گنبدکاووس که عنوان بزرگترین شهرستان از لحاظ وسعت و دومین شهرستان از حیث جمعیت در استان گلستان را یدک می کشد، برای توسعه هرچه بیشتر درحوزه های مختلف، نیازمند رفع برخی کمبودهای زیرساختی از جمله دربخش راه های ارتباطی است.
ایجاد و توسعه راه‌های ارتباطی به اعتقاد کارشناسان، یکی از مهمترین زیرساخت‌های برای رسیدن به توسعه، از جمله توسعه اقتصادی است که توجه به آن می‌تواند مسیر رسیدن به این مهم را کوتاه‌تر کند، با این حال به نظر می‌رسد چرخ توسعه شهرستان گنبدکاووس با وجود داشتن ظرفیت‌های قابل توجه در بخش‌های مختلف به دلیل کمبودها و اجرا نشدن و یا ناقص ماندن برخی طرح‌های مهم در حوزه راه‌ها کند می چرخد.
شاید مهمترین خصوصیت گنبدکاووس با افزون بر ۳۵۰ هزار نفر جمعیت به عنوان دومین شهرستان بزرگ گلستان و ۵۰۷۲ کیلومتر مربع وسعت که معادل یک چهارم وسعت این استان است، داشتن ۱۴۵ کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکمنستان و نیز برخورداری این شهرستان از گمرک و پایانه مرزی باشد که از این مزیت جغرافیایی به عنوان دروازه ورود به کشورهای آسیای مرکزی نیز یاد می‌شود.
بدون تردید یکی از اهداف احداث خط ریلی بین المللی و مشترک سه کشور قزاقستان، ترکمنستان و ایران از مرز اینچه برون به سمت گرگان همین مزیت جغرافیایی گنبدکاووس بوده ضمن اینکه مرکز اقتصادی و درمانی بودن این شهرستان برای ۶ شهرستان دیگر واقع در شرق گلستان نیز از دیگر امکانات و ظرفیت‌های گنبدکاووس است که ضرورت توجه بیشتر به تکمیل زیرساخت‌ها در حوزه راه‌ها در این شهرستان را دوچندان کرده است.
تولید سالانه حدود یک میلیون تن انواع محصولات زراعی، باغی و دامی و حمل و نقل آن، عبور روزانه ۱۲۰ تا ۱۵۰ دستگاه انواع تریلی و کامیون ترانزیت داخلی و خارجی از این شهر به مقصد گمرک اینچه برون، فعال بودن افزون بر یکصد واحد تولیدی بزرگ و کوچک و حمل و نقل تولیدات آن به اقصی نقاط استان و کشور و وجود حدود ۶۰ هزار دستگاه خودروی سبک و سنگین متعلق به مردم گنبدکاووس از دیگر دلایل اهمیت تکمیل زیرساخت‌ها در حوزه راه‌های این شهرستان است.
بهره مندی گنبدکاووس از ظرفیت‌ها و آثار قابل توجه گردشگری اعم از تاریخی و طبیعی مانند بلندترین گنبد آجری جهان، سه تالاب بین المللی و چند سد کوچک و بزرگ، ۵۰۰ آب بندان پرورش ماهیان گرمابی و بزرگترین مجموعه سوارکاری کشور به همراه تنوع اقوام و فرهنگ‌ها و زندگی مسالمت آمیز آنان که هرساله صدها هزار مسافر و گردشگر داخلی و خارجی را بالاخص در تعطیلات نوروز و تابستان به این شهرستان می‌کشاند، از دیگر ضرورت‌ها در تکمیل زیرساخت‌های حوزه راه‌های ارتباطی گنبدکاووس است.
درحال حاضر این شهرستان یکهزار و ۱۵۰ کیلومتر راه اصلی، فرعی و روستایی دارد که ۶۳۰ کیلومتر آن راه روستایی است که به گفته نماینده مردم گنبدکاووس در مجلس شاخص و وضعیت راه‌های روستایی این شهرستان جزو عقب مانده ترین راه‌ها در استان گلستان و نیازمند توجه ویژه ازسوی متولیان امر است.
** راه آهن گرگان به گنبدکاووس
احداث راه آهن گرگان – گنبدکاووس در گام نخست و ادامه آن به استان‌های خراسان شمالی و رضوی در گام‌های بعدی شاید مهمترین مطالبه چند دهه‌ای مردم این شهرستان از مسئولان استان گلستان و کشور است که با وجود اینکه تاکنون چندین بار توسط وزیران راه و شهرسازی و یک بار هم توسط “علی لاریجانی” رئیس مجلس شورای اسلامی، کلنگ آغاز عملیات اجرایی آن به زمین زده شده اما هنوز خبری از اجرای این طرح ملی نیست.
پروژه‌ای که در صورت اجرایی شدن فقط گام نخست آن، نقش بسیار مهمی در جابجایی مسافران و نیز کاهش ۵۰ درصدی ترافیک جاده ارتباطی گنبدکاووس به گرگان مرکز استان گلستان و همچنین کاهش قابل توجه حوادث رانندگی این جاده دارد ضمن اینکه تکمیل ادامه این طرح ملی تا مشهد مقدس نیز آسودگی خاطر خیل عظیم زائران بارگاه رضوی از شهرهای مختلف گلستان به این آستان مقدس را از طریق حمل و نقل ریلی به همراه می‌آورد.
احداث راه آهن گرگان – گنبدکاووس – مشهد اگرچه از مصوبات و تأکیدات سفرهای استانی دو رئیس جمهوری فعلی و قبلی به استان گلستان نیز می‌باشد و اجرای این طرح ملی همواره از سوی مسئولان گنبدکاووس بالاخص نمایندگان مجلس شورای اسلامی درجلساتی که با مسئولان استانی یا کشوری دارند، مطرح می‌شود و مدیران نیز قول مساعد برای پیگیری آن را می‌دهند اما مشخص نیست چرا بخت آن باز نمی‌شود!؟
** جاده ترانزیتی موسوم به نفت
تکمیل جاده ترانزیتی موسوم به نفت به طول تقریبی ۴۵ کیلومتر که فاصله گمرگ اینچه برون تا شهر گنبدکاووس را حدود ۳۰ کیلومتر کوتاه‌تر می‌کند و به عنوان یک جاده جایگزین می‌تواند بار ترافیکی جاده کم عرض و البته پرترافیک گنبد به داشلی برون را کم و از بروز سوانح رانندگی آن بکاهد، از دیگر مطالبات مردم و مسئولان گنبدکاووس در تکمیل زیرساخت‌ها در حوزه راه‌های ارتباطی این شهرستان است.
نماینده مردم گنبدکاووس در مجلس شورای اسلامی نهم تیرماه جاری در جلسه شورای اداری این شهرستان که با حضور استاندار جدید گلستان برگزار شد، تکمیل جاده ترانزیتی موسوم به نفت را یکی از آرزوها و مطالبات جدی و قدیمی مردم منطقه دانست که نقش مهمی در کاهش فاصله شهر گنبد تا گمرگ اینچه برون و سوانح رانندگی جاده فعلی این شهر به داشلی برون دارد.
قرجه طیار در این جلسه با یادآوری بحث تصویب منطقه آزاد تجاری – صنعتی اینچه برون گنبدکاووس در مجلس شورای اسلامی که هم اکنون در مرحله رفع برخی ایرادات گرفته شده از سوی شورای نگهبان قانون اساسی قرار دارد، گفت: در صورت تصویب نهایی این طرح و اثرات بسیار آن در توسعه اقتصادی و رفع بیکاری منطقه، ضرورت تکمیل جاده ترانزیتی موسوم به نفت برای تردد راحت شهروندان و نیز تریلی‌های ترانزیت به این منطقه دوچندان می‌شود.
وی همچنین با انتقاد از کم توجهی مسئولان به زیرساخت‌های راه‌های ارتباطی گنبدکاووس بویژه در زمینه راه روستایی، گفت که شاخص و وضعیت راه‌های روستایی این شهرستان جزو عقب مانده ترین راه‌ها در استان گلستان و نیازمند توجه ویژه به آن از سوی مسئولان متولی می‌باشد.
اگرچه از طول ۴۵ کیلومتری جاده ترانزیتی موسوم به نفت گنبدکاووس تاکنون حدود پنج کیلومتر آن زیرسازی و آسفالت شده و ۱۰ کیلومتر دیگر آن نیز در مرحله زیرسازی و آسفالت می‌باشد، به گفته “هادی حق شناس” استاندار جدید گلستان، قرار است، عملیات زیرسازی و آسفالت بخ ش دیگری از آن تا پایان امسال آغاز شود.
** تکمیل محور کنارگذر شهر گنبدکاووس
محور کنارگذر گنبدکاووس واقع در قسمت شرقی این شهر به طول تقریبی ۱۵ کیلومتر که تاکنون ۹ کیلومتر آن در سال‌های ۸۵ تا ۹۰ توسط شهرداری و با همکاری راه و شهرسازی زیرسازی و آسفالت شده، اکنون هشت سالی است که قدم قابل لمسی برای تکمیل شش کیلومتر باقیمانده آن ازسوی مسئولان این شهرستان و استان گلستان برداشته نشده است.
احداث جاده کنارگذر ضلع شرقی گنبدکاووس که عنوان دومین شهر بزرگ و پرجمعیت استان گلستان پس از گرگان را یدک می‌کشد، از حدود ۱۵ سال قبل مطرح و عملیات اجرایی آن در سه مرحله، پنج، چهار و ۶ کیلومتری طراحی شد که در پنج سال اول یعنی سال‌های ۸۵ تا ۹۰ دو مرحله از سه مرحله آن به طول ۹ کیلومتر حد فاصل میدان امام علی (ع) تا جاده اسبدوانی انجام شده است.
با این حال مرحله سوم این طرح به طول تقریبی شش کیلومتر حد فاصل جاده اسبدوانی تا جاده دهستان آق آباد و در ادامه تا جاده بین المللی گنبدکاووس – اینچه برون باقی مانده که برای انجام این مرحله به دلیل عبور مسیر کنارگذر از رودخانه گرگانرود نیاز به احداث یک دهنه پل بطول ۶۰ تا ۸۰ متر می‌باشد.
احداث این پل و آزادسازی بخشی از مسیر باقی مانده، هزینه بالایی می‌طلبد که از توان شهرداری و مسئولان گنبدکاووس خارج و نیازمند مساعدت مسئولان گلستان (اداره کل راه و شهرسازی و استانداری) است که براساس صورتجلسه ای که سال‌های قبل بین مسئولان، شهرداری و شورای اسلامی شهر گنبدکاووس با اداره کل راه و شهرسازی و معاونت عمرانی استانداری گلستان انجام شد، مقرر شده بود که معاونت عمرانی استانداری احداث ابنیه و پل، راه و شهرسازی آسفالت مسیر و مسئولان گنبدی وظیفه آزادسازی مسیر و زیرسازی آن را انجام دهند.
شهردار گنبدکاووس در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: تکمیل جاده کنارگذر ضلع شرقی این شهر بطور تقریبی ۶ کیلومتر حداقل به حدود یک هزار میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد که از توان مالی شهرداری خارج است و بایستی از اعتبارات ملی و استانی برای آن تأمین اعتبار شود.
منصور طعنه گنبدی افزود: بدون تردید تسریع در تکمیل محور کنارگذر شهر گنبدکاووس، نقش مهی در تسهیل تردد و عبور کامیون‌ها و تریلی‌های ترانزیت به کشورهای آسیای میانه، روان سازی ترافیک شهر و مهمتر از همه جلوگیری از تخریب روسازی و تأسیسات شهری دارد.
وی اضافه کرد: شهرداری گنبدکاووس در سال‌های گذشته برای انجام نقشه برداری اولیه مسیر کنارگذر، رایزنی‌هایی را با مالکان برای آزادسازی مسیر جاده اسبدوانی تا گرگانرود انجام داده که مالکان نیز اعلام آمادگی کردند.
طعنه گنبدی یادآور شد: علاوه بر صورتجلسه ای که در سال‌های قبل توسط مدیریت قبلی شورا و شهرداری با معاونت عمرانی استانداری و راه و شهرسازی گلستان امضا اما اجرایی نشد، چهار سال پیش نیز مجدداً در جریان سفر رئیس سازمان راهداری کشور به این شهرستان توافق نامه جداگانه ای برای اجرایی شدن این طرح بین مسئولان گنبدی با مدیرکل راه و شهرسازی گلستان امضا شد.
به گفته وی، با وجود پیگیری‌های لازم اما هنوز اقدام خاصی برای اجرایی شدن مرحله سوم جاده کنارگذر شهر گنبدکاووس صورت نگرفته است.
شهردار گنبدکاووس همچنین گفت: با افزایش روز افزون تعداد خودروها و نیز محوریت این شهرستان برای ۶ شهرستان دیگر واقع در شرق گلستان، این شهر نیازمند اجرای برخی پروژه‌های ترافیکی ازجمله احداث تقاطع‌های غیر همسطح در حداقل چهار نقطه می‌باشد.
طعنه گنبدی افزود: احداث تقاطع‌های غیر همسطح با توجه به هزینه‌های بالای آن، از توان شهرداری گنبدکاووس خارج است و نیازمند حمایت و مساعدت مالی از منابع ملی و استانی می‌باشد.
به نظر می‌رسد با توجه به محوریت و مرکزیت شهرستان گنبدکاووس در شرق استان گلستان که شامل ۶ شهرستان دیگر نیز می‌شود، توجه به زیرساخت‌های این شهرستان در حوزه‌های مختلف از جمله راه‌های ارتباطی و اجرا و تکمیل پروژه‌های تعریف شده و در دست اجرا در این زمینه همچون راه آهن گرگان – گنبدکاوس، جاده موسوم به نفت به عنوان مسیر اتصال گنبدکاووس به گمرک اینچه برون و ترکمنستان و اجرای مرحله سوم جاده کنار گذر شهر افزون بر ۱۶۰ هزار نفری گنبدکاووس و رفع برخی کمبودهای دیگر این شهرستان ۳۵۰ هزار نفری در این حوزه تأثیرات مثبتی در روند توسعه منطقه شرق گلستان خواهد داشت.
