طرح ملی زراعت چوب پس از تصویب قانون تنفس جنگل که از اواخر سال ۹۵ به اجرا گذاشته شد.
اجرای طرح ملی زراعت چوب در گلستان بویژه در نواحی شمالی و شرقی آن ایده پرفایده‌ای است که علاوه بر تحقق اهدافی مانند تامین مواد اولیه تولید و خودکفایی چوب و سلولز مورد نیاز صنایع کشور، حفظ عرصه‌های با ارزش جنگل‌های هیرکانی و جلوگیری از وقوع سیلاب‌های مخرب، منجر به درآمدی پرسود و پایدار برای کشاورزان این استان شمالی خواهد شد.
طرح ملی زراعت چوب پس از تصویب قانون تنفس جنگل که از اواخر سال ۹۵ به اجرا گذاشته شد تا پایان برنامه پنج ساله ششم توسعه کشور و در صورت نیاز تمدید در برنامه هفتم توسعه، ادامه خواهد داشت.
این طرح بیشتر در اراضی شیبدار و کم بازده مناطق شمالی و شرقی گلستان اجرا می‌شود و به گفته کارشناسان منابع طبیعی و آبخیزداری استان، علاوه بر تامین مواد اولیه و چوب مورد نیاز صنایع کشور، کمک زیادی به تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش آن، پیشگیری از سیلاب‌های فصلی و ذخیره و تقویت منابع آب سفره‌های زیرزمینی و مهمتر از همه پیشگیری از پدیده زیانبار ریزگردها خواهد کرد.
درآمد اقتصادی بالاتر نسبت به کاشت دیگر محصولات زراعی و باغی در اراضی شیبدار و یا کم بازده گلستان و ایجاد اشتغال پایدار از دیگر مزایای اجرای طرح ملی زراعت چوب است.
کشت درختان چوبده یا زراعت چوب به گفته معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی گلستان سابقه‌ای حدود ۲۰ ساله در سطحی بالغ بر ۲ هزار هکتار از گونه درخت اکالیپتوس دارد که این زراعت به دلیل وقوع سه مورد سرما و یخبندان در سال‌های ۸۶، ۹۱ و ۹۶ از بین رفت.
داود مقدسی معتقد است که با وجود رخداد سرما و یخبندان برخی سال‌ها در گلستان، کشت درختان چوبده مانند اکالیپتوس در این استان بویژه نواحی شرقی و شمالی آن بهترین گزینه برای کسب درآمد اقتصادی مناسب زارعین و سرمایه گذاران است چراکه درآمد حاصل از هر هکتار زارعت چوب در یک دوره پنج ساله حداقل بین ۱۵۰ تا ۲۵۰ میلیون ریال است که در مقایسه با درآمد اندک دیگر زراعت‌ها، مقرون به صرفه است.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری رامیان نیز در گفت و گو با ایرنا گفت: طرح ملی زراعت چوب با کاشت گونه‌های سریع الرشدی مانند اکالیپتوس و صنوبر، اهداف و اثرات اقتصادی زیادی مانند استفاده بهینه از منابع آب و خاک، صرفه جویی ارزی برای جلوگیری از واردات چوب، ایجاد اشتغال، کمک به حفظ پایدار منابع جنگلی و تامین نیاز صنایع سلولزی و چوبی دارد که لازمه موفقیت دراین طرح توجیه و آگاهی بخشی بیشتر به زارعین و سرمایه گذاران است.
یدالله رجبلو زراعت چوب را یکی از موثرترین راه‌ها برای ممانعت از قطع درختان جنگل، کاهش قاچاق چوب و صدمات جبران ناپذیر به طبیعت دانست و افزود: توسعه این طرح ملی در یک دوره پنج یا ۱۰ ساله بدون تردید مرهمی بر زخم‌های وارده بر پیکر عرصه‌های جنگلی و مرتعی استان گلستان بویژه نواحی شرقی آن است.
وی اضافه کرد: زراعت چوب در رامیان از سال ۹۳ شروع شده و درحال حاضر سطح زیرکشت آن حدود ۱۲ هکتار است که زارعین و سرمایه گذاران از درآمد آن راضی هستند.
رجبلو همچنین معتقد است که برگزاری کلاس‌های ترویجی زراعت چوب برای زارعین و سرمایه گذاران و اعطای برخی مشوق‌ها از جمله ارائه مشاوره فنی و توزیع نهال رایگان، پرداخت تسهیلات بانکی با کارمزد پایین و خرید تضمینی محصول می‌تواند به توسعه این طرح ملی در منطقه و استان گلستان کمک زیادی کند.
وی تصریح کرد: توسعه زارعت چوب در رامیان که بیشتر از گونه‌های “صنوبر، اکالیپتوس و پالونیا” است علاوه بر کمک به حفظ جنگل‌ها، عاملی برای ایجاد فضای سبز و باد شکن اطراف مزارع خواهد بود.
شهرستان رامیان افزون بر ۲۷ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی، ۴۶ هزار هکتار جنگل و ۲ هزار هکتار مرتع دارد.
در همین پیوند رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گنبدکاووس نیز به خبرنگار ایرنا گفت که امسال طرح زراعت چوب در این شهرستان مرزی که اراضی کم بازده زیادی دارد، با پرداخت تسهیلات ۱۰۰ میلیون ریالی برای هر هکتار به متقاضیان انجام می‌شود.
فرشید رحمانی بابیان اینکه در این طرح ملی، منابع طبیعی علاوه بر پرداخت تسهیلات بانکی، مشاوره فنی ارایه و نهال رایگان نیز بین متقاضیان توزیع خواهد کرد افزود: مطابق برآورد کارشناسان از هر هکتار زراعت چوب پس از یک دوره چهار تا هفت ساله که نهال‌ها به درخت تبدیل شدند، ۲۵ مترمکعب چوب استحصال می‌شود که حداقل ۳۰۰ میلیون ریال برای کشاورز درآمد خواهد داشت.
به گفته وی، حاصلخیز بودن خاک منطقه و بالا بودن سطح آب سفره‌های زیرزمینی در گنبدکاووس بهترین فرصت برای زراعت چوب در این شهرستان مرزی بویژه در مناطق شمالی آن است.
رحمانی همچنین با یادآوری اینکه از ۲ سال پیش زراعت چوب در ۲۰۰ هکتار از اراضی گنبدکاووس آغاز شده، ابراز امیدواری کرد که این طرح ملی با استقبال بیشتر کشاورزان منطقه مواجه شود.
به گزارش ایرنا، شهرستان گنبدکاووس ۱۶۱ هزار هکتار اراضی زراعی و باغی و ۳۳۱ هزار هکتار عرصه‌های منابع ملی (مرتع) دارد.
همچنین معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی گلستان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: طرح ملی زراعت چوب با اهداف تامین مواد اولیه مورد نیاز صنایع چوبی و سلولزی و ایجاد درآمد پایدار برای زارعین، افزایش سطح فضای سبز، تنوع زیستی و اثرات زیست محیطی در قالب یک برنامه پنج ساله با کاشت ۱۵۰ هزار هکتار درخت اجرا می‌شود.
داود مقدسی افزود: براساس برنامه پیش بینی شده سازمان جنگل‌ها امسال زراعت چوب در سطح ۳۰ هزار هکتار از اراضی ملی و زراعی کشور انجام خواهد شد که سهم استان گلستان دراین طرح ملی ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار است.
وی، “اکالیپتوس و صنوبر” را دو گونه درختی مناسب برای زراعت چوب در گلستان دانست و اضافه کرد: از این دو گونه، اکالیپتوس مناسب اراضی وسیع مناطق شرق و شمالی استان و گونه صنوبر نیز مناسبت کاشت در مناطق غربی و جنوبی آن است.
وی بیان کرد: سازمان جنگل‌ها برای توسعه طرح زراعت چوب و ترغیب و تشویق زارعین و سرمایه گذاران به این نوع زارعت، نسبت به ارائه تسهیلات از جمله تامین نهال و ارائه مشاوره فنی رایگان، پرداخت تسهیلات ارزان قیمت ۸۰ تا ۱۰۰ میلیون ریال با دوره استراحت ۶ سال برای هر هکتار و معرفی زارعین به صاحبان صنایع چوبی برای انعقاد قرارداد خرید تضمینی محصول تولیدی اقدام می‌نمایند.
معاون امور جنگل اداره کل منابع طبیعی گلستان، ریسک پایین و قدرت انتخاب کشاورز در نحوه و زمان برداشت محصول را از دیگر مزایای مهم زراعت چوب دانست و ادامه داد: در صورتی‌که به هر دلیل وضعیت بازار فروش محصول نامناسب باشد، زارع و سرمایه‌گذار می‌تواند با تاخیر چند ماهه تا چند ساله در برداشت محصول، ضمن حفظ سرمایه، با رشد درخت بر کمیت و کیفیت محصول خود بیفزاید.
مقدسی همچنین گفت که پس از خشک شدن درختان اکالیپتوس گلستان در سه مرحله به سبب سرما و یخبندان سال‌های قبل، دوباره زراعت چوب از سال گذشته در این استان با کشت ۲۰۰ هکتار به صورت اختیاری و خودجوش شروع شده ضمن اینکه در چند سال اخیر هم مقدار ۳۰۰ هکتار از اراضی گلستان به زیر کشت گونه سریع الرشد پالونیا رفته است.
وی افزود: اگرچه کشت پالونیا ممکن است صرفه اقتصادی داشته باشد اما منابع طبیعی گلستان به سبب عدم شناخت کامل این گونه غیربومی که دارای منشا خارجی بوده و آثار اکولوژیکی و محیطی آن به تایید مراکز تحقیقاتی نرسیده است، فعلا کشت آن را درسطح وسیع و مناطق جنگلی استان توصیه نمی‌کند.
مقدسی همچنین اضافه کرد که امسال اداره کل منابع طبیعی گلستان در نظر دارد با بهره مندی از آبهای غیرمتعارف از جمله پساب تصفیه شده فاضلاب شهرهای گرگان و گنبد و نیز آب آبندان‌های موجود به خصوص درمناطق شمالی در راستای اقتصادی کردن مراتع و اراضی کشاورزی و توسعه زراعت چوب استفاده نماید.
کارشناسان می گویند که برای زراعت چوب در هر هکتار زمین می‌توان تا هزار و ۱۰۰ نهال درختی غرس کرد که پس از یک دوره پنج ساله از هر هکتار ۲۵ مترمکعب چوب استحصال می‌شود.
استان گلستان یک میلیون و ۸۶۹ هزار نفر جمعیت در ۳۳ نقطه شهری و بیش از یک هزار روستا دارد که اقتصاد اصلی ساکنان آن بر پایه کشاورزی است.
