درآمدزایی ایران از اقتصاد دریا آن‌قدر کم و محدود است که قابل اتکا نیست.
محمد آیتی – رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی در مهرماه گفته بود: موضوع دریامحوری و اقتصاد دریا، موضوع بسیار مهمی در کشور می‌باشد از این‌رو، اولویت دولت سیزدهم است تا در کنار توسعه اقتصاد دریامحوری به توسعه شهرها در کنار دریا اقدام کند.
وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر تقویت اقتصاد دریا افزود: برای دست یافتن به این مهم، شهرهایی در کنار دریا احداث و توسعه پیدا می‌کند تا رونق اقتصادی رخ بدهد.
قاسمی بیان کرد: ایجاد صنایع و زمینه‌های مختلف خدماتی در کنار شهرهای بندری از جمله برنامه‌هایی است که در دولت سیزدهم مورد توجه است.
در حالی وزیر راه و شهرسازی چنین حرف‌ها و وعده‌هایی را به زبان آورده است که در چهار دهه اخیر، اصلاً شرایط خوبی را در این حوزه نداشتیم و نتوانستیم از این ظرفیت در راستای درآمدزایی برای کشور، بهره لازم را ببریم.
با توجه به شرایط کنونی کشور و تحریم‌های سخت بین‌المللی، چاره‌ای نیست جز اینکه از اقتصاد تک‌محصولی فاصله بگیریم. حال یکی از این فرصت، تکیه بر اقتصاد دریامحور است.
از این‌رو، دریا به‌عنوان یکی از حوزه‌های مهم می‌تواند محور اقتصاد ایران باشد. اقتصاد دریامحور به معنای استفاده از منابع آبی شامل اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها سواحل و جزایر برای رشد اقتصادی و بهبود وضعیت معیشتی مردم است.
اقتصاد دریامحور که در اصطلاح جهانی به آن اقتصاد آبی گفته می شود، در واقع استفاده پایدار از منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه ها سواحل و جزایر، برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد مشاغل است.
واژه اقتصاد آبی برگرفته از رنگ آبی گستره‌های دریایی و در برگیرنده کلیه فعالیت‌های اقتصادی مربوط به عرصه‌های آبی، سواحل و طیفی وسیع از بخش‌های مستقر و نوظهور است.
گستره فعالیت‌های اقتصادی آبی فراتر از فعالیت‌های سنتی مانند شیلات، گردشگری و حمل و نقل دریایی تعریف شده و مستلزم صنایع نوظهور از جمله انرژی‌های تجدیدپذیر، آبزی‌پروری، فعالیت‌های استخراج در دریا، بیوتکنولوژی و زیست هواشناسی دریایی است.
حجم اقتصاد دریا در جهان سالانه بیش از ۱۰۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است که این رقم برای کشورمان حدود یک درصد و با احتساب فعالیت‌های نفتی و گازی دریایی بین ۲ تا ۲.۷ درصد است.
جمهوری اسلامی ایران با برخورداری از ۱۹۰ هزار کیلومترمربع گستره دریایی و حدود ۵۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی که حدود ۴۰ درصد از مرزهای میهن مان را تشکیل می‌دهد، کشوری دریایی محسوب می‌شود و از دو سوی شمال و جنوب به دریا دسترسی دارد، اما از نظر بهره‌برداری از این نعمت خدادادی در رتبه‌های آخر جهان قرار دارد.در همین خصوص مجتبی یوسفی، رییس کمیته بنادر و دریانوردی مجلس به اقتصاد سرآمد گفت: کشور ما در شمال و جنوب مخصوصاً جنوب که به شاهراه‌های بین‌المللی و تنگه خلیج فارس وصل است، موقعیت‌های دریایی بسیار خوبی دارد.
وی افزود: امروزه هر کجا در دنیا، دریا و به صورت ویژه آب‌های آزاد داشته باشند، اقتصاد آن‌جا تا شعاع ۱۵۰ کیلومتری از دریا متاثر می‌شود و حداقل ۴۰ تا ۴۵ درصد جمعیت در آن مناطق ساکن می‌شوند، ولی الان ما در حدود ۳۰۰۰ کیلومتر سواحل در جنوب و حدود ۱۰۰۰ کیلومتر سواحل در شمال داریم که متاسفانه کلاً در جنوب زیر ۱۰ درصد جمعیت ساکن است.
نماینده اهواز تصریح کرد: ما اصلاً نتوانستیم از اقتصاد دریامحور در بخش‌های ترانزیتی و کریدوری و هاب منطقه در موضوعات بار و اقتصاد دریا و صنایع آبزیان و گردشگری دریایی و مسافری و… استفاده کنیم. حتی الان محروم‌ترین مناطق هم همین مناطق هستند. مثل چابهار و کنارک و…
عضو کمیسیون عمران مجلس اظهار داشت: ما حدود ۲۰ شرکت مرتبط با صنایع آب‌بر و فولادی را در کویر کشور ایجاد کرده‌ایم و بعد هزاران میلیارد تومان برای انتقال آب از دریا یا از سرشاخه‌ها به آن‌جا هزینه می‌کنیم. در حالی که این‌جا در کنار دریا همان استان‌ها و سواحل مکران و چابهار و بوشهر و بندرعباس و… مستعد ایجاد صنایع آب‌بر هستند.
یوسفی افزود: این کارها براساس ظرفیت‌ها و قابلیت‌های کشور انجام نمی‌شود، بلکه روی سیاسی‌کاری و براساس نفوذ منطقه‌ای افراد مسئول و صاحب‌نظر است.
نماینده اهواز یادآور شد: چه نماینده و چه دولتمردان هر کدام که به جای نگاه و توجه به ظرفیت‌های منطقه‌ای، نگاه بخشی داشته باشند این می‌شود که مزیت‌های کشورمان را از دست می‌دهیم و کشورهای دیگر جایگزین ما می‌شوند و بنادرشان را توسعه می‌دهند و ما با تمام این قابلیت‌ها مجبوریم برای گرفتن خدمات به سمت کشورهای دیگر برویم.
وی گفت: درآمدزایی ایران از اقتصاد دریا آن‌قدر کم و محدود است که قابل اتکا نیست. ما در برنامه ششم توسعه کشور که سال پایانی آن است، قوانین خوبی داریم، ولی متاسفانه عملی نمی‌شود و امیدواریم در برنامه هفتم اتفاقات خوبی بیفتد.
یوسفی در پایان خاطرنشان کرد: اگر گردشگری دریایی که یکی از شاخه‌های اقتصاد دریا است را فعال کنیم به میزان قابل توجهی شغل ایجاد می‌شود که ان‌شاا… در آینده شاهد این اتفاق باشیم.
