موج گسترده نگرانی‌ها ناشی از شیوع ویروس کرونا تمام جهان را فرا گرفته است.
کیمیا نجفی:خسارت‌های اقتصادی فراگیر شدن بیشتر این ویروس نه‌تنها برای ایران، بلکه برای کل اقتصاد جهانی بسیار حائز اهمیت است. اگرچه در برخی از کشورها این خسارت بیشتر و در بعضی دیگر کمتر خواهد بود. در این میان پیش‌بینی‌هایی مبنی‌بر این است که کرونا اقتصاد جهان را به سمت بحرانی بدتر از سال ۲۰۰۹ خواهد برد. حال باید دید که ایران تا چه میزان تحت تاثیر این بحران جهانی قرار می‌گیرد و آیا می‌تواند با استفاده از راهکارهایی حداقل آسیب را از رکود جهانی ببیند یا خیر؟
تمام معامله‌گران و سرمایه‌گذاران جهان در حال حاضر نگران پیامدهای اقتصادی این ویروس هستند و در این میان تحلیلگران و صاحب‌نظران سناریوهای مختلفی را از رشد اقتصادی جهان پیش‌بینی می‌کنند. طبق شنیده‌ها در خوش‌بینانه‌ترین سناریوهای رشد اقتصادی، اقتصاد جهان امسال ۲.۹ درصد رشد خواهد کرد در حالیکه در زمان بحران مالی سال ۲۰۰۹، ۳ درصد رشد کرده بود. ایرنا در گزارشی از هدایت جهان به سمت رکود بسیار جدی به واسطه کرونا پرداخت است، رکودی که بعد از بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۹، دیگر اتفاق نیفتاده بود. بر اساس این گزارش سازمان توسعه و همکاری اقتصادی بین‌المللی(OECD) به تازگی هشدار داده است که درصورت گسترش شیوع این ویروس، رشد اقتصادی جهان نصف خواهد شد.این سازمان اعلام کرده است که درصورت ادامه شیوع ویروس کرونا در سراسر آسیا، اروپا و شمال آمریکا، میزان تولید ناخالص جهان در سال ۲۰۲۰، به ۱.۵ درصد خواهد رسید. این رقم تقریبا۲.۹ درصد پایین تر از میزانی است که پیش از این برای رشد اقتصادی سال ۲۰۲۰ پیش‌بینی شده بود.
نصف شدن رشد اقتصادی جهان، می‌تواند ژاپن و اروپا را به رکود جدی بکشاند. سازمان توسعه و همکاری اقتصادی بین‌المللی در گزارشی می‌نویسد: «سیاستگذاران در سراسر جهان حالا باید برای جلوگیری از سناریوی این چنینی، به سرعت اقدام کنند. جهان باید اقدامات هماهنگی برایجلوگیری از شیوع این ویروس انجام دهد. دولت‌ها باید هزینه‌هایشان را افزایش دهند و بانک‌های مرکزی باید سیاست‌هایی را برای ضربه-گیری آسیب‌های اقتصادی ناشی از ویروس کرونا، پیش ببرند.»
بر اساس گزارش سیانان بیزینس، خوش‌بینانه‌ترین سناریوی فعلی، شیوع گسترده ویروس کرونا در چین در سه ماه اول سال و شیوع پایین در سایر کشورهاست. حتی در این حالت نیز سازمان توسعه و همکاری اقتصادی بین‌المللی رشد اقتصاد جهانی را تنها ۲.۴ درصد پیش‌بینی کرده است. حتی این پیش‌بینی خوش‌بینانه نیز پایینترین میزان رشد از زمان بحران مالی جهانی در سال ۲۰۰۹ است. آن زمان، رشد اقتصادی جهان حدود ۳ درصد بود.
اقتصاد ایران تحت تاثیر کرونا یا تحریم؟
با بررسی مسائل گفته شده حال مهم‌ترین پرسش این است که در چنین شرایطی دولت‌ها باید با استفاده از چه راهکارهایی این بحران را با کمترین آسیب پشت سر بگذارند؟ برخی از صاحب‌نظران راهکارهای مختلفی را برای حمایت از اقشار ضعیف کشور پیشنهاد دادند. از جمله این راهکارها، پیشنهاد افزایش یارانه نقدی برای افراد بود که همین بحث مخالفان جدی خود را دارد. از سوی دیگر برخی از تحلیلگران بر این باورند که دولت با حمایت از بنگاه‌های تولیدی باید کشور را به سمت رونق هدایت کند. اما هستند افرادی که معتقدند در ابتدا دولت باید برنامه‌های جدی برای مقابله با این ویروس کشنده داشته باشد و پس از آنکه این بحران را پشت سر گذاشت باید به حمایت از اقشار کم‌درآمد و آسیب‌دیده بپردازد. این مسائل در حالی مطرح می‌شود که دولت هم در شرایط سخت ناشی از شیوع ویروس کرونا قرار گرفته است. در این میان هستند تحلیلگرانی که معتقدند ایران به دلیل تحریم‌ها دادوستد کمتری به نسبت کشورهای دیگر داشته و با توجه به همین مسئله آسیب کمتری را از بحران رکود جهانی خواهد دید. در این راستا آلبرت بغوزیان، استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به پیش‌بینی‌ها مبنی‌بر اینکه کرونااقتصاد جهان را به سمت بحرانی بدتر از سال ۲۰۰۹ می‌برد به «ابتکار» گفت: رکود با توجه به شرایط پیش آمده اجتناب‌ناپذیر است. اکنون ویروسی به نام کرونا شیوع پیدا کرده و دست به گریبان اقتصاد کشورهای مختلف شده است، بنابراین پیش آمدن یک بحران اقتصادی کاملا طبیعی خواهد بود.
وی در ادامه افزود: در این میان باید اشاره کرد که اگر با این بیماری مقابله نشود قطعا زیان بیشتری به اقتصاد کشورها وارد خواهد شد، به عبارتی دیگر هر چه با این ویروس مقابله شود اقتصاد جهان منفعت بیشتری را خواهد برد.
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از صحبت‌هایش به شرایط ایران در زمان رکود جهانی اشاره کرد و در این‌باره گفت: شرایط برای ایران در زمان بحران جهانی کمی متفاوت‌تر از باقی کشورها خواهد بود. ما می‌دانیم که کانال ارتباطی کشور با دنیا از طریق نفت و جریان صادرات و واردات بوده و چون الان کشور دیگر همانند سابق با سایر کشورها تعامل ندارد پس ما به ندازه بقیه از ایجاد رکود در جهان لطمه نخواهیم دید.
این کارشناس اقتصادی در ادامه تحریم را جالشی اجتناب‌ناپذیر بر سر راه اقتصاد کشور دانست و گفت: مسئله مهمی که به یک چالش برای کشور تبدیل شده، بحث تحریم‌ها است، اینکه پیشتر گفتم ما آسیب جدی از وضعیت رکودی در اقتاصد جهان نخواهیم دید به این خاطر است که ما به دلیل تحریم‌ها عملا در یک رکود قرار داریم و اگر شرایطی بود که دنیا به سمت رونق می‌رفت ما همچنان در رکود ناشی از تحریم به سر می‌بردیم.
بغوزیان اظهار کرد: حال دنیا در برابر یک رکود قرار دارد اما اقتصاد ما وضعیتی بدتر از شرایط فعلی را نخواهد داشت. به عنوان نمونه رکود ناشی از ویروس کرونا باعث نمی-شود که صنعت گردشگری ما به خطر بی‌افتد یا صادرات کالاهای خاصی در وضعیت فعلی نداریم و می‌بینیم که تحریم‌ها پیش از این کار خود را کرده‌اند و قطعا اقتصاد کشور با خطر بزرگ‌تری مواجه نخواهد شد. بنابراین رکود ایران پیش از اینکه ناشی از ویروس کرونا باشد به دلیل تحریم‌ها است.
این استاد دانشگاه در ادامه به تاثیر برخی از تصمیم‌گیری‌ها در اقتصاد کشور اشاره کرد و در این راستا افزود: نکته دیگری که وجود دارد و باید به آن اشاره کنم این است که ما گاهی تصمیماتی را اتخاذ می‌کنیم که باعث افزایش قیمت در بازارهای مختلف می-شود، رکود را عمیق‌تر می‌کند و قدرت خرید افراد را کاهش می‌دهد. بنابراین با بررسی این مسائل در می‌یابیم که کشور ما در شرایط فعلی آسیب کمتری را از رکود و بحران اقتصادی دنیا خواهد دید، چراکه عوامل موثر دیگری وضعیت اقتصادی ما را تحت تاثیر قرار داده است.
