صاحبنظران ممتاز زیست محیطی بر این باورند با توجه به کارنامه ضعیف یک درصدی صادرات ایران از طریق مناطق آزاد، معایب اجرای این طرح برای مازندران بسیار بیشتر از فواید آن است، چراکه طبیعت، هویت و ساختار این خطه از شمال را هدف قرار داده و زمینه ای برای هجوم گسترده جمعیت به استان می شود.
به گزارش اقتصاد گستر شمال، به نقل از ایرنا، تاکنون موافقان مناطق آزاد برای مازندران بر این باور بودند مناطق آزاد باهدف جذب سرمایه‌گذار خارجی و داخلی، ایجاد اشتغال مولد، توسعه صادرات و کسب درآمد ارزی ایجاد شده‌اند در همین راستا منطقه آزاد تجاری-صنعتی مازندران با ویژگی‌های منحصربه‌فرد زیرساختی و راهبردی و منطقه‌ای می‌تواند یکی از مناطق موفق و پیشرو در این زمینه به شمار رود.
موافقان این طرح تاکید دارند منطقه آزاد مازندران با قرار گرفتن در موقعیت ژئوپلتیک و بهره‌مندی از ظرفیت‌های اقتصادی، طبیعی و اجتماعی این استان از جمله موقعیت جغرافیایی، منابع طبیعی غنی، زیرساخت‌های بندری و پتانسیل گردشگری، تنوع تجاری در صنعت و کشاورزی، شیلات، فناوری، نیروی انسانی جوان و متخصص و بخش خصوصی توانمند، مزیت‌های بسیار خوبی برای کمک به اقتصاد کشور و توسعه صادرات دارد.
بهره‌مندی از ۲ بندر استراتژیک امیرآباد و نوشهر که در سال گذشته با عنوان منطقه ویژه اقتصادی در مجموع ۶.۵ میلیون تن تخلیه و بارگیری داشتند و ۶۸ درصد عملکرد بنادر شمالی کشور را به خود اختصاص دادند نشان می‌دهد که این استان تا چه اندازه ظرفیت اقتصادی برای توسعه اقتصاد دریامحور دارد.
بنادر امیرآباد و نوشهر در کنار منطقه مستعد و با ظرفیت چپکرود و میرود به‌عنوان مثلث توسعه‌ای استان با هم‌افزایی ظرفیت‌ها، اعمال مزیت‌ها و معافیت‌های قانونی مناطق آزاد و خلق ارزش برای سرمایه‌گذاران به عنوان مکمل یکدیگر ماموریت‌ها و اهداف تشکیل منطقه آزاد مازندران را عملیاتی می‌کنند.
منطقه آزاد تجاری – صنعتی مازندران که با هدف توسعه مبادلات تجاری با کشورهای حوزه خزر و CIS تشکیل شد، می‌تواند با توسعه و تکمیل زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری، لجستیکی، فعال‌سازی کریدورهای بین‌المللی از جمله کریدور نستراک و کریدور کمربند-جاده و جذب سرمایه‌گذاری جدید در حوزه بندری و دریایی به هاب داد و ستد کالا به دریای کاسپین تبدیل شود.
طرح منطقه آزاد تجاری-صنعتی سه لکه‌ای یا سه نقطه‌ای مازندران که هفتم شهریور ۱۴۰۳ اساسنامه آن با امضای معاون اول رئیس‌جمهور به وزارت امور اقتصادی و دارایی ابلاغ شد، مجموعا یک‌هزار و ۶۰۵ هکتار مساحت دارد که در سه نقطه از استان قرار گرفته است. مزایای بهره‌مندی از این طرح فقط شامل سه نقطه محدود در بندر امیرآباد با ۱۰۶۰ هکتار مساحت، منطقه ساحلی چپکرود جویبار تا میرود شهرستان بابلسر با ۴۶۱ هکتار مساحت و محوطه بندر نوشهر با ۸۴ هکتار مساحت می‌شود و ارتباطی به مناطق خارج از این محدوده‌های بندری ندارد.
اما صاحبنظران زیست محیطی کشور نسبت به اجرای منطقه آزاد در مازندران نظری متفاوت تری ارائه می کنندو معایب این طرح به مراتب بیشتر از فواید ارائه شده می دانند و بر این باورند منطقه آزاد برای مازندران به گونه ای خطرناک است که ساختار طبیعی، فرهنگی و اجتماعی این خطه از شمال را با تهدید جدی مواجه می کند.
هجوم برای خرید زمین
کارشناس محیط زیست مازندران در گفتگ گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: اجرای طرح منطقه آزاد برای مازندران زمینه ای برای مهاجرت خیل عظیمی از جمعیت سراسر کشور برای خرید زمین به این خطه از شمال محسوب می شود.
جواد یعقوب زاده گفت: در روزهای اخیر برج سازان مازندران با تبلیغ گسترده ای در شبکه های اجتماعی این پیام را به شهروندان اعلام می کنند که هر چه سریعتر برای خرید زمین در این منطقه اقدام کنند که این امر تهدیدی جدی برای طبیعت و امنیت غذایی کشور محسوب می شود.
وی با اشاره به این مطلب که مناطق آزاد در کشور عملکرد مطلوبی از خود ارائه نکردند و این خطه از شمال هم تداوم همان رویه خواهد بود، اظهار کرد: بر اساس آمارهای ارائه شده حدود یک درصد از صادرات کشور در مناطق آزاد انجام می شود که آمار بسیار پایینی است.
یعقوب زاده افزود: بدون تردید با آغاز اجرای مناطق آزاد در مازندران تغییر کاربری های مختلف به مراتب نسبت به گذشته افزایش خواهد یافت و این امر زمینه ای برای هجوم گسترده جمعیت به این خطه از شمال محسوب می شود.
این کارشناس محیط زیست با بیان این مطلب که حتی حق گمرک هم برای مازندران برداشته شود اهالی بومی این منطقه سود چندانی از اجرای آن نخواهند دید، ادامه داد: بسیاری از شهروندان این خطه حتی با برداشت هزینه گمرک توان خرید ماشین های میلیاردی را ندارند.
وی ادامه داد: بدون تردید با اجرای مناطق آزاد در مازندران این استان ساختار طبیعی چند میلیون ساله خود را به مرور با هجوم خیل عظیم جمعیت از دست خواهد داد و دیگر چیزی به نام مازندران باقی نخواهد ماند.
زیرساخت های ضعیف مازندران
کارشناس محیط زیست اظهار کرد: در حال حاضر مازندران با مشکلات زیادی همانند بحران پسماند مواجه است که بدون تردید حضور دائمی جمعیت در این استان مشکل را چندین برابر خواهد کرد.
جواد یعقوب زاده گفت: ناترازی های انرژی در حوزه آب و برق یکی دیگر از چالش های مازندران است که حضور پر تعداد جمعیت برای مدت طولانی شرایط را برای شهروندان و ساکنان در این خطه سخت می کند.
وی با اشاره به این مطلب که آسیب های روانی اعلام منطقه آزاد برای مازندران موج نگران کننده ای را به وجود می آورد، اظهار کرد: همانگونه که تحریم ها برای کشور موج روانی ایجاد می کند و مردم را به سمت خرید طلا و دلار سوق می دهد اعلام منطقه آزاد برای مازندران هم مردم را برای خرید زمین و تغییر کاربری سوق می دهد.
این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: تا کنون برای اعلام منطقه آزاد مازندران جلسه های مختلفی تشکیل شد که با توجه به موقعیت این استان کارشناسان محیط زیستی مخالف شدید خود را با ارائه ادله های قوی در خصوص معایب اعلام منطقه آزاد برای مازندران اعلام کردند.
مازندران سه بندر شامل بنادر امیرآباد بهشهر، منطقه ویژه اقتصادی نوشهر و فریدونکنار است. منطقه ویژه اقتصادی بندر نوشهر با بیش از ۸۰ سال به گستره ۸۸ هکتار و دارا بودن ۱۱ پست اسکله تجاری و خدماتی و تجهیزات مدرن بندری و دریایی از ظرفیت مناسبی برای تخلیه و بارگیری انواع کالا ها و پذیرش کشتی های تجاری با ظرفیت بالغ بر ۶ هزار و ۵۰۰ تُن برخوردار است.
اداره کل بنادر و دریانوردی مازندران در منطقه ویژه اقتصادی نوشهر مستقر است و بندر فریدونکنار هم زیر مجموعه این اداره کل است. بندر فریدونکنار حدود ۶۹ هکتار وسعت دارد و به عنوان نخستین بندر خصوصی شمال کشور در پی گسترش مبادلات بازرگانی با کشورهای حاشیه دریای خزر به شمار میرود.
این بندر از طریق جاده های هراز و فیروزکوه نزدیکترین بندر به مرکز کشور بوده و عمده فعالیت آن به عنوان بندر چند منظوره در زمینه تخلیه و بارگیری فراورده های نفتی، غلات و کالاهای عمومی است و با ۲ پست اسکله سالانه ظرفیت بارگیری و تخلیه حدود ۷۰۰ هزار تن کالا را دارد.
شهر بندری نوشهر در فاصله ۲۰۰ کیلومتری پایتخت قرار دارد. بندر نوشهر در اردیبهشت ماه سال ۹۰ با تصویب مجلس شورای اسلامی به منطقه ویژه اقتصادی تبدیل شد.
