گیلان به لحاظ طبیعت بهشتی و موقعیت ممتاز جغرافیایی، رتبه نخست تولید گیاهان دارویی و جایگاه پنجم پرورش و عرضه گل و گیاه زینتی کشور را دارد اما صادرات و ارزآوری از آن موهبت الهی در این استان مرزی، مغفول مانده است.
عیسی پاشاپور:گیلان سرسبز در حدفاصل و امتداد رشته کوه البرز و دریای خزر، رستنگاه گونه های متنوع گل و گیاه دارویی، زینتی و آپارتمانی است و آراستگی دامنه جلگه ها و جنگل ها به گل و سبزه، زمینه فعالیت خانگی و کارگاهی این حرفه را فراهم کرده است.
جواد میرعرب معاون برنامه ریزی و بین الملل گیاهان دارویی وزارت جهاد کشاورزی چندی پیش در جشنواره ملی گیاهان دارویی گیلان در دانشگاه آزاد اسلامی آستارا گفت: در 780 هکتار از اراضی کشاورزی استان، گیاهان دارویی و در 540 هکتار آن، گل گاو زبان کشت می شود.
وی افزود: وزارت جهاد کشاورزی از شرکت های دانش بنیان و سرمایه گذاران گیاهان دارویی حمایت می کند و همانگونه که کشور ترکیه برای توسعه صادرات گیاهان دارویی پنج میلیارد دلار هدفگذاری کرده، توجه به صادرات این حوزه برای ما نیز ضروری است.
لیلا بذرکار معاون امور گیاهی سازمان جهاد کشاورزی گیلان نیز گفت: از 700 هکتار اراضی زیر کشت گیاهان دارویی در این استان، سالانه به طور میانگین 395 تن برداشت می شود و بیشترین میزان تولید گل‌گاو زبان به شهرستان رودسر، گل محمدی به شفت و زعفران به دیلمان اختصاص دارد.
از سوی دیگر ایستگاه گل و گیاه لاهیجان با 54 هکتار مساحت به عنوان یکی از قدیمی ترین باغ های تحقیقاتی شمال کشور است و محمدتقی پاداشت رئیس این ایستگاه، از پرورش 130 گونه گل زینتی در آن خبر داده است.
حمیدرضا سلیمانی مدیر جهاد کشاورزی آستانه اشرفیه نیز میزان تولید گل های زینتی در 126 واحد گلخانه این شهرستان، سالانه 884 هزار گلدان اعلام کرده است.
** میزان صادرات گل و گیاه در کشور
رئیس انجمن گل و گیاهان زینتی ایران ظرفیت صادرات گل و گیاه زینتی کشور را یک میلیارد دلار در سال و میزان تحقق آن را فقط پنج درصد اعلام کرده است.
به گفته پژمان آزادی میزان صادرات گل و گیاه کشور بین 30 تا 40 میلیون دلار است و یکی از دلایل کم بودن آن، نبود جدیت و نگاه استراتژیک به این حوزه است.
وی اظهار کرد: تنها مسئله راهبردی بخش کشاورزی، تامین غذاست در حالی که باید با توجه به بحران آب، حمایت از صادرات گل و گیاه نیز جدی گرفته شود.
** ظرفیت صادرات بندرگاه های گیلان
استان گیلان از ظرفیت های اقتصادی و صادراتی مهمی نظیر منطقه آزاد انزلی، منطقه ویژه اقتصادی، بندر و راه آهن آستارا و حمل و نقل بین المللی، زمینی، دریایی و در آینده ای نزدیک ریلی برخوردار است.
طبق اعلام اداره کل گمرک آستارا از ابتدای سال جاری تا پایان آذرماه، 568 هزار تن کالای غیرنفتی به ارزش اقتصادی 268 میلیون دلار از گمرک این شهرستان به خارج از کشور صادر شده و بیشتر آنها محصولات کشاورزی، شیمیایی، معدنی و فلزی، غذایی، پلاستیکی، صنایع دستی، پوشاک و کیف و کفش بوده است.
بر این اساس صادرات کالای غیرنفتی از گمرک آستارا در 9 ماه سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، از لحاظ وزن 136 درصد و از لحاظ ارزش اقتصادی 109 درصد افزایش یافته، اما گل و گیاه در این میدان وسیع صادرات و ارزآوری آن نقشی ندارد.
ابولقاسم یوسفی نژاد مدیرکل گمرک انزلی نیز از افزایش 73 درصدی صادرات غیرنفتی بندر در چهار ماه نخست امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داده بود و به طور معمول، کالاهای صادراتی از بندرهای گیلان به کشورهای روسیه، جمهوری آذربایجان، اوکراین، عراق، قزاقستان، افغانستان ،گرجستان و از طریق حمل و نقل ترکیبی به برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس منتقل می شود.
** امکان صادرات گل و گیاه از گمرکات دریایی، زمینی و ریلی آستارا
مدیرکل گمرک بندر مرزی آستارا می گوید: صادرات گل و گیاه زینتی، دارویی و آپارتمانی منع قانونی ندارد اما در این شهرستان در این خصوص، فعالیت خاصی مشاهده نمی شود.
رسول امیدی افزود: علاقه مندان به تولید این قبیل گیاه ها، می توانند با رصد بازارهای کشورهای همسایه و تمهیدات لازم برای نگهداری و صادرات گل و گیاه، از فرصت مرزی و گمرکات فعال آبی، خاکی و ریلی این شهرستان برای ارزآوری استفاده کنند.
وی ادامه داد: بی شک با رونق صادرات گل و گیاه و ارزآوری آن، رغبت مردم برای اشتغال در این کسب و کار افزایش خواهد یافت و همانگونه که کشور هلند با تولید و عرضه گل، بازارهای گل و گیاه اروپا را قبضه کرده؛ امکان رونق این صنعت در استان گیلان نیز وجود دارد.
** مزیت جغرافیایی گیلان برای صادرات گل و گیاه
ایرج شیارکار مدیرجهاد کشاورزی آستارا معتقد است: برای تولیدکنندگان گل و گیاه پروانه صنفی صادر می شود و فعالان این عرصه می توانند با اخذ مجوز از سازمان بذر و نهال وزارتخانه جهاد کشاورزی، به صادرات تولیدات خود اقدام کنند.
وی ادامه داد: با وجود استعداد ذاتی و طبیعی گیلان، پرورش دهندگان گل و گیاه باید با اصول فنی و گلخانه ای تولید آن بیشتر آشنا شده و با بازاریابی و سرمایه گذاری در کسب و کار خود به ارزآوری بپردازند.
فرهاد یوسفعلی یکی از تولیدکنندگان گل و گیاه زینتی و آپارتمانی در آستارا رطوبت هوای گیلان را برای این حرفه بسیار مناسب دانست و حمایت مسئولان امر را برای تامین آب، برق و گاز گلخانه ها و مراکز تولید گل خواستار شد.
وی گفت: با بیش از پنج سال سابقه کار، افزون بر یکصد نوع گل، گیاه و بوته زینتی را در گلخانه پرورش و در گل فروشی عرضه می کنم اما به دلیل ناکامی در اخذ امتیاز آب، برق و گاز گلخانه، به استفاده از انشعابات خانه ام برای این کار مجبور شده ام.
یوسفعلی اظهار کرد: تولیدکنندگان خانگی گل و گیاه، بدون پرداخت مالیات و عوارض خاص، به این کار مبادرت می ورزند اما هزینه های جاری گلخانه و دستمزد کارگر برای تولیدکننده عمده ای نظیر من زیاد است.
او ادامه داد: موقعیت مرزی آستارا بهترین فرصت صادرات گل و گیاه دارویی و زینتی است و در صورت توجه مسئولان امر، امکان توسعه این شغل و ارزآوری آن در این شهرستان مرزی وجود دارد.
** نتیجه و راهکار
با عنایت به استعداد پرورش و تولید گل و گیاه در گیلان و موقعیت مرزی این استان برای صادرات آن، توجه به ارزآوری این تولیدات، موجب روی آوردن مردان و زنان و جوانان بیکار به اشتغال خانگی و کارگاه این حرفه و درآمدزایی خواهد شد.
با ایجاد پایانه مرزی گل و گیاه در نزدیکی بندرگاه های گیلان، پیوند مراکز دانش بنیان با گلخانه ها و حمایت مالی و اداری از تولیدکنندگان آن، امکان دستیابی این استان به جایگاه شایسته در صادرات گل و گیاه وجود دارد تا با رونمایی از عروس طبیعت در بازارهای جهانی، جاذبه های بهشتی گیلان چشم و هوش متقاضیان و خریداران را به خود خیره کند.
