است بدین معنا که بانک خاورمیانه به نسبت هر ۱۰۰ هزار ریال مبلغ تراکنش خرید جذب‌شده ۸.۴۷ برابر بانک توسعه صادرات کارمزد پرداخت کرده است.
بانک سینا ۱۱ رتبه تنزل کرد
بر اساس این جدول بانک‌های توسعه صادرات، صنعت و معدن و قوامین در فرآیند بازاریابی و نصب ابزار برای صاحبان حساب در آبان ماه موفق‌تر کرده و متوسط مبلغ هر تراکنش در این بانک به نسبت بانک‌های دیگر در قبال تعداد تراکنش یکسان بالاتر بوده است. همچنین بانک سینا که در مهرماه در مکان سوم کمترین متوسط این شاخص قرار داشت با افزایش مبلغ کارمزد خود در آبان ماه با ۱۱ رتبه تنزل رتبه چهاردهم را به خود اختصاص داده است.
کارمزد پرداختی هر بانک به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال تراکنش خرید از ابزار کارت‌خوان فروشگاهی با احتساب هزینه اجاره‌بها
کارمزد پرداختی درازای تراکنش‌های خرید تنها هزینه‌ای نیست که بانک پذیرنده متقبل می‌شود زیرا درازای نصب هر ابزار کارت‌خوان فروشگاهی نیز مبلغی به‌عنوان اجاره‌بها و پشتیبانی باید به شرکت‌های ارائه کننده خرمات پرداخت (PSP) پرداخت کند در جدول زیر متوسط مبلغ ۳۰۰ هزار ریال به‌عنوان میانگین اجاره‌بهای هر کارت‌خوان در نظر گرفته و محاسبات بر این اساس انجام‌شده است و هزینه پرداختی بانک‌ها به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال مبلغ پذیرش‌شده با در نظر گرفتن مبلغ اجاره‌بها هر کارت‌خوان انجام‌شده است.
مبلغ کارمزد پرداختی بانک‌های پذیرنده به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال تراکنش خرید از ابزار کارت‌خوان فروشگاهی با احتساب هزینه اجاره‌بها
افزایش ۴.۱۴ درصد هزینه بانک‌های به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال تراکنش
بر اساس این جدول به‌طور متوسط کل بانک‌ها با احتساب هزینه اجاره‌بهای ابزار کارت‌خوان به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال تراکنش ۲۸۵.۵۸ ریال در آبان ماه هزینه کرده‌اند که نسبت به ماه گذشته ۴.۱۴ درصد افزایش نرخ رشد داشته‌اند.
بر اساس این گزارش بانک توسعه صادرات در آبان ماه با پرداخت ۹۶.۴۶ ریال هزینه (کارمزد + اجاره‌بها)، بانک قوامین با پرداخت ۱۵۷ ریال هزینه (کارمزد + اجاره‌بها) کمترین هزینه را به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال تراکنش خریده پرداخت‌اند و بانک حکمت ایرانیان ۷۳۹.۰۵ ریال هزینه (کارمزد + اجاره‌بها) و بانک پارسیان با ۷۰۱.۱۸ ریال بیشترین هزینه را به ازای جذب هر ۱۰ هزار تومان تراکنش خرید پذیرش‌شده، هزینه کرده‌اند.
همچنین در بر اساس این آمار بانک سینا که در مهرماه در این شاخص در رتبه دوم کمترین هزینه به ازای جذب هر ۱۰ هزار تراکنش قرار داشت در آبان ماه در شاخص فوق با ۸ رتبه تنزل در جایگاه دهم ایستاده است.
مهم‌ترین نتیجه‌ای که می‌شود از این جدول به دست آورد اهمیت مبلغ اجاره‌بهای ابزار کارت‌خوان فروشگاهی در اقتصادی بودن صنعت پرداخت برای شبکه بانکی است ازاین‌رو باید جمع این هزینه نسبت به رسوبی که بانک از موجودی پذیرندگان به دست می‌آورد، توجیه‌پذیر باشد. درصورتی‌که بانک موفق به جذب رسوبی بیشتر از این مبلغ به ازای هر ۱۰۰ هزار ریال نشود، کاربرد ابزار کارت‌خوان فروشگاهی مقرون‌به‌صرفه نبوده است. انتخاب پذیرندگان اثربخش که از گردش کافی موجودی جهت تأمین رسوب موردنظر بانک در نحوه بازاریابی بانک‌ها و شرکت‌های پرداخت در این فرآیند بسیار تأثیرگذار است.
