مراتع مازندران در مناطق قشلاقی به دلیل توسعه فعالیت های کشاورزی برای تولیدات زراعی و باغی که بنابر اظهارات کارشناسان کشاورزی، توجیه اقتصادی بهتری نسبت به تولید علوفه دارد، سبب شد تا دامداران با کمبود شدید چراگاه در دشت و جلگه استان روبرو شوند.
به گزارش اقتصاد گستر شمال به نقل از خبرنگار ایرنا، طبق برنامه اداره کل منابع طبیعی و آبخیز داری مازندران حداکثر ماندگاری دام در مراتع ییلاقی ۹۰ روزه است، یعنی همه دام ها حداکثر با مهلت پنج روزه باید تا روز گذشته بیستم شهریور ماه از مراتع خارج و به پایین دست می آمدند، موضوعی که بعضی از دامداران به دلیل نبود چراگاه در مناطق قشلاقی نسبت به رعایت این دستورالعمل بی توجهی و یا سرپیجی می کنند.
خروج دام از مراتع مناطق ییلاقی مازندران درحالی مورد تاکید منابع طبیعی وآبخیز داری استان است که پس چراهای دام در عرصه قشلاق تقریبا به خاطر گسترش کشاورزی زراعی و باغی به خصوص کشت دوم برنج به طور محسوسی کاهش و تقریبا از بین رفته است.
استان مازندران ۴۶۰هزار هکتار زمین های زراعی و باغی دارد که ۲۳۰هزار هکتار آن به عنوان زمین های شالیزاری است و بخشی از این زمین ها در فصول غیر زراعی تحت عنوان چراگاه دام و تولید علوفه استفاده می شده است، اما از چند سال گذشته با توسعه کشت های دوم برنج، کلزا، توت فرنگی و برخی از تولیدات باغی، زمین ها از دسترس چراگاه آزاد دام خارج شده است.
بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی مازندران از ۲۰۹ هزار هکتار زمین های شالیزاری استان در سال زراعی حدود ۱۰۰هزار هکتار آن زیر کشت دوم برنج به صورت نشا مجدد و یا پرورش ساقه شالی (رتون) رفته است.
همچنین کشت دانه روغنی کلزا و سویا و توت فرنگی در استان مازندران در سال های اخیر به بیش از ۲۵هزار هکتار رسیده است.
توسعه باغ های مرکبات و سیاه ریشه و همچنین توجه به باغداری در زمین های شیب دار استان مازندران نیز سبب شد تا کمبود زمین برای چراگاه آزاد دام بیشتر شود.
بر اساس آمار سازمان جهاد کشاورزی مازندران حدود هفت میلیون واحد دامی در قالب ۱۰ هزارو ۵۰۰ واحد دامپروری صنعتی و سنتی وجود دارد که فقط کمتر از ۱۵۰ واحد آن صنعتی است و مابقی به صورت دامداری سنتی فعالیت می کنند.
لزوم رعایت زمان خروج دام از مراتع ییلاقی
رییس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی مازندران منطقه ساری با اظهار این که دامداران و عشایر برای کوچ به مناطق قشلاقی استان باید رعایت زمانبندی تعیین شده را مورد توجه قرار بدهند، گفت: هر گونه بی توجهی در رعایت خروج دام از مناطق ییلاقی در تمدید صدور پروانه با چالش مواجه خواهند شد.
نعمت الله کوهستانی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اعلام این که زمان خروج دامداران از مناطق ییلاقی بر حسب ورود آنان که از نیمه دوم خرداد شروع شده بوده است، ادامه داد: بنابراین زمان حضور دام در مراتع ییلاقی روز گذشته به پایان رسیده است.
وی با بیان این که نبود پس چراها در مناطق پایین دست به خصوص در اراضی شالیزاری، دامداران را با چالش جدی مواجه کرده است، توضیح داد: اگرچه این موضوع باید با کمک پشتبانی ویژه امور دام و جهاد کشاورزی مازندران در تامین علوفه و نهاده های دامی از جمله سبوس و جو ارزان قیمت حل و فصل شود، اما حضور بیش از حد دام در مراتع ییلاقی، به رشد و نمو ریشه گیاه برای فصل آینده ضربه جبران ناپذیری می زند.
وی از همه دامداران مازندران خواست بدون معطلی نسبت به خروج دام از مراتع ییلاقی اقدام کنند تا طرح بذر کایر و کپه کاری درمراتع ضعیف و تخریب شده عملیای شود، توضیح داد: دامدارانی که دارای پروانه مرتع داری دارند همزمان با تمدید پروانه سالانه خود می توانند از بذر و خدمات فنی رایگان منابع طبیعی برای بذرکاری مراتع تحت اختیار اقدام کنند.
رییس اداره مرتع اداره کل منابع طبیعی مازندران منطقه ساری شرایط خشکسالی در مراتع را جدی توصیف کرد و گفت: در همین راستا منابع طبیعی مدیریت چرای دام را در ۶۰ هزار هکتار اجرایی کرده است.
کوهستانی با توضیح این که رعایت دقیق زمان ورود و خرچ دام در مراتع، ممیزی شناسایی دامداران، احیا و توسعه رویشگاه گیهان دارویی، بذر کاری و کپه کاری و قرق مراتع را از طرح های مدیریت چرای دام مراتع بر شمرد و گفت : پارسال حدود یکهزارو ۵۰۰ هکتار از مراتع استان کپه‌کاری شده بود که در حدود ۸۰۰ هکتار آن از گیاهان داروئی استفاده شد.
وی ادامه داد: اجرای عملیات کپه کاری در مراتع به منظور اصلاح و احیاء مراتع تخریب شده، افزایش تولید علوفه و جلوگیری از فرسایش خاک است.
کوهستانی توضیح داد: با توجه به افزایش اعتبارات استانی و اختصاص بودجه از محل صندوق توسعه ملی برای حفظ و حراست و احیاء جنگل، مراتع و عملیات آبخیزداری، هر ساله عملیات کپه کاری با استفاده از بذور سازگار با مناطق اقلیمی استان عملیاتی می شود.
وی مرمت چندین دهنه چشمه، قرق ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار و مدیریت و بازنگری ۱۵ هزار هکتار مرتع داری را از دیگر طرح های مرتعداری عنوان کرد و گفت : خوشبختانه شرکت های تعاونی مرتعداران و اتحادیه دامداران همکاری خوبی در حفظ و حراست از مرتع را دارند.
کوهستانی یکی دیگر از خدمات مهم به دامداران در مراتع ییلاقی ساخت و نصب آبشخور عنوان کرد و ادامه داد : امسال با استفاده از اعتبارات تخصیص یافته ۳۰۰ دستگاه آبشخور جدید ایجاد شده است.
وی به اجرای طرح شناسایی و ممیزی سه هزار و ۵۰۰ هکتار مراتع مازندران اشاره کرد و گفت:۱۳هزار بهره برداری مراتع دراستان هستند.
