بازار خودرو به بهانه جهش نرخ دلار در بهار امسال افزایش قیمت‌های تقریبا قابل توجهی داشته و بالا رفتن قیمت انواع خودروهای تولید داخل و همچنین وارداتی، باعث ایجاد بازار داغ دلالی و افت قدرت خرید مردم شد.
بازار خودرو در ماه های اخیر دچار تلاطم های قیمتی شده و برخی انواع تولیدات داخلی و همچنین مدل های وارداتی خودرو با افزایش های چشمگیری مواجه شده است. خودروسازان در ماه های اخیر قیمت فروش تولیدات خود را افزایش داده و انجام برخی پیش فروش ها نیز نتوانسته از عطش رشد قیمت ها در این بازار بکاهد.
از آنسو، بازار آزاد خرید و فروش خودرو نیز قیمت های متفاوتی را تجربه کرده و در شرایط فعلی متقاضیان خرید خودروهای تولید داخل باید ارقام بالاتری را برای خرید خودرو اختصاص دهند. برای خریداران خودروهای خارجی اما شرایط متفاوت تر است و افراد برای سوار شدن خودروی با کیفیت تر باید بودجه بالاتری را نیز در اختیار داشته باشد.
همه راه ها به دلار ختم می شود
کارشناسان می گویند در ماه های اخیر و پس از تلاطم ارزی و افزایش قیمت دلار، نوسان قیمتی در بازار خودرو نیز کلید خورد تا جایی که قیمت برخی انواع خودروهای تولید داخل در مدت گذشته با رشد چند میلیونی مواجه شده و خودروسازان دستکم یکبار به صورت رسمی قیمت کارخانه ای تولیدات خود را نیز افزایش داده اند.
تاثیر دلار و نقش مخرب آن در اقتصاد ایران سال هاست ذهن سیاست گذاران و مدیران کلان اقتصادی کشور را به خود درگیر کرده و آنها به دنبال راهی هستند تا از فشارهای ناگهانی دلار بر اقتصاد ایران بکاهند. در دولت تدبیر و امید برخی اقدامات وارد فاز عملیاتی نیز شده و به گفته رییس کل بانک مرکزی، قرار است ارز گزارشگری نیز از دلار به یورو تغییر یابد.
همچنین پیگیری جدی تر موضوع انعقاد پیمان های پولی با کشورهایی که طرف تجاری ایران قرار دارند برای انجام مبادلات با ارزهای محلی و یا ارزی غیر از دلار نیز در سال های اخیر جدی تر شده است. مسئولان ارشد دولتی می گویند دلار امروز دیگر در اقتصاد ایران هیچ نقشی ندارد و اساسا به دلیل تحریم ها، مبادلات اقتصادی ایران عملا با دلار انجام نمی شود، اما هر بار با نوسانات قیمتی این ارز، بازارها دچار تلاطم های قیمتی شده و تاثیر منفی آن در زندگی مردم مشاهده می شود.
بهانه باشد و یا واقعی، وقتی دلار افزایش می یابد تقریبا در تمامی بخش های هزینه ای خانوار افزایش مخارج اتفاق می افتد و بسیاری انگشت اتهام خود را به سمت دلار می گیرند. بازار خودرو نیز هر بار به افزایش قیمت دلار واکنش نشان می دهد و رشد یکباره قیمتی انواع خودرو باعث تلاطم در این بازار می شود.
بازار هیجانی خودرو
در عین حال، شورای رقابت در هفته های گذشته عنوان کرد تنها با درصد مشخصی از افزایش قیمت خودروهای تولید داخل موافق است و در صورت تخلف خودروسازان با آن برخورد می شود، اما با شکل گیری سوداگری و دلالی در این بازار مانند بازارهای ارز و سکه، قیمت ها در هفته های گذشته بیشتر شکل هیجانی و حبابی داشته است.
یکی از بزرگترین مشکلات خودروهای تولید داخل که باعث نارضایتی بسیار بالایی نزد مردم شده، کیفیت پایین تولیدات و بی توجهی به نیازهای مشتریان است؛ همچنین عقب افتادگی صنعت خودروسازی داخلی از تولیدات کشورهای پیشرو نیز باعث تمایل مردم به استفاده از خودروهای خارجی با قیمت های مناسب شده است.
در سال های اخیر مباحث فراوانی در بخش کارشناسی و همچنین در بین نمایندگان مجلس درباره لزوم اصلاح تعرفه های واردات خودرو شکل گرفته و برخی معتقدند حمایت غیرمنطقی و اعمال سیاست های نادرست پشتیبانی از تولیدات داخلی باعث عقب افتادگی صنعت خودروسازی داخلی شده و مدیران این صنعت را نسبت به حقوق مشتریان بی تفاوت کرده است.
عدم شکل گیری بازار رقابتی واقعی بین تولیدکنندگان داخلی خودرو و تولیدات باکیفیت وارداتی باعث نوعی انحصار برای تولیدکننده داخلی شده و این موضوع در طول دهه های اخیر مانعی بر سر راه پیشرفت صنعت خودروسازی داخلی شده است.
انحصاری که به پیشرفت ختم نشد
اینکه تولیدکننده داخلی سال ها با خیالی آسوده نسبت به قیمت گذاری تولیدات و عرضه خودرو بی کیفیت به مشتریان، سپس خدمات پس از فروش ضعیف اقدام کرده، دقیقا نتیجه حمایت های غیرمنطقی از صنعت خودروسازی داخلی بوده؛ حمایت هایی که نه تنها باعث پیشرفت این صنعت نشده، بلکه باعث درجا زدن و نوعی پسرفت نیز شده است.
نگاهی به قیمت برخی انواع خودرو در سال جاری نشان می دهد در حالی که قیمت یک خودرو پژو ۲۰۶ تیپ ۵ در بازار نیمه فروردین ماه ۴۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده، امروز به ۴۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید. همچنین قیمت یک خودرو ۲۰۷ اتومات نیز از ۵۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به ۷۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان افزایش یافته است.
گلایه خریداران خودروهای تولید داخل و آن بخشی از جامعه که توان اختصاص بودجه بالایی برای خرید خودرو را ندارند آن است که رشد یکباره قیمت ها و نوسانات شدید قیمتی باعث افت قدرت خرید آنها شده و توان برنامه ریزی و تامین مالی خانواده ها برای خرید خودرو را گرفته است. مردم می گویند هر مرحله افزایش قیمت خودرو باعث می شود تا بخشی از جامعه تقریبا برای همیشه قدرت خرید خود را از دست بدهند.
قیمت ها و واسطه ها
بررسی قیمت برخی دیگر از تولیدات داخلی نیز نشان می دهد که قیمت یک خودروی تیبا ۲ از ۲۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به ۳۱ میلیون تومان و قیمت یک خودروی سراتو اتومات نیز از ۱۱۰ میلیون تومان به ۱۵۳ میلیون تومان رسیده است. پژو ۲۰۷ اتومات در نیمه فروردین امسال ۵۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بوده که در بازار فعلی به ۷۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان افزایش یافته است. ساینا نیز به قیمت ۲۸ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان بوده که با افزایش به ۳۲ میلیون تومان رسید.
قیمت سوناتا هیبریدی نیز ۴۵۰ میلیون تومان، توسان ۴۳۰ میلیون تومان، النترا ۳۰۰ میلیون تومان، سورنتو ۵۱۰ میلیون تومان، تویوتا RAV۴ فول ۶۴۰ میلیون تومان، اسپورتیج ۴۴۰ میلیون تومان، سانتافه ۴۸۰ میلیون تومان و قیمت یک دستگاه خودروی کمری هیبریدی نیز ۴۶۰ میلیون تومان است.
البته در بررسی دلایل افزایش قیمت خودرو نمی توان سهم سوداگری و دلالی را در دامن زدن به افزایش قیمت ها نادیده گرفت چون این مسئله در تعیین قیمت خودرو در کارخانه و در بازار به وضوح مشاهده می شود. خودروسازان با انجام پیش فروش های حاشیه دار و سوال برانگیز، ناتوانی در پاسخگویی مناسب به افزایش ناگهانی تقاضای بازار، زمزمه احتکار خودرو و عدم عرضه تولیدات به بازار برای ایجاد تقاضای کاذب و فراهم شدن زمینه رشد قیمت ها و … نیز به شکل گیری بازار داغ واسطه گری و دلالی خودرو دامن می زنند.
