همه ساله جشنوارههای متفاوت محلی و ملی در نقاط مختلف مازندران برگزار میشود که میتوان از جمله آن به جشنواره انار، انجیر، برنج، گندم و گلابگیری در زمانهای مختلف اشاره کرد اما جای خالی برندسازی در این جشنواره ها هنوز هویداست .
بهاره نوری: فصلها که در پی هم میچرخند موسم کاشت و برداشت محصولات متنوع کشاورزی و باغی را در شمالیترین نقطه ایران پایانی نیست و در هر فصل از سال دسترنج بهرهبرداران این بخش به ثمر میرسد و سفره میلیونها خانوار ایرانی را رنگین میسازد.
مازندران با حاصلخیزی ۹۸ درصد از مساحت خود به عنوان یکی از قطبهای مهم تامین محصولات غذایی کشور به شمار میرود و با نقش آفرینی در تامین ۸۰ درصد از نیاز غذایی کشور سهمی تعیینکننده را در این بخش دارد. به گفته کارشناسان بیش از ۴۷۰ هزار هکتار از اراضی این استان به کاشت محصولات زراعی و باغی اختصاص دارد و بیش از ۷۰ محصول کشاورزی در مازندران قابلیت کشت دارند و ۲۵ محصول این استان به کشورهای منطقه صادر میشوند.
هر چند بخش اعظم درآمد ایران به صادرات نفت برمیگردد اما در مازندران برخلاف رویه معمول محصولات کشاورزی و باغی رتبه اول را در صادرات این استان دارند؛ بهطوری که در نیمه نخست سال گذشته بیش از ۹۸ هزار تن از انواع محصولات کشاورزی این استان با مبلغی بالغ بر ۲۹۲ میلیون دلار صادر شده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است.
تنوع محصولات کشت شده در مازندران سبب شده این استان در طول سال شاهد برگزاری جشنوارههای مختلفی با محوریت محصولات کشاورزی و باغی باشد؛ بهگونهای که این رویه پرتکرار هنوز نتوانسته به جایگاه اصلی خود در مطرح کردن نام محصولات برجسته بومی و کمک به افزایش صادرات محصولات کشاورزی دست یابد بهطوری که حجم صادرات محصولات این استان در مقایسه با تولید بسیار پایین است.
علی محمدی، کارشناس بخش کشاورزی در اینباره، با بیان اینکه تکرار جشنوارههای محصولات کشاورزی بدون دستیابی به اهداف تعیینشده بهصورت روالی بیمحتوا تبدیل شده است؛ گفت: اهداف اولیه هر جشنوارهای مطرح کردن نام محصول کشاورزی در سطح استانی، فرااستانی و یا شاید فرامنطقهای است که هیچ یک از جشنوارههای برگزار شده در مازندران هنوز نتوانستند به جایگاهی که در ابتدا برای خود تصور کرده بودند، دست یابند.
محمدی، مدرس دانشگاههای مازندران در این زمینه بیان داشت: تبدیل شدن یک محصول بهعنوان برند مطرح در فضای تجاری مستلزم فعالیت مستمر جشنوارهها و ارائه ظرفیتهای مناطق روستایی و شهری است، بهطوری که بتوان با اطلاعرسانی سرمایهگذار را برای فعالیت در این بخش ترغیب کرد و از آن سود اقتصادی برد. وی یادآور شد: جشنوارههای فصلی در مازندران به سخنرانی و برپایی غرفهها و فروش محدود بسنده کردهاند و ایدهنویی برای ارائه ندارند و در تکرار آزاردهندهای گرفتار شدند.
این کارشناس کشاورزی عنوان کرد: تنها یک سوم مساحت کشور قابلیت انجام عملیات کشت را دارد و همین امر گذار از کشاورزی سنتی و روی آوردن به روشهای نوین این بخش را امری غیرقابل انکار بدل کرده است. این مدرس دانشگاه ادامه داد: کشوری مانند ترکیه با دارا بودن تنها یک سوم از پتانسیلهای کشاورزی ایران اما توانسته یکی از مهمترین صادرکنندگان محصولات کشاورزی در منطقه باشد و در این زمینه از بسیاری کشورهای منطقه پیشی بگیرد.
وی با بیان اینکه جشنوارههای معدودی در ایران مورد استقبال کشورهای دیگر قرار میگیرد، تصریح کرد: بالا بردن سطح کیفی جشنوارهها، جذب مهمانان خارجی و سرمایهگذاران فعال در این زمینه، تسهیل روند صادرات و برداشتن موانع پیش روی تجار میتواند با کمک به توسعه صادرات محصولات کشاورزی استان حجمی از بازار این کشورها را در اختیار محصولات ایرانی قرار دهد.
محمدی افزود: کیفیت نامناسب بستهبندی برخی محصولات فرصت مطرح شدن در بازارهای منطقه را از این بخش گرفته است. وی خاطرنشان کرد: با تهیه کردن طرح جامع توسعه کشاورزی در زمینههای مختلف باغی، زراعی و دامی میتوان در رونق صادرات، افزایش تولید و برندسازی موفق عمل کرد.
هر چند مازندران در تامین نیازهای بخش کشاورزی کشور اهمیت شایانی دارد اما روی آوردن به روشهای نوین کشاورزی و احداث صنایع تبدیلی مرتبط با این بخش و سوق دادن آن به سوی صنعتی در آمدزا میتواند آینده مبهم این بخش فراگیر در این استان را به سمت بهبود تغییر دهد.