بزک اینستکس به سبک برجام

سرویس سیاسی اقتصاد شمال ،روزنامه ایران- ارگان دولت- در گزارشی با عنوان «استقبال بخش خصوصی از اینستکس» نوشت:«ثبت کانال مالی ویژه ایران و اروپا خبر خوشی برای فعالان بخش خصوصی است چرا که می‌توانند از این طریق سازوکار مالی خود را تغییر داده و به جای آنکه به کشورهایی چون ترکیه سود 10 و 11 درصدی بدهند تا جابه‌جایی پول انجام شود، واردات کالاهای مورد نیاز و غیرتحریمی را به‌صورت مستقیم از اروپا انجام می‌دهند.اما در این میان علامت سؤال‌های بزرگی شکل گرفته که هنوز پاسخی به آنها داده نشده است.اولین سؤال این است که آیا صادرکنندگان کل پول واریزی خود را می‌توانند از صندوقی که توسط اروپایی‌ها شکل گرفته است برداشت کنند؟ دومین سؤال این است که کالاهای غیرتحریمی(به غیر از کالاهای بشردوستانه) شامل کدام محصولات می‌شود؟ بخش خصوصی اروپا می‌تواند به راحتی از کانال مالی ایران و اروپا استفاده کند؟ و در نهایت اینکه این کانال مالی با چه فرمولی حرکت خواهد کرد و آیا می‌توان به اروپایی‌ها اعتماد کرد؟».
انتظار اقتصادی نداشته باشید!
روزنامه همشهری نیز در مطلبی نوشت:«ساز و کار مالی جدید با عنوان INSTEX…به عنوان یک گشایش حقوقی و سیاسی در روند تجارت ایران و اروپا کارساز خواهد بود اما باید توجه داشت که این ابزار در صورت تکمیل فرایندها و اجرای کامل، تنها یک زیرساخت در روند تجارت به حساب می آید. نباید بار دیگر همان رویه ای که بعد از امضای برجام در سال 1394 در پیش گرفته شد را تکرار کنیم. همانطور که برجام یک موافقتنامه سیاسی و پشتوانه حقوقی برای پیوند اقتصاد ایران به اقتصاد جهانی بود، ساز و کار مالی جدید هم حداکثر، مدل کوچک شده همین زیرساخت خواهد بود. فرایند پیوند اقتصادی و تجاری با جهان، پس از تکمیل زیرساخت ها و الزامات حقوقی و سیاسی کلید می خورد. پس نباید آن را فراتر از پله نخست در نظر گرفت».
این روزنامه زنجیره‌ای در ادامه نوشت: «قدم‌های اصولی دیگری نیاز است که باید بدون فوت وقت در پیش گرفته شود…بازسازی در حوزه پولی و بانکی به عنوان یکی از مهم ترین الزامات روابط تجاری با کشورهای اروپایی در اولویت قرار دارد. این امیدواری وجود دارد که مجمع تشخیص مصلحت نظام با در نظر گرفتن مصالح اقتصادی کشور، لوایح بانکی مورد نیاز برای ارتقای استانداردهای بانکی و زمینه ارتباطات بین المللی بانک ها را مورد بررسی قرار دهد».
همچنین روزنامه زنجیره ای اعتماد در گزارشی نوشت:««لعیا جنیدی» معاون حقوقی رئیس جمهوری در نشست علمی ابعاد حقوقی تحریم که عصر روز شنبه برگزار شد، در مورد ثبت اینستکس صحبت کرد. او ضمن تاکید بر اینکه «شاید این تحولات کافی و مورد انتظار ایران نباشد ولی به هر حال اجرایی شده و بسیار مهم هستند» گفت:«فعلا قرار است صندوق اینستکس برای اقلام پزشکی، دارویی و کشاورزی باشد ولی همان‌طور که در بیانیه تاسیس آمده می تواند به امور دیگر تسری یابد و کشورهای دیگر هم به آن الحاق شوند.» معاون حقوقی رئیس جمهور همچنین تاکید کرد: «این ساز و کار، یک شرط ماهوی دارد. این ساز و کار تا زمانی کار می کند که ایران به برجام پایبند باشد. شرط شکلی هم دارد و آن تکمیل روند FATF است».
روزنامه جمهوری نیز در مطلبی نوشت:«راه‌اندازی سازوکار مالی مورد نظر اتحادیه اروپا با ایران موسوم به «اینستکس»، شکست جدیدی برای آمریکا در راه مقابله با جمهوری اسلامی ایران ارزیابی شده است».
کاهش رنج مردم ایران!
روزنامه زنجیره‌ای دنیای اقتصاد نیز در گزارشی با عنوان «آلارم اینستکس به آمریکا» نوشت:«آنچه اروپایی‌ها روز پنج‌شنبه از آن رونمایی کردند مشابه با تعریفی نبوده است که سال گذشته در مورد ایجاد SPV به‌کار بردند. در آن زمان ابزار ویژه مالی اروپا یا همان SPV به‌عنوان یک مکانیزم بسیار گسترده‌تر ترسیم شده بود که به ایران این اجازه را می‌داد تا به فروش نفت و گاز خود به اروپایی‌ها با کمترین اختلال در فروش ادامه دهد؛ اما شرکت‌های بزرگ و چند‌ملیتی حتی در مورد احتمال مواجه شدن با تحریم‌های آمریکا نیز نگران بودند و از این رو مناسبات تجاری خود با تهران را متوقف ساختند و بعید است که هر سطح از تضمین از سوی دولت‌های اروپایی برای متقاعد کردن این شرکت‌ها به ازسرگیری تجارت با ایران و پذیرفتن ریسک خروج از بازار مالی آمریکا کارساز واقع شود.»
این روزنامه زنجیره ای علی‌رغم اذعان به بی‌خاصیتی این کانال مالی، در ادامه با ادعای اینکه اینستکس، رنج مردم ایران را کاهش می‌دهد، نوشت:«اینستکس سازوکار محتاطانه‌تری است و به‌طور عمده از سوی شرکت‌های کوچک اروپایی که کمترین میزان آسیب‌پذیری در برابر تحریم‌های واشنگتن را دارند- حداقل در کوتاه‌مدت- مورد استفاده قرار بگیرد تا کالاهای بشردوستانه ‌مانند دارو و غذا را به ایران صادر کنند. البته تحریم‌های آمریکا به‌طور مستقیم این موارد را شامل نمی‌شود. به این ترتیب اینستکس با تمرکز بر تجارت این اقلام موجب ممانعت از هرگونه تقابل با واشنگتن خواهد شد. اما سیستم بانکی به‌طور کلی از تراکنش‌های مالی برای خرید ایران جلوگیری می‌کند و از این رو این ابزار مالی می‌تواند نقش مهمی را در کاهش رنج مردم ایران در اثر تحریم‌ها ایفا کند.»
سایت مدعی اصلاحات «انتخاب» نیز در مصاحبه با «فریدون مجلسی» دیپلمات سابق نوشت:«در مسئله سازوکار مالی ویژه اروپا، هم‌صدایی دلواپسان با آمریکایی‌ها، هم جای تعجب دارد، هم تاسف»!
بزک اینستکس به سبک برجام!
رویکرد بزک کنندگان اینستکس دقیقا مشابه رویکرد این جریان در بزک برجام است.
بزک‌کنندگان برجام در سال 94 به منظور تحت فشارگذاشتن نهادهای تصمیم گیر و تصمیم ساز مدعی شدند که هر روز تأخیر در اجرای برجام، 100 میلیون دلار خسارت به ایران وارد می کند.
در حال حاضر نیز بزک کنندگان اینستکس با گره زدن معیشت مردم به اینستکس مدعی هستند که برای کاهش رنج مردم ایران باید به شروط اروپا در خصوص اجرای این کانال مالی تن دهیم.
در سال 94 دولت در اقدامی شتابزده و تأمل‌برانگیز در مدت حدود 2 ماه تمامی تعهدات خود را یکطرفه و نامتوازن انجام داد. در حال حاضر نیز بزک کنندگان اینستکس مدعی هستند که ایران باید پیش‌قدم شده و بدون‌ چشمداشت، لوایح مرتبط با FATF را تصویب کند!
در سال 94 بزک‌کنندگان برجام مدعی بودند که تمامی مشکلات اقتصادی کشور با برجام رفع می‌شود. حال این طیف با توجه به تجربه برجام مدعی است که نباید از اینستکس انتظار اقتصادی داشته باشید، اما چاره ای جز تن دادن به آن نداریم!
علی‌رغم اینکه مقامات رژیم صهیونیستی و همچنین مقامات آمریکایی از برجام تعریف و تمجید می‌کردند، بزک‌کنندگان برجام، مدعی بودند که منتقدان توافق هسته‌ای با اسرائیل و آمریکا همنوا هستند. اکنون نیز علی‌رغم حمایت تلویحی آمریکا از اینستکس، حامیان این کانال، منتقدان را به همصدایی با آمریکا متهم می‌کنند.
در سال 94 بزک‌کنندگان برجام اینگونه القاء می‌کردند که وضعیت اقتصادی در بخش خصوصی، با برجام نفس تازه‌ای کشید و کاری کارستان انجام شد. اکنون نیز رسانه‌های بزک‌کننده اینستکس مدعی هستند که کانال مالی اروپا، موج مثبتی در بخش خصوصی ایجاد کرده است!
توهین به شعور مردم!
دولتمردان و رسانه‌های زنجیره‌ای برجام را فتح‌الفتوح نامیده و مدعی بودند که با برجام تمامی تحریم‌های ضد‌ایرانی از جمله تحریم‌های بانکی، مالی و نفتی به یکباره لغو خواهد شد و نه تعلیق! و مشکل رکود،گرانی، بیکاری و حتی آب خوردن مردم نیز رفع می شود! اما پس از آنکه تشت رسوایی برجام از بام افتاد، مدعی شدند که هدف از برجام اصلا اقتصادی نبود!
حالا مدعیان اصلاحات علی‌رغم اذعان به بی‌اثر بودن اینستکس در بهبود معیشت و اوضاع اقتصادی کشور، مدعی هستند که مجمع تشخیص مصلحت باید بدون فوت وقت لوایح مرتبط با FATF را تصویب کند.
اینستکس، مبادله پول نفت دیگر کشورها با غذا و دارو است. این در حالی است که اساسا روش مبادله نفت در برابر غذا و دارو، نیازی به اینستکس و اس‌پی‌وی نداشت. نکته قابل توجه اینجاست که اروپا اجرای همین وعده تقریبا هیچ و بی‌ارزش اینستکس را هم مشروط به اجرای کامل مطالبات اکشن‌پلی FATF از ایران (CFT و پالرمو) کرده‌اند.
اینستکس در حال حاضر یک وعده نسیه در مقابل یک اقدام نقد(اجرای FATF) است.
اینستکس یعنی ایران باید با دلخوشی به وعده سرِخرمن کانال مالی که اجرای آن به زمانی نامعلوم موکول شده و حتی در صورت اجرا نیز به هیچ عنوان تعهدات برجامی اروپا را پوشش نمی‌دهد، تعهدات برجامی خود را به‌علاوه تعهدات جدید ذیل FATF و برجام موشکی و منطقه‌ای اجرا کند! با این حساب تکلیف مجمع تشخیص مصلحت نظام روشن است. مجمع باید با قاطعیت لوایح خسارت‌بار مرتبط با FATF را رد کند.
بزک‌کنندگان اینستکس هیچ گاه به این سوال پاسخ نمی‌دهند که کدام منطق و عقل سلیم می‌پذیرد که وقتی هنوز چک برگشتی(برجام) یک کلاهبردار(آمریکا) روی دست ماست، باید به چک بی‌محل(اینستکس) شرکای آن کلاهبردار(تروئیکای اروپایی) اعتماد کنیم؟!
چندی پیش روزنامه زنجیره‌ای سازندگی در مطلبی نوشته بود:«امروز فقط یک کشور به صورت عملی پایبند به توافق بوده است؛ ایران. آشکار است که اکنون دیگر توافقی وجود ندارد که اروپایی‌ها بخواهند از آن حمایت کنند. بلکه آنان از محدودیت‌های هسته‌ای ایران حمایت می‌کنند… ایران موبه‌مو تعهدات هسته‌ای خود را اجرا می‌کند، اما تحریم‌هایی را تحمل می‌کند که به مراتب سخت‌تر از دوره قبل از توافق است و طرف‌های دیگر کاملاً از تعهدات خویش خارج شده‌اند… امروز دولت نیازمند آن است که باور کند برجام به پایان رسیده… اکنون جواب مشخص است. خروج از برجام و بازگذاشتن راه مذاکره با کسانی که قدرت عمل به تعهداتشان را دارند، این گزینه بهتری از ماندن در توافق یکجانبه، تحریم‌های سخت‌تر از پیشابرجام، دلخوش کردن به اقدامات نمادین اروپا و مشاهده رکودی است که این‌بار می‌تواند اقتصاد کشور را از گروه کشورهای با درآمد متوسط به فقیر مبدل سازد».
روزنامه زنجیره‌ای اعتماد نیز چندی پیش در مطلبی نوشته بود:«به نظر می‌رسد چیزی که اروپا با عنوان ساز‌و‌کار ویژه مالی دنبال می‌کند، چیزی نیست که بتواند تحول عمده‌ای در روابط تجاری میان ایران و اروپا یا حتی در وضعیت اقتصادی ایران و مردم ایران ایجاد کند…آنچه اکنون در شورای اروپا مورد بحث قرار می‌گیرد چیزی نیست جز ایجاد یک کانال مالی برای تأمین کالاهایی مانند غذا و دارو و کالاهای مشابه آن. کالاهایی که دولت ایالات متحده آمریکا ادعا می‌کند مورد تحریم واقع نشده‌اند و ممانعتی در جهت تجارت آنها ایجاد نشده است…چنین اقدامی در واقع اجرا کردن دستورالعمل واشنگتن است».
اینستکس، چیزی جز تکرار فریب برجام و توهین به شعور مردم نیست. اکنون قریب به 6 سال ظرفیت‌ها و فرصت‌های فراوان در کشور به پای توافق با آمریکا و شرکای اروپایی واشنگتن و به خیال رسیدن میوه‌های برجام، قربانی شد. گوشت 100 هزارتومانی و افزایش دلار تا مرز 19 هزارتومان و کوچک شدن سفره مردم، همگی میوه و محصول برجام است.
هدف اصلی آمریکا و همپیمانان اروپایی‌اش، دائمی کردن برجام و تعمیم خسارت محض توافق هسته‌ای به دیگر مولفه‌های قدرت‌ساز(موشکی و منطقه‌ای و…) و تعلیق اقتصاد ایران است. بر همین اساس مجمع تشخیص مصلحت نظام باید با رد لوایح مرتبط با FATF و دولت نیز با خروج از برجام، این نقشه شوم را ناکام بگذارد.
اینستکس، کمک به آمریکاست
پایگاه خبری تحلیلی «المانیتور» در گزارشی با موضوع ساز‌و‌کار تازه رونمایی شده اروپا برای تجارت با ایران، نوشته است که اگر گستره پوشش این ساز‌و‌کار از اقلام انسانی فراتر نرود، صرفا کمکی به روایتی خواهد بود که دولت آمریکا سعی در ارائه آن دارد.
المانیتور در این مورد نوشته است: «اروپایی‌ها اشاره کرده‌اند که ممکن است نهایتا این سازوکار را گسترش دهند تا دیگر موارد تجارت با ایران را نیز پوشش دهد. اما این ساز‌و‌کار جدید، فعلا کاملا همسو با آن چیزی است که «مایک پمپئو» وزیر خارجه ایالات متحده پیش از این اعلام کرده که از دید آمریکا قابل قبول است».
این پایگاه خبری در ادامه نوشت: این ساز‌وکار با وضعیت کنونی کمکی به دولت ترامپ است تا از اتهام مختل کردن صادرات دارو و مواد غذایی به ایران رهایی یابد.
روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست نیز در گزارشی نوشت: تلاش کشورهای اروپایی برای مقابله با تحریم‌های آمریکا خفیف‌تر از اشتیاقی است که این کشور برای اجرای تحریم‌ها علیه ایران دارد.
«میشائیل توکوس» رئیس اتاق بازرگانی ایران- آلمان در مصاحبه با روزنامه آلمانی «ویرتشافتز ووخه» گفت: چند ماه زمان لازم است تا اینستکس درست کار کند.

کیهان