روند صعودی بازار در میان‌مدت و بلندمدت ادامه دارد و توجه پول و نقدینگی به سمت سهم‌های بزرگ و صنایع مادر بیشتر شده است.
امین بیگانی* بورس اوراق بهادار تهران در هفته گذشته شاهد اتفاقات مهم و متنوعی بود، رکوردشکنی‌ها ادامه داشت، اما در هفته گذشته مهم‌ترین خبر برای بازار بورس دستور رهبری برای آزادسازی سهام عدالت بود، این اتفاق می‌تواند نکات مثبت و منفی برای بازار سرمایه کشور به همراه داشته باشد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
بورس تهران در هفته منتهی به ۱۲ اردیبهشت ۹۹ با رشد بیش از ۱۳۶۱۹۱ واحدی خود را به محدوده ۸۷۸۰۹۳ واحد رساند، رکورد بیشترین رشد مقداری و درصدی در هفته گذشته شکسته شد و مقدار درصد رشد شاخص در یک هفته به عدد ۳۶/۱۸ درصد رسید. شاخص هم‌وزن نیز با رشد بیش از ۳۳۶۱۱ واحد، برابر با ۳۳/۱۳ درصد، توانست در محدوده ۲۸۵۶۶۷ واحد بایستد. در هفته‌های گذشته به ورود نقدینگی به سهم‌های بزرگ بازار و رشد بیشتر شاخص کل اشاره شد که این هفته با اختلاف پنج درصدی در مقدار رشد، خود را عیان‌تر کرد. البته رشد لجام‌گسیخته شاخص کل در این روزها بیشتر برعهده چند سهم محدود است و حدوداً ۱۵ سهم بیشترین تاثیر را در رشد عددی شاخص کل برعهده دارند. فرمول عددی حرکت شاخص کل به نظر نیاز به بازبینی و اصلاح داشته باشد.
ارزش معاملات،۶ هفته ۹۹ بالاتر از کل سال ۹۸
رشد ارزش معاملات در کنار ورود نقدینگی شدید به بازار بورس کشور ادامه دارد. در هفته گذشته به تکرار روزهای یک میلیارد دلاری اشاره کردم و عنوان شد که به مرور بازار به این اعداد و بالاتر از آن عادت خواهد کرد، اتفاقی که این هفته چندین بار شاهد آن بودیم. میانگین ارزش معاملات روزانه نسبت به هفته گذشته با رشد عدد عالی دو هزار میلیارد تومانی مواجه بود و بالای عدد ۱۳ هزار میلیارد تومان ایستاد. این هفته نیز رکورد بالاترین ارزش معاملات روزانه شکسته شد به طوری که ارزش معاملات یکشنبه برابر با هفتم اردیبهشت به بالای ۱۸۳۰۰ میلیارد تومان رسید که در نوع خود عدد بسیار بالایی بود. خون در رگ‌های بازار جاریست و شادابی آن را تضمین کرده است. به طوری که ورود نقدینگی طی این مدت از اول سال ۹۹ به بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده است و این در حالی است که کل ورود نقدینگی در سال ۹۸ برابر با ۳۱ هزار میلیارد تومان بوده است و می‌توان گفت در هفته پیش‌رو، یعنی در کمتر از شش هفته، شاهد شکست رکورد ورود نقدینگی کل سال ۹۸ خواهیم بود.
آزادسازی سهام عدالت، چاقویی دو لبه
با ابلاغیه سه‌بندی رهبری مبنی بر آزادسازی سهام عدالت فصل جدیدی در بازار سرمایه کشور آغاز شد. تغییر نگرش حاکمیت نسبت به بازار بورس، بازاری که قبلاً کمتر به آن توجه می‌شد، نکته مثبت مهمی است که نمی‌توان به راحتی از کنار آن گذشت. به رسمیت شناخته شدن مالکیت سهام به عنوان یک اصل در اقتصاد ایران می‌تواند بازار سرمایه کشور را به مرور به اصلی‌ترین رکن بازارهای مالی کشور تبدیل کند. حضور بیش از ۴۵ میلیون سهامدار سهام عدالت می‌تواند به همه‌گیری و فرهنگ‌سازی سرمایه‌گذاری درست در بازار بورس کشور، کمک بزرگی کند. ایجاد بستر فرهنگ‌سازی و آموزش و آگاهی‌بخشی از جمله مواردی است که سازمان بورس برای آن باید هر چه زودتر برنامه‌های مشخص و ادامه‌داری را تدوین نماید. این‌ها از جمله نکات مثبتی است که با آزادسازی سهام عدالت می‌تواند برای بازار بورس رقم بخورد.
بر اساس آمار ارزش سبد دارایی سهام عدالت کل کشور برابر با ۳۶۰ هزار میلیارد تومان است که حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان این عدد شامل سهام فعال در بازار سرمایه است. حقیقتاً عدد بزرگی است و نگرانی‌هایی از بابت آزادسازی این عدد در بازار وجود دارد. البته به نظر می‌رسد با تفویض ایجاد قوانین برای آزادسازی سهام عدالت به شورای‌عالی بورس باید امیدوار باشیم که قوانین درستی برای آزادسازی آن مدنظر قرار بگیرد. طبیعتاً ممکن است عده زیادی قصد فروش و استفاده از پول آن را داشته باشند که می‌تواند به بازار فشارفروشی وارد کند اما فعلاً تا آن زمان فاصله زیادی داریم. حداقل یک فاصله دو ماهه تا ثبت سهام عدالت در سبد اشخاص به صورت شخصی فاصله زمانی داریم، موردی که در سایت سهام عدالت به آن اشاره شده است.
پیشنهاد می‌شود با استفاده از وسایل ارتباطی و آگاهی‌بخشی ؛ فرهنگ سهامداری و شناخت بازار برای آحاد مردم در جهت سرمایه‌گذاری بلندمدت نهادینه شود. ایجاد وقفه‌های زمانی برای فروش سهام عدالت به صورت پله‌ای نیز می‌تواند کمک کند تا بار زیادی به بازار وارد نشود. حقیقت این است که هم‌اکنون کل شناور بازار عددی حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان است. ورود کامل سهام عدالت در حالی که بسترهای لازم برای پذیرش آن آماده نشده است مانند ریختن تمام آب یک پارچ در یک لیوان کوچک است که عملا ظرفیت آن را ندارد. پس نیاز است تا مسوولان با شناخت ضعف‌های موجود در بستر بازار و زیرساخت‌های سیستم‌ها، برای رفع آنها برنامه‌ای عاجل تدوین و اجرا کنند.
برترین‌ها
در این هفته بازار شاهد ورود بیش از ۷۱۰۰ میلیارد تومان نقدینگی توسط کدهای حقیقی به بازار بودیم، این به معنی خرید این مقدار از نقدینگی توسط کدهای حقیقی از کدهای حقوقی در بازار است. در هفته‌ای که گذشت چهار صنعت محصولات شیمیایی، سرمایه‌گذاری‌ها، فلزات اساسی و بانک بیشترین ارزش معاملات را از آن خود کردند و پنج سهم شگویا، رانفور، دماوند، پترول و خگستر بیشترین ارزش معاملات را طی هفته گذشته ثبت کردند. سه سهم وبهمن، ولصنم، خبهمن به ترتیب حدودا با ۵۰، ۴۴، ۳۵ درصد بیشترین رشد و سه سهم بالبر، دحاوی، پسهند به ترتیب حدودا با ۱۰،۹، ۸ درصد بیشترین کاهش را در قیمت پایانی تجربه کردند.
در هفته پیش‌رو
در این هفته بازار با توجه به ادامه ورود نقدینگی به بازار، توجه جامعه و دولت به بورس، مسیر صعودی خود را ادامه خواهد داد. رکود در بازارهای موازی بیشتر شده و عده زیادی در حال فروش طلا، دلار و مسکن برای ورود به بازار سرمایه هستند. این اتفاق می‌تواند فروش‌ها در بازارهای موازی را افزایش دهد. این هجوم نقدینگی و تب تند جامعه برای ورود به بازار سرمایه هم خوشحال‌کننده و هم نگران‌کننده است. بارها پیشنهاد شده است که کلاس‌های آموزش رایگان برای آشنایی جامعه با صندوق‌های سهامداری و سبدگردان‌های قانونی و ایجاد بستر فرهنگی آن برای مردم ایجاد شود.
رفتار شرکت‌های حقوقی بزرگ نیز در بازار نیاز به اصلاح دارد، همین حقوقی‌ها قبلا در بازارهای منفی و متعادل شدیدا فروشنده بودند ولی حالا به نقدشوندگی بازار کمک نمی‌کنند، انگار یادشان رفته که باید در روزهای مثبت فروش داشته باشند تا در روزهای منفی دوباره خرید بزنند. انتظار است که حقوقی‌های بزرگ به روان شدن معاملات و استفاده از این فرصت برای جذب نقدینگی برای سرمایه‌گذاری در طرح‌های توسعه جدید اقدام کنند.
روند صعودی بازار در میان‌مدت و بلندمدت ادامه دارد و توجه پول و نقدینگی به سمت سهم‌های بزرگ و صنایع مادر بیشتر شده است. گروه‌های پالایشی، پتروشیمی، معدنی، فلزی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری مقصد این روزهای پول‌های بزرگ است. صنایعی که هنوز می‌توان افراد را به دید سهامداری توصیه به سرمایه‌گذاری در آنها کرد. فرصت بزرگی برای اقتصاد و بازار مالی کشور فراهم شده است، امیدوارم که مسوولان سازمان و شورای‌عالی بورس با برنامه‌ریزی درست، این سیل نقدینگی را به سمت افزایش سرمایه شرکت‌ها برای ایجاد طرح‌های توسعه بزرگ سوق دهند تا علاوه بر سوددهی در جهت افزایش تولید کشور و ایجاد شغل قدم برداشته شود. و در پایان بخشی از کتاب «چگونه در بورس دو میلیون دلار به دست آوردم» نوشته نیکلاس دارواس(توصیه به خواندن کامل کتاب دارم) را با شما به اشتراک می‌گذارم:
«حقیقت این بود که هرچقدر جیب من گشادتر شده بود به همان میزان از عقل و درایتم کاسته شده بود. بیش از حد اعتماد به نفس داشتم و به همین دلیل برای انجام خطرناک‌ترین کاری که یک نفر می‌تواند در بازار بورس انجام دهد آماده شدم. بازار همواره آماده است تا به معامله‌گران فراموشکاری که قدرت او را نادیده می‌گیرند، درس‌های تلخی بدهد.»
* کارشناس بازار سرمایه
