بدیهی است در زمان تدوین لایحه بودجه بحث FATF و ویروس کرونا و هزینه‌های ناشی از آنها مطرح نبود.
محمدقلی یوسفی*در حالی که کشور با مشکلات ریز و درشتی در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی دست به گریبان بود، گسترش ویروس کرونا نیز مزید بر علت شد و خلل‌هایی را در برنامه‌ریزی‌های سیاستی کشور از جمله در خصوص تصویب لایحه بودجه سال آینده ایجاد کرد. اگرچه کلیات لایحه بودجه ۹۹ پیشتر از سوی نمایندگان مجلس رد شده بود اما …. با اجرای اصل ۸۵ قانون اساسی، برنامه دخل و خرج سال آینده به شورای نگهبان ارسال شده است. با وجود اهمیت بررسی لایحه بودجه در زمان باقیمانده تا پایان سال، آنچه اهمیت دارد اجرایی کردن برنامه‌هایتدوین شده دولت از طریق شفاف کردن اعداد و ارقام درج‌شده در بودجه و همچنین مشخص بودن تکلیف وزارتخانه‌ها در آن است.
از جمله مسائل اساسی که کمتر در لایحه بودجه سال آینده مورد توجه قرار گرفته به درآمدها و هزینه‌های دولت مربوط می‌شود. از یک سو درآمدهای دولت به میزان زیادی افت کرده و امکان افزایش آنها وجود ندارد و از سوی دیگر هزینه‌های دولت کماکان رو به افزایش است.
بدیهی است در زمان تدوین لایحه بودجه بحث FATF و ویروس کرونا و هزینه‌های ناشی از آنها مطرح نبود. اکنون با شوک وارده از ناحیه شیوع این ویروس و افت درآمدی کسب‌وکارها، دولت دچار عدم تحقق درآمدهای مالیاتی خواهد شد، بنابراین احتمال افزایش درآمدهای مالیاتی در سال آینده منتفی است. در عین حال به دلیل وقفه درآمدهای صاحبان مشاغل، دولت ناچار خواهد بود هزینه‌های بسیاری را صرف جبران بخش‌های آسیب‌دیده اقتصادی کند.
بنابراین تلاش دولت برای کاهش هزینه‌ها از محل افزایش درآمدهای مالیاتی برای کاستن از حجم بودجه بی‌نتیجه باقی خواهد ماند و حتی امکان تحقق درآمدهای دولت از محل صادرات نفتی و غیرنفتی نیز وجود نخواهد داشت.در حالی که برنامه دخل و خرج سال آینده کشور چارچوب درآمدی مشخصی ندارد و هزینه‌های آن ثابت و بدون تغییر خواهد بود، به دلیل آنکه منافع برخی افراد در گرو تایید نهایی آن است، فشارها برای تصویب لایحه بودجه ۹۹ ادامه دارد. دولت می‌توانست به جای اصرار بر تصویب بودجه به شکل کنونی آن، وضعیت اضطراری اعلام کند و دست به تصویب برنامه مقطعی یک ساله یا شش ماهه با لحاظ شرایط جدید پیش آمده بزند و بعد از آن برای تنظیم لایحه بودجه اقدامات لازم را در دستور کار قرار دهد. اما اگر این لایحه با وضعیت کنونی تایید نهایی شود، شاید در آینده نزدیک با درگیری بین وزارتخانه‌ها برای تامین هزینه‌ها روبه‌رو شویم.
* اقتصاددان
