آژانس انرژی اتمی طی چند ماه گذشته به وضوح از مسیر حرفه‌ای و بی‌طرفی این سازمان فاصله گرفته و به اتخاذ رویکرد سیاسی و حاشیه‌سازی در برخورد با پرونده صلح‌آمیز هسته‌ای ایران روی آورده است.
گروه سیاسی وطن امروز: درز گزارش محرمانه اخیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و انتشار در خبرگزاری رویترز اعتراض ایران به آژانس را در پی داشته است. به گزارش «وطن امروز»، خبرگزاری رویترز روز جمعه با انتشار گزارشی اعلام کرد ایران به اطلاع نهاد دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل رسانده که قصد نصب ۳ آبشار دیگر از سانتریفیوژهای پیشرفته IR-2m در تأسیسات غنی‌سازی نطنز را دارد. در واکنش به این موضوع، «کاظم غریب‌آبادی» سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین اعلام کرد: قصد داریم بزودی عریضه‌ای حقوقی را در ۲ زمینه تنظیم و برای آژانس بفرستیم. وی درباره این عریضه حقوقی توضیح داد: یکی اینکه آژانس نباید جزئیات غیرضروری را که مرتبط با راستی‌آزمایی‌های تعهدات ایران است در گزارشات خود منعکس کند، چون این گزارشات در اختیار کشورها قرار می‌گیرد و بعد هم از طریق شورای حکام به صورت علنی منتشر می‌شود و دوم باید درباره نظام اطلاع‌رسانی این گزارش‌های محرمانه تا پیش از برگزاری اجلاس‌های شورای حکام به کشورهای عضو یک مکانیسم بسیار دقیق را طراحی کند.
غریب‌آبادی با بیان اینکه حفاظت از اطلاعات محرمانه توسط آژانس از اهمیت بالایی برخوردار است، عنوان کرد: قویا انتظار می‌رود آژانس به رویه انتشار غیرضروری اطلاعات تفصیلی درباره برنامه هسته‌ای ایران در گزارشات خود، خاتمه دهد. نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با بیان اینکه مبنای گزارشات آژانس تعهداتی است که ایران دارد و آژانس باید این گزارشات را تهیه و در اختیار اعضا قرار دهد، خاطرنشان کرد: اما ۲ مشکل در این زمینه وجود دارد؛ اول اینکه آژانس باید تا چه میزان درباره فعالیت‌های پادمانی و برجامی وارد جزئیات شود که در این گزارشات منتشر کند و دوم چرا گزارشاتی که باید صرفا در دسترس کشورهای عضو باشد، به رسانه‌ها درز می‌کند و ما همواره این دو مشکل را با آژانس پیگیری کرده‌ایم. دیپلمات ارشد ایرانی بیان کرد: نکته کلیدی این است که درباره جزئیات، همواره با آژانس صحبت کرده‌ایم و اخیرا نیز مسیر جدیدی را شروع کردیم که انعکاس جزئیات فعالیت‌های هسته‌ای ایران در گزارشات آژانس باید به حداقل برسد. وی ادامه داد: یعنی حداقل ضروری که برای انعکاس راستی‌آزمایی اجرای تعهدات ایران لازم است، حال چه این گزارش پادمانی باشد و چه گزارش درباره برجام باشد. غریب‌آبادی درباره مکانیسم اطلاع‌رسانی آژانس با بیان اینکه معاهده NPT بیش از ۱۸۰ عضو دارد و آژانس باید این گزارش را در اختیار کشورها قرار دهد، یادآور شد: گزارشات محرمانه است، چرا که اساسا کار در حوزه پادمان محرمانه است و تمام مکاتبات ما با آژانس نیز درباره پادمان بر مبنای محرمانگی صورت می‌گیرد.
وی با بیان اینکه آژانس یک سایت داخلی را از قدیم دارد و گزارشات را به صورت محرمانه در درون سایت داخلی می‌گذارد و کشورها هم با کد و پسوردی که دارند گزارشات را برداشت می‌کنند، اظهار داشت: آژانس مدعی است قبل از اینکه نشست شورای حکام آغاز شود و تصمیم به انتشار علنی آنها بگیرد، این گزارشات را در اختیار رسانه‌ها قرار نمی‌دهد. غریب‌آبادی خاطرنشان کرد: برای ما مهم نیست چه کسی این اطلاعات را در اختیار رسانه‌ها قرار می‌دهد ولی مسؤولیت اساسی با آژانس است. اگر مکانیسم سایت داخلی آن مشکل دارد باید مکانیسم را درست کند. نماینده دائم ایران در آژانس خاطرنشان کرد: گزارشی که اخیرا توسط رویترز منتشر شد و من هم به آن اعتراض کردم بر اساس گزارش محرمانه‌ای بود که در همین سایت داخلی قرار داده شده بود. وی اضافه کرد: اگر ایران اقدامی را فراتر از تعهداتش در برجام انجام دهد، آژانس باید آن را هم گزارش دهد. به عنوان نمونه همین تصمیمی که اخیرا ایران اعلام کرد مبنی بر نصب سانتریفیوژهای بیشتر IR-2m در نطنز را آژانس در یک گزارش نیم‌صفحه‌‌ای به اطلاع اعضای آژانس رساند و در آن سایت داخلی محرمانه خود قرار داد. ۱۸۰ کشور به آن سایت دسترسی دارند و طبیعتا انتشار پیدا می‌کند و برخی کشورها این گزارش را خیلی سریع در اختیار رسانه‌ها قرار می‌دهند. وی با بیان اینکه اعتراض ما درباره شیوه اطلاع‌رسانی آژانس نیز هست، گفت: آژانس مسؤولیت اساسی در این باره دارد. غریب‌آبادی تأکید کرد: ما مسؤولیت اساسی را گردن آژانس می‌اندازیم، چون آژانس باید طراحی‌های لازم را انجام دهد که بتواند محرمانگی این اطلاعات ناشی از پادمان را حفظ کند. وی تصریح کرد: ولی این نباید بهانه‌ای در اختیار کشورهایی باشد که به اطلاعات ایران دسترسی پیدا می‌کنند یا اینکه خود آژانس این اطلاعات را زودتر از موعد منتشر کند. این‌کار فقط باید زمانی باشد که شورای حکام تصمیم بگیرد یا اینکه ایران به عنوان دارنده این اطلاعات تصمیم بگیرد بخشی از این اطلاعات را اعلام کند، چرا که هرگونه انتشار اطلاعات محرمانه پیش از سیر روال حقوقی خود منحصرا در اختیار ایران به عنوان دارنده و مالک این اطلاعات است. درز گزارش محرمانه آژانس درباره ایران و سر درآوردن گزارش در رسانه‌ها در حالی است که این نهاد هنوز حاضر به محکومیت ترور دانشمند هسته‌ای کشورمان شهید محسن فخری‌زاده به طور شفاف نشده است.
این اتفاقات نمایانگر مسیر سوال‌برانگیزی است که آژانس در دوره مدیریت رافائل گروسی در برخورد با پرونده ایران در پیش گرفته است. آژانس انرژی اتمی طی چند ماه گذشته به وضوح از مسیر حرفه‌ای و بی‌طرفی این سازمان فاصله گرفته و به اتخاذ رویکرد سیاسی و حاشیه‌سازی در برخورد با پرونده صلح‌آمیز هسته‌ای ایران روی آورده است. همچنین طی این مدت مصاحبه‌های متعدد مدیر کل آژانس با رسانه‌های بین‌المللی و ارائه اظهارات بی‌ربط به وظایف حرفه‌ای و مرتبط با آژانس، اعتراض‌های مسؤولان سیاست خارجی کشور و نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به دنبال داشته است. علاوه بر این، آژانس خردادماه سال جاری با اتکا به گزارش‌های رژیم صهیونیستی قطعنامه‌ای ضدایرانی در شورای حکام تصویب کرد. همچنین بامداد پنجشنبه ۱۲ تیرماه ۹۹ در مجتمع هسته‌ای شهید احمدی‌روشن (نطنز) در یک عملیات خرابکارانه انفجاری رخ داد که طی آن بخشی از سوله مربوط به مونتاژ سانتریفیوژهای نسل جدید دچار خسارت بالایی شد؛ اتفاقی که باز هم البته با سکوت سوال‌برانگیز رافائل گروسی و مجموعه تحت امرش مواجه شد. با این همه «رافائل گروسی» مردادماه پس از دیدار با «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا در وین گفت: «آمریکا یک شریک بسیار مهم برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شمار می‌آید و ما گفت‌وگوهای بسیار خوبی داشتیم». در همین راستا وال‌استریت ژورنال در آن مقطع نوشته بود مقام‌های آمریکایی از مدیر کل آژانس خواسته‌اند درباره مسأله دسترسی به سایت‌ها مقابل ایران سهل‌انگاری نکند. اینها نشان می‌دهد که آژانس در دوره گروسی وظیفه جاسوسی از برنامه هسته‌ای ایران و ارائه گزارش به آمریکا را بر عهده گرفته است.با تمام این کارشکنی‌ها، وزارت امور خارجه و سازمان انرژی اتمی دولت روحانی، سخاوتمندانه در حال دادن امتیازهای بیشتر به این سازمان هستند، بر این اساس گروسی شهریور سال جاری ۲ ماه پس از انفجار نطنز در سفر به ایران، توانست مجوز دسترسی و بازرسی از ۲ مکان تازه در ایران – با کارسازی رژیم صهیونیستی و گروهک تروریست منافقین- را از محمدجواد ظریف و عراقچی کسب کند.
رافائل گروسی پس از توافق در تهران در گفت‌وگو با برنامه «هارد تاک» بی‌بی‌سی طی ادعایی عجیب و بحث‌برانگیز رسما اعلام کرد توافق اخیر این آژانس با تهران «پایان داستان» نیست. این ادعای مدیر کل آژانس در حالی بیان شد که صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ۲۹ شهریور در گفت‌وگو با خبرگزاری خانه ملت اعلام کرد: مسؤولان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کردند بر اساس اطلاعاتی که دارند، بعد از بازرسی از ۲ محل تعیین شده، درخواست دیگری ندارند. با این وجود، دولت دوازدهم همچنان به مسیر یکطرفه انجام تعهدات در برجام و بخشیدن امتیازهای جدید آژانس ادامه داده و اراده‌ای برای تجدیدنظر در این باره ندارد. کاظم غریب‌آبادی، اوایل آذرماه در گفت‌وگو با خبرآنلاین اظهار کرد: ایران، شفاف‌ترین کشور در فعالیت‌های هسته‌ای خود است. ما بیش از یک‌پنجم کل بازرسی‌های آژانس در سطح جهان را پذیرا هستیم.
