کارگروه دولتی چطور میتواند کیفیت خودروهای داخلی را بهبود بخشد؟ با موعظه؟ صدور بخش نامه و دستورالعمل؟
غلامرضا مصدق
در پی بیانات رهبری در انتقاد از وضعیت نامطلوب شاخصهای اقتصادی و کیفیت برخی محصولات تولید داخلی، رئیس جمهور به معاون اول دستور داد با تشکیل کار گروهی نقشه ارتقای تولید داخلی را تدوین و عملیاتی کند ! به نظر می رسد که قاطبه مسئولان ما به این یقین رسیده اند که ما ملتی کاملاً متفاوت با تمام دنیا هستیم و برای حل مشکلاتمان باید حتماً از راه حلهای انحصاری که اختراع خودمان است استفاده کنیم. به دلیل همین وجه تمایز خود ساخته و خود ویرانگر، اصولاً هیچ تجربه موفق بشری به کار ما نمی آید و باید بی وقفه چرخ اختراع شده در ۵٫۰۰۰ سال قبل را بارها و بارها از نو اختراع کنیم.برای پرهیز از کلی گوئی، مصداقی به مورد خاص کیفیت نازل خودروهای تولید داخل که در بیانات رهبری پررنگ بود میپرازیم. هیچگاه دیده و شنیده نشده که دولتی برای ارتقای کیفیت خودروی تولیدی آن کشور کارگروه تشکیل دهد. کارگروه دولتی چطور میتواند کیفیت خودروهای داخلی را بهبود بخشد؟ با موعظه؟ صدور بخش نامه و دستورالعمل؟ مجازات خودرو سازان متخلف؟ نظارت شبانه روزی بر پروسه تولید؟ آیا دلایل کیفیت نازل خودرو چنان پیچیده و نامشخص هستند که نخبگان عضو کارگروه می بایست با بررسی و مطالعات عمیق، آنها را کشف کنند؟ یا اینکه مرغ پخته هم دلایل آنرا میداند؟ با فرض اینکه کارگروه بعد از بررسیهای همه جانبه ۱۰۰٪دلایل و موانع ارتقای کیفی خودروهای تولید داخل را کشف کند، آیا اختیار لازم برای رفع موانع را خواهد داشت؟ صنعت خودروسازی ما از یک مشکل بنیادین رنج میبرد، بطوریکه تمام مشکلات دیگر این صنعت به نوعی ذیل همین یک مشکل تعریف میشوند، آن مشکل، فقدان فضای رقابتی در این عرصه است. وقتی که، واردات خودرو یا ممنوع است و یا تعرفه واردات خودرو در دوران آزادی واردات با مخلفاتش بیش از ۱۲۰٪است.
(بالاترین نرخ تعرفه بر واردات خودرو در تاریخ بشریت)، میلیونها متقاضی پیش خرید خودرو مترصد باز شدن چند دقیقه ای سایت پیش فروش خودرو سازان برای ثبت نام هستند، فاصله قیمت خرید از کارخانه نسبت به بازار آزاد چند ده میلیون تومان است، خودرو قبل از اینکه وسیله ای برای حمل و نقل باشد، ابزاری برای حفظ ارزش سرمایه باشد، در اینصورت اگر خودرو بی کیفیت و گران به دست مردم نرسد باید به همه قوانین علمی و تجارب موفق بشری به دیده شک و تردید نگاه کرد.
تا سیاستها در این صنعت برای ایجاد فضای رقابتی دستخوش تغییرات بنیادین نشوند تشکیل هزار کارگروه هم اگر وضع را بدتر نکند کاری از پیش نمیبرند. در اقتصادی که روز به روز بسته تر، دولتی تر، رانتی تر و لاغرتر میشود، انتظار بهبود کیفیت و قیمت مناسب سرابی بیش نیست. کسی که گندم بکارد خود به خود کاه هم بدست می آورد. اگر فضا رقابتی شود به طور طبیعی بقیه مشکلات هم رفع خواهند شد، همانطور که در همه کشورهای موفق خودروساز چنین شده است. عکس آن هم در کشورهای کمونیستی سابق اتفاق افتاد که صنعت خودرو سازی آنها در فضای غیر رقابتی به شکست منجر شد.
در چشم انداز فعلی اقتصاد ایران، ایجاد فضای رقابتی رویائی دست نیافتنی است. رقابتی کردن فضای تولید مستلزم اتخاذ تصمیمات سخت و دردناک توسط سطوح بالای تصمیم گیری است که فعلاً آمادگی لازم برای انجام آن وجود ندارد، بنابراین خودروسازان داخلی حتی با تشکیل صد کارگروه فارغ از مواجهه با چالشهای سخت و نفس گیر فضای رقابتی میتوانند خودرو های بی کیفیت را به چند برابر قیمت جهانی با پیش فروش در نوبت های تحویل چند ساله همچنان به خلق الله قالب کنند.بنابراین خطاب به آندسته از مردم و یا مسئولانی که به بررسی و تصمیمات نتایج این قبیل کارگروه های نمایشی و تکراری دل بسته اند باید گفت این امام زاده ای که بدان دخیل بسته اید اگر کورتان نکند شفا نخواهد بخشید!