دعوای آماری

سیدجلال ساداتیان*  در نهایت هم ظرف سه هفته جلوی توسعه ویروس گرفته شد. اما اینکه آیا بازی سیاسی پشت این ماجرا وجود داشته یا نه حداقل اکنون قابل اثبات نیست. برخی می‌گویند این ویروس آزمایشگاهی از جانب آمریکاست با این هدف که اقتصاد چین را فلج کند. برخی نیز درست برعکس این را می‌گویند و آن اینکه چینی‌ها این بیماری را منتشر کردند تا قیمت سهام بسیاری از شرکت‌های بزرگ بین‌المللی به ویژه آمریکا را به شدت کاهش دهند و سهام آنها را بخرند. اینکه کدام‌یک از این دو ادعا درست است به زمان نیاز است تا واقعیت‌ها خود را نشان دهد ولی با توجه به همه‌گیر شدن این ویروس که اقتصاد همه جهان را تحت تاثیر خود قرار داده نمی‌توانیم تابع این ادعاهای مطرح شده باشیم و بگوییم که این ویروس نتیجه اقدام آمریکا یا چین بوده است. اکنون اکثر کشورهای اروپایی، کشورهای آسیایی، ایالات متحده آمریکا، کانادا، آمریکای لاتین و آفریقا درگیر بیماری هستند. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی نزدیک به ۱۵۰ کشور در فهرست مبتلایان به بیماری کرونا قرار دارند بنابراین با این آمارها نمی‌توانیم تابع ادعاهای توطئه باشیم.
در حال حاضر اقتصاد جهان درگیر شده. طبق آمار بیش از چهار میلیارد نفر از جمعیت دنیا یعنی نزدیک به ۶۰ درصد در شرایط قرنطینه قرار گرفتند. پس این تئوری‌ها و نظرات بیشتر به یک شوخی می‌ماند و نمی‌توان آن را به شکل تئوری پذیرفت.اما تحولاتی در سایه کرونا در دنیا اتفاق افتاده است. این بیماری باورهای مردم را در اقصی نقاط دنیا اعم از مسلمان و غیرمسلمان تحت تاثیر قرار داده. شاهدیم که عده‌ای از زنان در واتیکان صلیب را به پشت خود گرفتند و به پاپ اعتراض می‌کنند که وقتی صلیب در این موقعیت کاری از دستش ساخته نیست پس شایسته ستایش هم نیست. این به معنی تایید اقدامات آنها نیست بلکه می‌خواهم بگویم که باورهای اعتقادی مردم در جوامع اسلامی مسیحی و… دچار خدشه شده است.دومین موضوع که تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته، روابط اجتماعی مردم است. مردم ارتباطاتی در سطح گسترده داشتند اما اکنون با محدودیت مواجه هستند. در این شرایط برخی با تامل نگاه می‌کنند که از چه آزادی‌ها و مواهبی در زمان نه‌چندان دور برخوردار بودند. ظاهر این ویروس که در طول تاریخ بشر بی‌سابقه بوده انگاره‌ها و باورهای مردم حتی در مسائل اجتماعی را تغییر داده است.
اما اثرات اقتصادی موضوع نیز در لایه‌های مختلف مردم بسیار متفاوت است تاثیر در بخش تولید، صنعتی، کشاورزی و مهم‌تر از همه در بخش خدمات قابل توجه است.
در این میان باید تاکید داشت که یک جان هم ارزش حیات دارد. در احادیث ما هم گفته شده که اگر کسی یک جان را نجات بدهد و به حیات خود برگرداند گویی همه انسان‌ها را نجات داده و برعکس آن نیز وجود دارد و آن، اینکه اگر کسی جانی را از بین برد انگار همه انسان‌ها را از بین برده. می‌خواهم بگویم که در این بحبوحه کرونا مسائل اخلاقی زیادی مطرح شد. برخی از مردم جهان و ایران خیلی خوب درخشیدند و در ابعاد مختلف کمک کردند. شاهدیم که در کشور ما خط‌های تولیدی که سودهای کلانی می‌توانستند داشته باشد تعطیل شدند و وسایل بهداشتی مردم را تامین کردند. البته متاسفانه اقلیتی هم از این موقعیت سوء‌استفاده کردند مثلا متانول را به عنوان الکل به مردم رساندند و خیلی‌ها هم فکر کردند با خوردن آن خود را نجات می‌دهند که در نهایت باعث مرگ بیشتر مردم شد بنابراین همه جور رفتاری داشتیم اما رفتارهای انسانی خیلی خوب درخشید. پرسنل خدمات بهداشت و درمان در ایران عالی بودند و در دنیا هم خودی نشان دادند و زحمات زیادی برای نجات انسان‌ها کشیدند .
در این وضعیت توجه به اینکه برخی دولت‌ها آمار بالاتر و پایین‌تر می‌دهند یا اطلاعات اشتباه منتشر می‌کنند خیلی تاثیرگذار نیست. البته آمار برای برنامه‌ریزی‌ها و کسب تجربیات و برای اینکه بدانند چه سیاستی پیاده کنند مهم است اما دعوای آماری خیلی چیزی را حل نمی‌کند. اینکه برنامه‌ریزی منسجمی داشته باشند مهم است. سازمان بهداشت جهانی هم آمده سایتی را درست کرده و به روز و ساعت، آماری که اعلام می‌شود منتشر می‌کند. در این وضعیت اینکه کشوری پنهانکاری کند و آمار درستی ندهد و اطلاعات غلط منتشر کند و سطح کار را پایین بیارود اشتباه است. اینکه واقعیت کرونا و خطرناک بودن آن را به آنفلوآنزا و سرماخوردگی عادی تعبیر کنند پسندیده وضعیت جامعه امروز ایران و دنیا نیست .
ولی در کل دعوای آماری چیزی را حل نمی‌کند. امروز همه بشریت باید اصول بهداشتی را رعایت کننند تا ریشه‌های این بیماری برداشته شود. با این اوصاف بهتر است جلوی دعوای دیروز سخنگوی وزارت بهداشت با سفیر چین گرفته شود و به آن بها ندهند. دولت‌ها آنچه را که سازمان بهداشت جهانی اعلام می‌کند بپذیرند و براساس همان مبنا برنامه‌ریزی‌ها خود ر ا انجام دهند.
* کارشناس مسائل سیاسی