سردرد میگرنی چیست و چطور درمان می شود؟

سردرد میگرنی یکی از شایع ترین انواع سردردها می باشد. برخی اوقات درد در قسمت پیشانی، اطراف چشم و یا در پشت سر دیده می شود، ولی معمولا درد میگرن در یک طرف سر است. هنگامی که سیستم عصبی، سیستم عروقی و جابجایی مواد شیمیایی در مغز با هم تداخل پیدا می کنند، سردرد میگرنی بروز می کند. بعضی از انواع بیماری میگرن، ممکن‌است همراه با علایم حسی هشداردهنده، چون صاعقه‌ها و فلاش‌های نور،  نقاط کور و یا سوزن‌سوزن شدن دست‌ها و پاها رخ‌ دهد. داروهایی برای کاهش میزان درد و دفعات رخ‌ دادن حملات میگرن موجود‌ است. بهترین نتیجه این داروها زمانیست‌ که با ترکیبی از تغییرات سبک‌ زندگی و درمان‌های خانگی استفاده شوند.

انواع بیماری میگرن

چندین نوع دسته بندی برای بیماری میگرن وجود‌دارد، که به توضیح بیان برخی از آنها می‌پردازیم:

۱٫ میگرن به‌ همراه تشعشع نور

این نوع میگرن زمانی‌ رخ می‌دهد که قبل از رخ‌ دادنش علایم هشدار‌ دهنده‌ای که به تشعشع نور معروف هستند، ظاهر شوند. تقریبا یک‌‌ سوم افرادیکه دچار بیماری میگرن‌ هستند، از این نوع آن رنج می‌برند. این علایم هشدار دهنده می‌تواند شامل مشکلات بینایی (از جمله دیدن تشعشعات نور) و خشکی در گردن، شانه‌ها و یا پاها، باشند.

۲٫ میگرن بدون تشعشع نور

میگرن بدون سردرد. این نوع میگرن به میگرن خاموش هم معروف بوده و زمانی‌ رخ می‌دهد که علایمی همچون تشعشع نور وجود‌ دارد اما سر بیمار درد نمی‌کند.

۳٫ هاله میگرن

حدود ۲۰ درصد سردردهای میگرنی وابسته به هاله می باشند. این نوع میگرن می تواند باعث تغییرات بینایی، حرکتی و احساسی شود. هاله های میگرنی عبارتند از: نور، صدا، توهم، طعم و بوی غیرطبیعی که باعث ایجاد سردرد می شوند.

بیشترین نورهای ایجادکننده میگرن عبارتند از: نور چشمک زن، نور زیاد، نور نامنظم و نور موج‌دار. همراه این نوع سردرد، سوزن سوزن شدن دست و یا اطراف دهان و بینی در یک طرف بدن شایع است. بعد از گذشت ۲۴ ساعت از حمله میگرن، فرد ممکن است احساس کمبود انرژی و سردرد خفیف همراه با حساسیت به نور و صدا داشته باشد.

۴٫ میگرن ورتبروباسیلار (Vertebrobasilar)

توسط اختلال عملکرد در ساقه مغز بوجود می آید. ساقه مغز، پایین ترین قسمت مغز است که مسئول فعالیت های خودکار می باشد. علائم این میگرن شامل غش کردن، سرگیجه و تاری دید است.

۵٫ میگرن مربوط به فلج نیمه بدن (Hemiplegic)

• فلج و یا ضعف در یک طرف بدن و علائمی شبیه سکته مغزی می باشد.
• فلج و یا ضعف موقتی می باشد، اما گاهی برای چند روز ادامه دارد.

۶٫ میگرن چشمی ( Ocular)

یک نوع میگرن نادر است. حملات تکراری کاهش جزئی بینایی و یا نابینایی کامل در یک چشم که کمتر از یک ساعت باقی می ماند و می تواند با سردرد همراه باشد. نابینایی غیرقابل برگشت از عوارض این میگرن می باشد.

در برخی زنان، هنگام عادت ماهیانه، هورمون استروژن در خون کم می شود و موجب بروز سردرد میگرنی می گردد

علائم سردرد میگرنی

علائم بیماری میگرن متفاوت‌اند و ممکن است یکی و یا ترکیبی از علایم زیر باشند:

سر دردی ضربان دار و تپش‌دار که معمولا بشکل دردی مبهم شروع شده و تبدیل به دردی تپنده و کوبنده می‌شود. درد معمولا با حرکت کردن بیشتر می‌شود. درد ممکن است از یک طرف سر به طرف دیگر حرکت کند، یا جلوی سر و یا کل سر را تحت تاثیر قرار دهد. بیشتر حملات میگرن با سردرد همراه است. سردرد میگرنی معمولا در یک شقیقه همراه با درد شدید و ضربان دار می باشد. برخی اوقات درد در پیشانی، اطراف چشم و یا در پشت سر قرار دارد. ولی معمولا درد در یک طرف سر قرار دارد، گر چه در یک سوم موارد، درد در هر دو طرف سر قرار دارد.

بیمار میگرنی معمولا ترجیح می دهد در طی حملات در یک اتاق تاریک و ساکت دراز بکشد. حملات میگرن بین ۴ تا ۷۲ ساعت طول می کشد

۱٫ حساسیت به نور، صدا و یا بو

۲٫ حالت تهوع، استفراغ، معده درد و یا شکم درد

۳٫ کاهش اشتها

۴٫ احساس سرما و یا گرمای شدید (سرد شدن دست و پا)

۵٫ رنگ پریدگی صورت

۶٫ خستگی

۷٫ سرگیجه

۸٫ تاری دید

۹٫ یبوست و اسهال

۱۰٫ تب (خیلی کم پیش می‌آید)

۱۱٫ خواب آلودگی

۱۲٫ زود رنجی

۱۳٫ خستگی

۱۴٫ افسردگی یا خوشحالی زیاد

۱۵٫ تشنگی بیش از حد و افزایش حجم ادرار

۱۶٫ کمبود انرژی بدن و خمیازه کشیدن

۱۷٫ میل زیاد به خوردن غذاهای شیرین و یا شور

۱۸٫ فعالیت های روزانه از قبیل بالا رفتن از پله که سر درد میگرنی تشدید می شود

۱۹٫ کرخی یا مورمور شدن

۲۰٫ درد گردن

۲۱٫ درد چشم

۲۲٫ ویار

۲۳٫ درد ضربان دار در یک طرف یا هر دو طرف سر

۲۴٫ آبریزش بینی یا آب افتادن چشم ها

۲۵٫ اورا (Aura) : افرادی که میگرن دارند اغلب اورا را تجربه می کنند. رایج ترین اورا ها بصری هستند و فرد نورهای چشم زن، نقطه ها یا خطوطی می بیند. اورا معمولاً ۵ دقیقه تا ۱ ساعت طول می شد و ۶۰ دقیقه بعد سردردهای میگرنی آغاز می شوند.

۲۶٫ مشکل در صحبت کردن

۲۷٫ سرگیجه یا دو بینی

۲۸٫ خماری پس از سردرد

۲۹٫ ضعف در یک طرف بدن

۳۰٫ کمبود خواب راحت

به طور کلی هنگامی که از بی خوابی رنج می برید، سردرد میگرنی شروع می شود.

اغلب سردردهای میگرنی حدود ۴ ساعت ادامه‌ دارند، اما در انواع شدید ممکن است تا یک هفته ادامه داشته باشند. تعداد حملات میگرن بین افراد مختلف متفاوت است، معمولا افراد میگرنی ۲ تا ۴ بار درماه دچار سردرد میگرنی می‌شوند، با اینحال بعضی ها هر چند روز یکبار و بعضی دیگر هم یک یا دوبار در سال دچار این حمله می‌شوند.

ویژگی های سردرد میگرنی

موسسه بین المللی سردرد، مشخصات میگرن را این گونه بیان می کند:

فرد بیش از ۵ بار دچار سردرد شده باشد و هر کدام ۴ تا ۷۲ ساعت طول کشیده شده باشد.

دارای حداقل دو ویژگی زیر باشد:

سردرد یکطرفه سر، ضربان دار، متوسط و یا شدید که با تحرک بدنی بدتر می شود.

به علاوه باید حداقل یک مورد زیر را داشته باشد:

تهوع یا استفراغ، ترس از صدا و ترس از نور.

رابطه سیستم عصبی سمپاتیک با میگرن

سیستم عصبی سمپاتیک، جزء سیستم عصبی خودکار است و استرس و درد را کنترل می کند. در طی حملات میگرنی، سیستم عصبی سمپاتیک تحریک می شود. فعالیت عصب سمپاتیک باعث تاخیر در تخلیه معده به روده کوچک می شود. افزایش فعالیت عصب سمپاتیک موجب کاهش گردش خون و بیرنگ شدن پوست و سرد شدن دست ها و پاها می گردد. افزایش فعالیت عصب سمپاتیک موجب حساسیت به نور و صدا می شود و تاری دید را زیاد می کند.

دلایل سردرد میگرنی

دلایل اصلی ابتلا به میگرن هنوز معلوم نیست، با اینحال دلایل این بیماری نه تنها به تغییرات مغزی بلکه به عوامل ژنتیکی نیز مربوط است. افراد مبتلا به میگرن ممکن است، آنرا ارث برده باشند. این روزها دانشمندان معتقدند یکی از دلایل این بیماری عوامل غیرطبیعی ارثی در بخش‌های خاصی از مغز است. بعضی از عواملی که می‌تواند محرک شروع بیماری میگرن و حملات میگرنی باشد، عبارتند از:

• استرس‌های عاطفی: یکی از معمول‌ترین محرک‌های سردرد میگرنی، استرس‌های عاطفی می‌باشد.
• بعضی از مواد شیمیایی و مواد نگهدارنده در مواد غذایی و بعضی از مواد غذایی: خوراکیها و نوشیدنی‌های خاص از جمله، پنیرهای مانده و قدیمی، غذاهای فرآوری شده، غذاهای شور، نوشیدنی های الکلی و مواد افزودنی به خوراکی همچون نیترات (در پپرونی، هات داگ و گوشتهای دودی وجود دارند)، منو سدیم گلوتامات (معمولا در پنیر یافت می‌شود) می‌توانند محرک حدود ۳۰ درصد بیماری‌های میگرنی باشند.
• کافئین: مصرف بیش از حد کافئین و یا قطع ناگهانی مصرف آن می‌تواند باعث ابتلا به سردرد های میگرنی شود. البته توجه باشید تغییرات ناگهانی سطح کافئین خون نگران کننده بوده وگرنه کافئین یکی از خوراکیهایی است که برای درمان سردرد شدید میگرنی استفاده می‌شود.
• تغییر در الگوی خواب: در بعضی از افراد زیاد خوابیدن و یا کم خوابی می‌توانند، محرک بیماری باشند.
• عوامل جسمی: فعالیت بدنی شدید شامل رابطه جنسی می‌تواند باعث برانگیختن بیماری میگرن شود.
• تغییرات محیطی
• داروها خاص از جمله قرص های ضد بارداری و باز کننده عروق
• تغییرات هورمونی در خانم ها و دوره‌های قاعدگی

پیشگیری از ابتلا به میگرن

با تغییر در سبک زندگی می‌توان، تعداد دفعات حملات میگرنی و شدت آنها را کم کرد. بعضی از این تغییرات شامل:

• اجتناب از محرک‌های سردرد میگرنی، اگر خوراکی‌ها و یا عطرهای خاص باعث شروع سردرد میگرنی شما می‌شوند، از آنها دوری کنید. کاهش مصرف کافئین، سیگار و الکل یکی از راههای پیشگیری است. همچنین حفظ الگوی منظمی برای خواب و خوراک بعلاوه کنترل استرس، یکی دیگر از این راههاست.
• ورزش منظم تمرین منظم ورزشهای هوازی (ایروبیک) می‌تواند فشار بر بدن و استرس را کاهش داده و از حملات میگرنی پیش‌گیری کند. این ورزش‌ها شامل پیاده‌روی، شنا و یا دوچرخه سواری می‌شود. البته ورزش شدید انجام ندهید چرا که ورزش شدید و یکدفعه خود می‌تواند باعث سردرد شود.
• کاهش وزن. چاقی، یکی دیگر از عوامل ابتلا به میگرن می‌باشد، کاهش وزن، ورزش و رژیم غذایی سالم می‌تواند خطر ابتلا به سردرد میگرنی را کاهش دهد.
• کاهش تاثیرات استروژن. اگر شما خانم هستید که دچار میگرنی‌اید، استروژن می‌تواند یکی از عوامل محرک میگرن باشد. سعی کنید مصرف داروهای هورمونی و پیشگیری از بارداری را با مشورت پزشک، کم و یا قطع کنید.
• هیچ وعده غذایی اصلی را ترک نکنید
• از گرسنگی بیش از حد خودداری کنید
• به مقدار کافی مایعات بنوشید
• به مقدار کافی بخوابید. هر روز سر یک ساعت مشخص بخوابید و سر یک ساعت مشخص از خواب بیدار شوید
• در روز کمتر از دو لیوان نوشیدنی های کافئین‌دار مصرف کنید.
• از نور زیاد و درخشان دوری کنید و در روزهای آفتابی حتما از عینک آفتابی استفاده کنید